فاجعه قرن

زمین لرزه‌هایی به بزرگی 7.7 و 7.6 ریشتر که یکی پس از دیگری در شهرستان‌های پازارجیک و البستان قهرمان‌مرعش در جنوب شرق ترکیه رخ داد، کل منطقه را به شدت لرزاند. بر اساس آمار سازمان مدیریت بحران و بلایای طبیعی "آفاد"، تعداد جان‌باختگان از 35 هزار نفر و مجروحان از 100 هزار نفر فراتر رفت. در حالی که زمین لرزه‌ها خسارات سنگینی را در ترکیه و منطقه شمال غرب سوریه به بار آورد، نزدیک به 10 هزار نفر در مناطقی مانند ادلب، عفرین و حلب جان خود را از دست دادند.

ترکیه وقتی چشمان خود را در صبح روز 6 فوریه باز کرد، متاسفانه با فاجعه بسیار بزرگی مواجه شد، زلزله‌هایی که دانشمندان زلزله‌شناس آن را فاجعه قرن نامیدند، یکی پس از دیگری رخ داد. زمین لرزه هایی به بزرگی 7.7 و 7.6 ریشتر با 8 ساعت فاصله در شهرستان‌های پازارجیک و البستان در قهرمان‌مرعش واقع در جنوب شرق ترکیه ویرانی عظیمی را در ده استان به بار آورد. وقوع پی در پی زمین لرزه‌ها در فاصله 7 کیلومتری سطح زمین و در مدت بسیار طولانی حدود 90 ثانیه ، تخریبات بسیار سنگینی را به همراه آورد. علاوه بر قهرمان‌مرعش، به‌ ویژه در استان‌های ختای، غازی‌عنتپ، مالاتیا و آدی‌یامان، تخریب‌های بسیار جدی رخ داد. استان‌های ادلب و حلب سوریه نیز متحمل ویرانی‌های جدی شدند. شواهد امر نشان می‌دهد که منطقه‌ای به اندازه مساحت آلمان به طور مستقیم تحت تأثیر زلزله قرار گرفت. بر اساس آمار سازمان مدیریت بحران و بلایای طبیعی ترکیه (آفاد)، تعداد جان باختگان تا 15 فوریه از 35 هزار نفر و مجروحان از 100 هزار نفر گذشت. تا کنون تعداد قربانیان در سوریه به 10 هزار نفر رسیده است. در حالی که در مجموع 35 هزار و 429 پرسنل جستجو و نجات متشکل از سازمان‌های جامعه مدنی و پرسنل جستجو و نجات بین‌المللی در مناطق زلزله‌زده ترکیه فعالیت می‌کنند، پس از درخواست کمک ترکیه از جهان، حدود 9 هزار و 456  پرسنل جستجو و نجات ترکیه از بیش از 60 کشور در فعالیت‌ها شرکت کردند. کل پرسنل دولتی فعال در منطقه زلزله‌زده از 250 هزار نفر فراتر رفته است.

از همان لحظه اول زلزله، ترکیه با تمام نهادهای خود وارد عمل شده و سعی کرد ضمن اعزام نیروهای امدادی به مناطق ویران شده، با ترتیب عملیات‌های جستجو و نجات، مردم را بطور زنده از زیر آوار نجات دهد، فقط، حدود 50 هزار ساختمان ویران شده و متاسفانه مداخله در همه ساختمان‌ها امکان‌پذیر نشد. بهمراه مداخله در آوارها، تلاش می‌شود که مشکل مسکن نیز حل شود. برغم سرمای زمستان، سعی می‌شود که شهرک‌های چادری و کانتینری به سرعت ساخته شوند. البته بعد از مدتی، شهرهایی که ویران شده‌اند به صورت مقاوم در برابر زلزله بازسازی خواهند شد. رجب طیب اردوغان رئیس جمهور به زلزله‌زدگان قول داد که ظرف یک سال خانه‌های جدید احداث خواهند شد. مردم ترکیه در بین خود همبستگی زیادی نشان می‌دهند. ده‌ها هزار داوطلب برای کمک در میدان تلاش کرده، سازمان‌های کمک‌رسانی در دیگر استان‌ها سازماندهی شده و سازمان‌های جامعه مدنی مصرانه فعالیت می‌کنند.

البته جامعه بین‌المللی نیز نقش مهمی دارد. آنها باید از ترکیه برای بازسازی این خانه‌ها و زیرساخت‌ها حمایت کنند. ترکیه کشوری است که با دستیابی به کشورهای نیازمندِ کمک در تمام مناطق جهان، همبستگی زیادی نشان داده و در اصل پاسخ این عملکرد را دریافت کرده است. کمک‌هایی از سراسر جهان به ترکیه می‌رسد، فقط به حمایت بیشتری به ویژه در روند بازسازی نیاز وجود خواهد داشت.

نویسنده: جان آجون پژوهشگر بنیاد تحقیقات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ترکیه