ویژه برنامه روز جهانی تئاتر

امروز روز جهانی تئاتر است...
از سال ۱۹٦۲ با تصمیم انیستیتوی بین المللی تئاتر همه ساله در تاریخ ۲۷ مارس، روز جهانی تئاتر گرامی داشته میشود. این روز، برای هنرمندان عرصه تئاتر روز بسیار مهمی به شمار میرود. شور و قدرت هنرهای روی صحنه غیر قابل انکار است.
در بسیاری از شهرهای باستانی در دوره دولتهای قدیمی تاریخ که در آناتولی تشکیل شده بودند، نشانه هایی از تئاتر را میتوان یافت. جالب اینجاست که ۲۰۰۰ سال پیش در این خاکها، در شهرهایی با ٥۰۰۰ هزار نفر جمعیت، سالنهای تئاتر ٥۰۰۰ هزار نفره ساخته شده بود. مردم پس از یک روز پر کار، خانوادگی به سالن های تئاتر رفته و به تماشای نمایش ها میپرداختند. آثار اولیه تئاتر، ما را با اعماق تاریخ آشنا میکند. امروزه میتوانیم آثار شفاهی راویانِ داستانها، حکایتها و افسانه هایی را بیابیم، که به مرور زمان به آثار کتبی تبدیل شده است.
متاسفانه مخاطبین تئاترهای امروزی همانند آنچه که در دوره باستان وجود داشت، همه مردم شهر نیستند. تنها بخشی از جمعیت علاقمند به فرهنگ و هنر، مخاطبین تئاتر را تشکیل میدهند. متاسفانه بسیاری، به جای تماشای آثار هنری به طور زنده، ترجیح میدهند تا در خانه های خود فیلم و سریال تماشا کنند.
انستیتوی بین المللی تاتر در پاریس ، در سال ۱۹٤۸ بوسیله یونسکو و مجمع جهانی تاتر با هدف برقراری جو صلح ، تقویت دوستی و همبستگی بین انسانها ، افرایش متقابل تفاهم و تسامح ، افرایش خلاقیت هنرمندان تئاتر و تبادل اطلاعات و تجربیات در زمینه هنرهای نمایشی و دراماتیک تاسیس شده است.
انستیتوی بین المللی تاتر با این هدف در روز جهانی تئاتر برنامه ها و نمایشات متعددی را در سطح ملی و بین المللی برگزار میکند.
از سال ۱۹٦۲ همه ساله در ۲۷ ماه مارس پیامی بمناسبت روز جهانی تاتر از سوی از هنرمندان وصاحب‌نظران شناخته شده عرصه تاتر نوشته میشود . متن این پیام بین المللی به بیش از ۲۰ زبان دنیا ترجمه شده و از طریق رسانه ها در تمامی جهان منتشر میشود.
این پیام روز ۲۷ مارس قبل از اجرای نمایش های ویژه روز جهانی تئاتر، در سطح بین المللی برای تماشاگران خوانده میشود.
در ترکیه نیز از سال ۱۹۷۸ همه ساله پیامی ملی نوشته میشود. پیشنهاد مربوط به نوشتن پیام ملی روز جهانی تاتر، در سال ۱۹۷۷ توسط ترکیه درکنگره انستیتوی بین المللی تاتر در استکهلم مطرح شد و از آن روز هر کشوری به تهیه و تدوین این بیانیه توسط چهره های برتر عرصه هنر تاتر خود میپردازد.

