رونمایی تورکیه از موتر ساخت ملی و تاثیر آن در سیاست آینده کشور

اواخر هفته گذشته، بدون شک مهم ترین دستور کار تورکیه، "موتر ملی" بود که با حضور رجب طیب اردوغان رئیس جمهور و دیگر مقامات ارشد تورکیه رونمایی شد. تولید انبوه دو طرح متفاوت از این موتر که به شکل برقی و هوشمند طراحی شده و رونمایی گردید، در سال 2022 آغاز خواهد شد و تا سال 2030، پنج مدل مختلف از این موتر در جاده ها رفت و آمد خواهد کرد. در حالی که عموم مردم تورکیه از طرح و مشخصات این موتر ابراز خشنودی میکنند، کارشناسان بر این باورند که این موتر تنها یک موتری معمولی و کلاسیک نیست بلکه بخش مهمی از اینترنت اشیا است که گفته میشود در آینده ای نزدیک وارد زندگی هایمان خواهد شد. تورکیه با یک چنین اقدامی یک منفعت بسیار جدی در صنایع استراتژیک کسب خواهد کرد. دکتر حقی اویغور سرپرست مرکز تحقیقاتی ایران در انقره در ارزیابی این موضوع چنین می گوید:

در واقع تورکیه در سال های اخیر، با پیشرفت در تولید وسایط نقلیه استراتژیک بدون سرنشین از جمله "آق سونگور" و "آقینجی" توانست در زمینه تولید این وسایط نقلیه در ردیف کشورهای پیشرو در جهان قرار بگیرد و در زمینه صنایع دفاعی رشد سریعی از خود به نمایش گذاشته و سیستم های عامل مسلح و پیشرفته ای را به شکل ملی تولید کرده و وارد کشتی های نظامی خود نماید. اگر چه بسیاری از این تولیدات در طیف گسترده ای از تحت البحری های پیشرفته گرفته تا هلیکوپترها و وسایل نقلیه زرهی در مرحله نمونه اولیه (پیروتوتیپ) و آزمایشی هستند، اما این وضعیت در صادرات صنایع دفاعی خود را نشان داده و صادرات صنایع دفاعی تورکیه در سال 2019 بالغ بر 3 میلیارد دالر شده است. با شروع تولید انبوه این محصولات که در مرحله آزمایش قرار دارند، انتظار می رود این رقم طی چند سال آینده به مراتب افزایش یابد.

دستاوردهای تورکیه در زمینه صنایع استراتژیک در سال های اخیر تنها محدود به این موارد نیست، انقره در بسیاری از حوزه های کلیدی و در راس صنایع هوافضا و فن آوری هسته ای نیز به گونه ای که جبران رکود دهه های گذشته باشد، به فعالیت های خود به شکلی سریع و خستگی ناپذیر ادامه می دهد. از سوی دیگر اقدامات انجام شده در زمینه انرژی تجدید پذیر می تواند از وابستگی کشور به منابع فسیلی کاسته و باعث صرفه جویی ارزی گردد. در منطقه پرتلاطمی که تورکیه در آن واقع شده، آغاز به کار نیروگاه های هسته ای در سال های آتی، همچنین دستاوردهای حاصل در زمینه استفاده از انرژی بادی و خورشیدی، به شکل جدی از میزان وابستگی کشور به منابع انرژی فوسیلی خواهد کاست که  بطور طبیعی این امر پیامدهای سیاسی نیز در پی خواهد داشت.

معرفی موتر ملی ساخت تورکیه، نشانگر این مساله است که پیشرفت های تکنولوژیک تورکیه در سال های اخیر تنها به صنعت استراتژیک نظامی محدود نخواهد شد و در ساحه هایی که مربوط به زندگی روزمره مردم میشود و میتواند باعث ورود ارز خارجی به کشور شود، نیز احساس خواهد گردید. همانطور که در مراسم رونمایی از این موتر نیز گفته شد، برداشته شدن این گام در یک مقطع زمانی که تمام وسایل نقلیه در جهان هوشمند و برقی میشوند، امکان رقابت با بازیگران جدید این عرصه و نیز کشورها و شرکت هایی که به طور سنتی در بخش موتر قوی هستند را فراهم می کند. از سوی دیگر قرار گرفتن نام افراد مطرح در صنایع دفاعی، در تیم طراحی این موتر، نشانگر این است که همکاری صنایع نظامی-غیر نظامی که در کشورهای توسعه یافته قابل مشاهده است در تورکیه نیز شروع شده است.

و در نهایت در یک چنین پیروژه تکنالوژیکی استراتژیک و بلند مدت که از دیدگاه تجاری کاملاً ریسک تلقی می شود و هیچ گروه صنعتی نمی تواند به تنهایی وارد این سرمایه گذاری شود باید به نقش اراده سیاسی نیز توجه گردد. هر چند مخالفان سیاسی در ابتدا با سوء ظن بسیار به این مساله می نگریستند، اما تعریف و تمجید آنها از این پیروژه و تحسین نمونه اولیه آن پس از رونمایی نشان می دهد که وجود رهبری آینده نگر فارغ از نگرانی های روزمره در کشورهایی مانند تورکیه تا چه اندازه مهم است.