سخنان رئیس جمهور تورکیه پس از اجلاس سوچی و بیانات وزیر خارجه تورکیه در اینمورد که، برای حل مسئله سوریه باید مخالفان و رژیم اسد را آشتی دهیم، تا حدودی خارج از مقصد بیان انعکاس یافته و این سوال را مطرح کرد که آیا تورکیه موضع خود را در سوریه تغییر داده است یا خیر؟

دربرنامه نظری به آجندای تورکیه وجهان امروزی مان مطلبی داریم در اینمورد بقلم جان آجون پژوهشگر تحقیقات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی تورکیه ستا که تقدیم شما عزیزان مینماییم:

از آنجایی معلوم است، شخنان رجب طیب اردوغان رئیس جمهور تورکیه پس از اجلاس سوچی و بیانات مولود چاووش‌اوغلو وزیر خارجه مبنی بر اینکه، برای حل مسئله سوریه باید مخالفان و رژیم اسد را آشتی دهیم، تا حدودی خارج از چهارچوب مقصد اصلی آن انعکاس داده شده و این سوال را مطرح کرد که آیا تورکیه موضع خود را در سوریه تغییر داده است یا خیر؟ آیا واقعاً می‌توان رژیم اسد را به صفت یک قدرت مشروع قبول کرده و روابط را عادی ساخت؟ آیا چنین اقدامی به نفع تورکیه و سوریه ای‌ها خواهد بود؟

در حالی که تورکیه در چهارچوب مبارزه با ترور در ماه‌های اخیر آماده ترتیب عملیات نظامی بزرگی در مناطقی مانند تل رفعت و منبج که تحت کنترل سازمان تروریستی و تجزیه‌طلب پ‌ک‌ک/ی‌پ‌گ قرار دارند، می‌شود، در روند آستانه با پیشنهادهای جایگزین روسیه و ایران به صفت دیگر کشورهای ضامن مواجه شوند. بویژه اینکه پس از نشست اردوغان و پوتین در سوچی، اردوغان اظهار داشت که پوتین پیشنهاداتی دایر بر پاکسازی منطقه از پ‌ک‌ک/ی‌پ‌گ در چهارچوب همکاری با رژیم اسد را به ایشان پیشنهاد کرد. اما در اظهارات دیگری نیز گفت، سازمان‌های اطلاعاتی از مدت‌ها قبل مذاکره کرده، ولی هیچ پیشرفتی در مبارزه با تروریزم قید نشده است. پس از اردوغان، با اظهارات چاووش‌اوغلو مبنی بر اینکه، برای تاسیس یک صلح پایدار و جلوگیری از تجزیه کشور باید مخالفان و رژیم اسد را آشتی دهیم، این سوال مطرح شد که آیا تورکیه در حال تغییر موضع خود در سوریه است؟ حتی در مناطق تحت نفوذ تورکیه در سوریه نیز تظاهراتی برگزار شد. با این حال، وزارت خارجه تورکیه با شفاف‌سازی این موضوع تاکید کرد که هیچ تغییری در موضع تورکیه در قطعنامه 2254 شورای امنیت سازمان ملل و روند آستانه صورت نگرفته و حمایت از انقلاب و نیروهای انقلابی سوریه ادامه دارد.

اگر برداشت‌‌های اغراق‌آمیز را کنار بگذاریم، تورکیه از مدت‌ها قبل بر ضرورت راه حل سیاسی در سوریه تاکید کرده و در این زمینه از مذاکرات سیاسی در بنیه روند آستانه و تدوین قانون اساسی جدید تا پایان حمایت کرده است. مگر، عامل اصلی بازدارنده در این روند بطور مداوم رژیم اسد و حامیان آن روسیه و ایران بوده است. آنها در اصل به دنبال راه حل نظامی بوده و تورکیه با عملیات سپر بهار در ایدلیب بدان پاسخ داد. رژیم و متحدانش تا کنون نشان داده‌اند که آماده دادن امتیاز، تدوین قانون اساسی جدید و پلاتفرم جدیدی نیستند که در آن اپوزیسیون در دولت ادغام شود. عقب‌نشینی آنها از این موضع و آمادگی برای حل مسئله، موضعی است که تورکیه و اپوزیسیون مدت‌هاست آرزوی آن را دارند.

ولی، اگر نگرش سازش‌ناپذیر رژیم اسد نسبت به روند راه‌حل سیاسی ادامه یابد، عادی‌سازی روابط با مشاهده او به صفت یک بازیگر مشروع، بطور قطع موضع اشتباهی خواهد بود. طبیعتا تورکیه نیز تصمیم به انجام این کار را نخواهد داشت.

نویسنده: جان آجون پژوهشگر بنیاد تحقیقات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی تورکیه