تبصره ای برآجندای تورکیه و جهان- دیداراردوغان ازقاهره ونزدیکی تورکیه-مصر

در حالی که روابط دو تورکیه و مصر با واکنش تند انقره به کودتای نظامی مصر در سال 2013 به نقطه انقطاع رسید، رویارویی جدی بر سر موضوعاتی مانند مدیترانه شرقی و لیبیا نیز مورد بحث شد. فقط، در سال‌های اخیر، طرفین اراده جدیدی از خود نشان داده و برداشتن گام‌هایی برای عادی‌سازی روابط را آغاز کردند. پس از اولین دیدار رجب طیب اردوغان و عبدالفتاح السیسی روسای جمهور تورکیه و مصر در قطر، اکنون اردوغان در حال انجام دیدارهای در قاهره است. با بازگشت روابط دو کشور به مسیر خود، بسیاری از چالش‌ها و منافع مشترک مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت.

کودتا در مصر، روابط تورکیه و مصر را به شدت متزلزل کرد. تورکیه تحت رهبری رئیس جمهور اردوغان، به صفت کشوری ظاهر شد که شاید شدیدترین واکنش در جهان را به کودتای نظامی در مصر نشان داد. در حالی که روابط دو کشور به شدت رو به افول بود، بر سر بسیاری از مسائل مهم در مقابل همدیگر قرار میگرفتند. گویی بین طرفین کلاف باخت – باخت شکل گرفته بود. مشاهده آثار مشهود این تنش در بسیاری از نقاط مانند مدیترانه شرقی و لیبیا امکان‌پذیر است. با این حال، در حالی که هر دو کشور با چالش‌ها و تهدیدات منطقوی مواجه بودند، تصمیم گرفتند که دیگر به این تنش ادامه ندهند. در اصل، تورکیه در چند سال اخیر با پارادایم عادی‌سازی  روابط  منطقوی شروع به بهبود روابط با بسیاری از کشورهایی که با آنها مشکل داشت، کرده است، عربستان سعودی و امارات رهبری این روابط را بر عهده داشته وبه نظرمیرسد این پیشرفت‌ها روابط تورکیه و مصر را تسهیل کرده است.  هیئت هایی برای انجام مذاکرات تخنیکی بین تورکیه و مصر تشکیل یافته و سپس اردوغان و سیسی با دیپلماسی فوتبال در قطرگرد هم آمده وبرای اولین باردست دادند و اکنون اردوغان با هیئتی بزرگ به قاهره سفر کرد.

وقتی از منظر مصر به آن نگاه می کنیم، می‌بینیم که بحران اقتصادی که وارد آن شده‌اند، چالش بزرگی است. ابتدا همه‌گیری وسپس جنگ اوکراین وروسیه تأثیرمنفی جدی برمصرگذاشته وسپس حملات اسرائیل به غزه و تأثیرات احتمالی آن نیزاقتصاد مصررا عمیقاً متزلزل کرده است. بسته شدن بحیره ای سرخ توسط حوثی‌ها، این وضعیت را بیشتر تقویت کرد. اقتصاد مصر که در اصل تحت حاکمیت اردوی بسیارشکننده است، با بحران پرداخت قرضه های خارجی جدی مواجه می‌باشد. مذاکرات استند بای با صندوق بین المللی پول نیزخوب پیش نمیرود. اکثر مردم ​​مصر با بیچارگی محض رو بررومانده‌اند. مصراز سوی دیگر نیز با درگیری‌های داخلی درآفریقا دست و پنجه نرم کرده وسودان درراس این کشورها قرار دارد. موقعیت تجاوزکارانه ای  ایتیوپیا نیز امنیت آبی مصر را از طریق سد رنسانس (نهضا) تهدید می‌کند. درحالی که نیت اسرائیل نسبت به غزه آشکاراست، هجرت دادن مردم غزه به سینا، امنیت ملی مصر را با تهدید مواجه کرده است. در چنین شرایطی می‌توان گفت که مصر به شدت به دوستی و مشارکت استراتژیک تورکیه نیاز دارد. مصر نیز یک شریک مهم برای تورکیه است. این کشور از پتانسیل دربی باز به آفریقا و متحد بزرگی برای سیاست خود در شرق مدیترانه و لیبیا برخوردار است. هر دو کشور در واقع در مقیاس وسیعی از نظر منافع تجاری و جیوپولیتیکی متمم یکدیگر هستند.

بنابراین می‌توان مشاهده کرد که پیوندهای تاریخی، همدلی بین مردم و منافع مشترک، کاتالیزور مهمی برای انتقال مجدد روابط دو کشور به سطح مشارکت راهبردی خواهد بود. به نظر می‌رسد که سفر اردوغان به قاهره این پارادایم را ملموس‌تر خواهد کرد.

نویسنده: جان آجون پژوهشگر بنیاد تحقیقات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی تورکیه