کریستوف ورلیکوفسکی هنرمند لهستانی در پیام روز جهانی تئاتر در سال ۲۰۱٥ نوشته است :
"استادان واقعی تئا‌تر به آسانی، دور از صحنه یافت می‌شوند. به طور کلی آن‌ها علاقه‌ای ندارند که تئا‌تر را مانند یک ماشین ببینند که عادت‌ها و حرکت‌ها را تکرار می‌کند و باعث تولید مجددکلیشه‌ها می‌شود. آن‌ها در جستجوی دگرگونی هستند؛ جریان زندگی که تمایل دارد تا شیوه‌های مرسوم و سالن‌های تئا‌تر را دور بزند و جمعیتی از مردمی مشتاق که به دنبال کپی‌برداری از برخی مضامین هستند. ما به جای ایجاد دنیاهایی که روی گفت‌و‌گو با مخاطب تکیه دارند یا روی آن متمرکز می‌شوند، به جای تمرکز روی هیجانات زیر سطحی، فقط یک نسخه تکراری و کپی شده از آن‌ها را ارائه می‌دهیم و در واقع هیچ چیزی وجود ندارد که آشکار کننده مضامین پنهان باشد و بتواند بهتر از تئا‌تر عمل کند. تئا‌تر بهتر از هر چیز دیگری از عهده این کار بر می‌آید.
اغلب اوقات برای بحث راهنمایی و مشاوره از من دعوت می‌شود و هر روز که می‌گذرد، درباره نویسندگانی فکر می‌کنم که یک‌صد سال قبل درباره تنزل خدایان اروپایی مطلب می‌نوشتند، و باعث فرو رفتن افکار مردم در تاریکی‌ها و ابهاماتی می‌شدند که می‌بایستی روشن شوند. من دارم به فرانتس کافکا، توماس مان، و مارسل پروست فکر می‌کنم. من امروز جان مکس ول کوتزه را نیز در آن گروه پیام آوران می‌بینم.
 حس مشترک آن‌ها از پایان گریزناپذیر جهان-نه سیاره زمین بلکه شکل روابط انسانی- و مرتبه اجتماعی یک جریان ترحم‌انگیز برای ماست، برای ما که پس از پایان دنیا (از نظر آن‌ها) زندگی می‌کنیم؛ کسانی که در برابر جرایم و تضادهایی زندگی می‌کنند که در مکان‌های جدید سریع‌تر از سرعت رسانه‌ها در حال گسترش است. این آتشِ سوزان به سرعت در حال رشد بوده و گزارش‌های خبری را می‌سوزاند، به گونه‌ای که هرگز بازگشتی برای آن‌ها متصور نیست. ما احساس درماندگی می‌کنیم، نگران و مضطرب هستیم. خیلی طول نمی‌کشد که دیگر توان ساختن برج‌ها از ما رخت بربندد و دیوارهای عظیمی که بنا کرده‌ایم، نتوانند از ما در برابر هیچ چیزی حفاظت کنند. بر عکس آن‌ها خودشان محتاج محافظت و نگهداری هستند؛ فرآیندی که قسمت بزرگی از انرژی‌مان را به خود اختصاص می‌دهد. ما خیلی دوام نمی‌آوریم و توانی برای تلاش در گریز از مشکلاتِ ماورای در‌ها و دیوارهای برافراشته، برای‌مان باقی نخواهد ماند. و این جواب این سوال است که چرا تئا‌تر بایستی وجود داشته باشد و در کجا بایستی به دنبال قدرت نهان شده در آن باشیم. بایستی جاهایی را جستجو کنیم که جستجو در آن‌ها امکان ناپذیر است.
(داستان به دنبال شرح چیزی است که نمی‌توان آنرا شرح داد، چون با حقیقت گره خورده است، و بایستی در یک حالت بدون شرح پذیری به پایان برسد). این‌‌ همان چیزی است که کافکا به عنوان تبدیل داستان پرومتئوس شرح داده است. من قویاً احساس می‌کنم که از‌‌ همان کلمات بایستی برای شرح تئا‌تر استفاده کنیم. و آن خودش نوعی از تئا‌تر است، نوعی که با درستی و حقیقت گره خورده است و پایان خودش را در پی شرحی می‌یابد که من آن را برای همهٔ فعالانش آرزو می‌کنم؛ آنهایی که به روی صحنه می‌روند و با مخاطب ارتباط برقرار می‌کنند و من این را از صمیم قلبم آرزو می‌کنم."

بیلگه سو آتامان هنرمند معروف ترکیه ای در پیام ملی روز جهانی تئاتر در سال ۲۰۱٥ در ترکیه نوشته است:
"تئاتر آینه ای از حیات ست. هر نمایشنامه نویسی در ذهن خود قهرمان داستان را در دوراهی قرار میدهد. ترجیح ها و انتخابهای انسانها در این دوراهی نیز انعکاسی است از رفتارهای آنان...هر چقدر نمایشنامه نویس در این امر قوی عمل کند، به همان اندازه نمایش نامه موفقی ارائه خواهد کرد. موفقیت کارگران و بازیگران در اجرای نمایشنامه نیز شور و هیجانی وصف ناپذیر در تماشاگر ایجاد میکند. ادغام نور، صدا، افکت، موزیک در دستان بازیگر و کارگردان، لحظاتی به یادماندنی و هیجان انگیزی را برای مخاطب به جای میگذارد... "

آثار شکسپیر از سالها پیش در تمامی جهان به زبانهای مختلف ترجمه و اجرا شده است. شکسپیر تنها نامی است که وقتی سخن از تئاتر به میان میاید، به ذهن انسان خطور میکند. به رغم اینکه آثار این هنرمند در ترکیه نیز بارها اجرا شده است ولی باز نسل جدید دوستداران تئاتر با علاقه فراوان این آثار را تماشا میکنند. رومئو ژولیت، اوتلو و شاه لیر از جمله آثار بینظیری است که امروزه نیز میتواند درسهای بسیاری از آن آموخت...
از سال ۱۹٦۱ میلادی و به پیشنهاد انستیتو بین‌المللی تئاتر وابسته به سازمان یونسکو، هر ساله روزجهانی تئاتر در تاریخ ۲۷ مارس (هفتم فروردین) جشن گرفته می‌شود.
این روز در بیش از ۱۰۰ کشور جهان از جمله ترکیه جشن گرفته می‌شود ...امسال ما نیز خود را در شور و هیجان این روز سهیم دانسته و روز جهانی تئاتر را گرامی میداریم.
روز جهانی تئاتر بر همه مبارک باد...