اقتصاد جهانی: صندوق ذخیره ارزی

دارایی های صندوقهای ذخیره ارزی، توسط بسیاری از کشورها در جهان استفاده می شود. این داراییها به ویژه در کشورهای با نرخ صرفه جویی پایین و رشد اقتصادی  اندک می تواند به عنوان منبع مالی مورد توجه قرار گیرد.

صندوقهای ذخیره ارزی به دو نوع کالایی و غیرکالایی تقسیم می شود.

صندوقهای کالایی صندوقهایی هستند که از منابع مالی ناشی از صادرات ذخایر طبیعی چون نفت و گاز تشکیل شده اند.

صندوقهای غیر کالایی نیز از مازاد حساب جاری از مبدا تجارت خارجی و خصوصی سازی متشکل شده اند.

کشورهایی که صاحب بزرگترین صندوقهای کالایی در جهان هستند همان کشورهایی می باشند که غنی از منابع طبیعی اند. این کشورها عبارتند از نروژ، عربستان سعودی، کویت، امارات متحده عربی، قطر و روسیه.

 نروژ با 847 میلیارد و 600 میلیون دلار صاحب بزرگترین صندوق سرمایه گذاری در جهان است. صندوق ذخیره ارزی نروژ در شرکتهای بسیار مهم جهانی چون نستله، رویال داچ شل، اپل، هولندیگ روشه، نوارتیس، آلفابت و میکروسافت  در حال سرمایه گذاری هستند.

کشورهایی مانند چین و سنگاپور و منطقه ای نظیر هنگ کنگ با مازاد تجارت خارجی خود اقدام به تشکیل صندوقهای ذخیره ارزی غیر کالایی کرده اند. در میان این کشورها، چین که صاحب بزرگترین دارایی صندوق غیر کالایی با اعتبار نقدی 813 میلیارد و 800 میلیون دلار می باشد سرمایه گذاری های خود را در زمینه پروژه های جدید جاده ابریشم و طرحها و پروژه های زیرساختی بانک سرمایه گذاری آسیا به عمل می آورد.

در حال حاضر، هدف از صندوقهای ذخیره ارزی که در حال فعالیت هستند، حفاظت از رشد اقتصادی، حمایت از رفاه ملی، انتقال ثروتهای ملی به نسلهای بعدی و حصول اطمینان از ثبات مالی در سیاست های کلان اقتصادی و حمایت از توسعه اقتصادی است.

تاثیر مثبت صندوقهای ذخیره ارزی، در زمینه های مختلفی در اقتصاد کشورها قابل مشاهده است. خصوصا اینکه این صندوقها با راه باز کردن به ورود سرمایه ها به کشورهای در حال توسعه، قادر هستند در اقتصاد این قبیل کشورها در برابر تلاطمات داخلی و خارجی اقتصادی از نقشی موثر برخوردار شوند.

ارزش مالی موجود در صندوقهای ذخیره ارزی، با رشدی روز افزون همراه بوده و به این ترتیب در طی سال 2016  هم در کشورهای توسعه یافته و هم در کشورهای در حال توسعه به رقمی در حدود 740 میلیارد دلار بالغ شده است. در سراسر جهان و در بیش از 40 کشور دنیا، نزدیک به 80 صندوق ذخیره ارزی وجود دارد.

صندوقهای ذخیره ارزی که در همه کشورهای عضو G-20 فعالیت دارند از روز 26 اوت برای اولین بار در ترکیه نیز تشکیل و وارد عرصه فعالیت اقتصادی شد. دارائیهای این صندوق که وابسته به نهاد نخست وزیری ترکیه است از سوی منابع حاصل از خصوصی سازی تامین خواهد شد.

ترکیه در صدد است تا با استفاده از صندوق ذخیره ارزی مانع از نوسانات اقتصادی ای شود که در کشورهای در حال توسعه امری شایع است. ضمن اینکه ترکیه از طریق این صندوقها درصدد تامین اعتبارات لازم برای کارهای بزرگ زیر ساختی، افزایش استفاده از ذخایر مالی اسلامی، کمک به رشد بیشتر اقتصادی و افزایش نرخ پس انداز پایین است.

علاوه بر این صندوق ذخیره ارزی ترکیه، به ویژه برای سرمایه گذاری بخش غیر دولتی که از نقشی لوکوموتیو در توسعه اقتصادی کشور برخوردار است، اقدام به ارایه اعتبارات مالی می کند و به این ترتیب سبب افزایش سرعت رشد اقتصادی و تامین ضروریات لازم برای توسعه بالا و پایدار در کشور می نماید.

صندوق ذخیره ارزی ترکیه نه کالایی و نه غیر کالایی است و همین امر سبب شده تا این صندوق در میان کشورهای در حال رشد مورد توجه قرار بگیرد.  

و نهایتا اینکه، بسیاری از کشورهای جهان چه کشورهای توسعه یافته و چه کشورهای در حال توسعه، درآمدی را که از طریق صادرات و مازاد حساب جاری به دست می آید را مدتهاست که استفاده می کنند.

 در این زمینه، روشن است که صندوق ذخیره ارزی ترکیه نیز می تواند راهگشای خوبی در فعالیتهای اقتصادی کشور باشد.