سیاست اقتصادی - پروژه خط لوله گاز جریان ترک

در روزهای اخیر، توضیحات بسیار مهمی در رابطه با تاسیس خط لوله دریایی پروژه جریان ترک که ذخایر گاز طبیعی روسیه را به ترکیه و سپس نیز به اروپا منتقل میکند، ارائه گردید. گفته شد 530 کیلومتر از یکی از این دو خط لوله 930 کیلومتری، یعنی بیش از نیمی از آن ساخته شده و در چهارچوب این پروژه، پیشروی مهمی انجام شده است.

اولین خط لوله که از سواحل آناپ در روسیه آغاز شده و از Kıyıköy وارد ترکیه خواهد شد، به طوری طرح ریزی شده است که به لوله بورگاز کشیده شده و از آنجا نیز به شبکه پخش گاز ترکیه متصل گردد.

خط دوم که 224 کیلومتر آن تاسیس شده است، انتقال گاز طبیعی از ترکیه به اروپا را انجام خواهد داد.

پروژه خط لوله جریان ترک با ظرفیت 31.5 میلیارد متر مکعب در جای گیری ترکیه به عنوان یکی از بازیگران مهم در معادله گاز طبیعی منطقه، تاثیر بسزایی خواهد داشت. ترکیه با مزیت استراتژیکی که در اتصال شرق به غرب دارد و با امنیت که در عرضه انرژی ایجاد رده است، به عنوان ایده آل ترین کشور منطقه محسوب میگردد.

به همین دلیل ترکیه با موقعیت فعلی اش  که در میان مهمترین نقاط عرضه و طلب انرژی جهان میباشد، بهترین گذرگاه برای انتقال انرژی به کشورهای منطقه را عرضه میکند. روسیه نیز که بر این وضعیت واقف میباشد، در کنار پاسخگویی به تقاضای گاز طبیعی ترکیه، تقاضای انرژی اروپا را نیز از طریق ترکیه را نیز انتخاب کرده و باری دیگر اهمیت ترکیه در امنیت عرضه انرژی را مطرح کرده است.

در نتیجه ترکیه با خطوط گاز طبیعی که ساخت آنها در حال حاضر ادام دارد، روز به روز به شکل مرکز انرژی منطقه ای مهمتری تبدیل میشود و به همراه پروژه جریان ترک، در عرضه انرژی به اروپا، کاملا به شکل نقطه کلیدی در خواهد آمد.  این خط لوله، با جای گیری در مرکز روابط انرژی اروپا – ترکیه، باعث خواهد شد تا ترکیه در عرضه انرژی به اروپا، نقش فعالتری داشته باشد.

همچنین با آغاز به کار اولین خط لوله جریان ترک، گاز روسیه که از طریق خط غرب و از طریق اروپا به ترکیه انتقال داده میشد، غیر فعال خواهد شد. این حمله بعد جدیدی به تجارت گاز طبیعی میان دو کشور خواهد داد. دیگر گازی که به ترکیه منتقل میشود، ابتدا به اروپا نخواهد رفت و مستقیما به ترکیه عرضه خواهد شد. با آغاز به کار دومین خط لوله نیز، اروپا بخشی از نیازش به گاز طبیعی را از طریق گازی که از مرکز ترکیه توزیع میگردد، تامین خواهد کرد.

بدین ترتیب خط لوله گاز جریان ترک که سال 2019 آغاز به فعالیت خواهد کرد، تعادل تجارت گاز طبیعی در مثلث روسیه، اروپا و ترکیه را به میزان بالایی تغییر خواهد داد.  از سوی دیگر تغییر مسیر بخشی از گاز صادر شده از روسیه، امنیت عرضه انرژی ترکیه را نیز افزایش خواهد داد. چرا که وجود کشور ترانزیت در انتقال گاز طبیعی میان دو کشور، از نظر امنیت عرضه انرژی دارای ریسکهای جدی میباشد.

پروژه جریان ترک به عنوان پروژه ای که همه این ریسکها را بر طرف خواهد کرد، باری دیگر تعادل انرژی در منطقه را تاسیس کرده و موقعیت ژئواستراتژیک ترکیه و ظرفیت بالا در انتقال گاز طبیعی، ترکیه را به شکل یکی از بازیگران مهم این معادله تدبیل کرد.

حال ببینیم پروژه جریان ترک در بر طرف نمودن نیاز گاز طبیعی  ترکیه که در مسیر تبدیل به مرکز انرژی منطقه ای گام به گام پیشروی میکند، تا چه حد موثر خواهد بود.؟ بر اساس طرح ریزی های انجام شده، انتظار میرود سالانه 15.7 میلیارد متر مکعب گاز به ترکیه منتقل خواهد شد. گازی که از خط غربی که غیر فعال خواهد شد به ترکیه منتقل میشد، سالانه نزدیک به 14 متر مکعب بود.

مصرف سالانه گاز طبیعی ترکیه در دوره ژانویه – نوامبر سال 2017، نزدیک به 47 میلیارد متر مکعب بوده است. پیش بینی مصرف گاز طبیعی ترکیه در سال 2018، 54 میلیارد متر مکعب میباشد. در این جها، خط لوله جریان ترک که آغاز فعالیتش برای سال 2019 طراحی شده است، با ظرفیت 15.7 میلیارد متر مکعب ظرفیتش، قادر خواهد بود تا 35 درصد از نیاز ترکیه به گاز طبیعی را برطرف نماید.

در نتیجه پروژه جریان ترک که امنیت عرضه انرژی ترکیه را افزایش داده، بخش اعظمی از نیاز داخلی گاز طبیعی را برطرف کرده و ترکیه را به شکل مرکز انرژی منطقه تبدیل خواهد کرد، پروژه ای بسیار مهم محسب ومیگردد. انتظار میرود در دوره ای که پیش رو داریم، دینامیگهای انرژی منطقه، فعالتر از قبل گردند.