کرونا و گلوبال سیستم نینگ کیلجگی
سیاسی تحلیل
کرونا و گلوبال سیستم نینگ کیلجگی
جنوری آییده چین نینگ ووهان ایالتیده یوزه گه چیققن و اوچ آی کبی قیسقه مدت جریانیده دنیاگه ییره ب کیتگن ینگی کرونا ویروس (کاوید 19) گلوبال تیزیم گه چقور تاثیر قالدیردی. سونگی اون ییلدن بیری دنیا سیاستی گلوبال مقیاسده یوزه گه چیققن واقعه لر بیلن دوچ کیلمقاده. 11 سپتامبر بیلن بیرگه لیکده گلوبال تیزیم بیر خوفسیزلیک بحرانی بیلن یوز- یوزگه قالدی، کیینچه لیک داعش نینگ اورته گه چیقیب ییره ب باریشی بیلن گلوبال مقیاسده خوفسیزلیک بحرانی چوقورلشیب بارگندی. 2008 – ییلی ایسه جهان گلوبال اقتصادی بحرانگه دوچ کیلدی. اوتگن ییل دوامیده گلوبال سیستمده وضعیت توزه لمه ی یمانراق بولیب باردی. اقتادی کورستغیچلر عکسینچه کورستیش گه باشله دی. سونگی پیتلرده امریکا قوشمه ایالتلری – چین اورته سیده گی اقتصادی اوروشلری گلوبال مقیاسده اقتصادگه سلبی تاثیر قالدیرر ایکن، ینگی بیر گلوبال بحران نینگ یوزه گه چیقه جگی کوتیلماقده ایدی. گلوبال مقیاسده یوز بیرگن سیاسی بحرانلر افراطی راستگرانینگ یوتوق قازانیشی، خلق ارا موسسه لرنینگ ناکاره لیگی و سوریه بحرانی کبی چوقور معمالر گلوبال تیزیم نینگ کیلجگینی هم سوال آستیگه قویدی. بیراق هیچ کیم بو معمالرنینگ گلوبال تیزیم نی قرانغو تامان آلیب باره جگینی کوتمس ایدی. بیراق کرونا ویروس کوتیلمه گن چوقورراق بحرانگه آلیب باره دیگن گه اوخشه یدی و گلوبال تیزیم نینگ کیلجگینی کونسایین مجهول قیلیب بارماقده.
ایندی موضوع بیلن تیگیشلی اوله راق خوفسیزلیک بوییچه تیکشیرووچی یازووچی دوکتور مراد یشیلتاش نینگ یازووینی تقدیم ایته میز.
کرونا ویروسی اولاً انسان خوفسیزلیگی بیلن تیگیشلی بیر ساغلیق مسئله سی دیر. انسان خوفسیزلیگی 1980 – ییلدن بیری دنیا سیاستی و دنیا خوفسیزلیگی نینگ مهم موضوعلریدن بیرته سی اوله راق قولگه آلینگندی. کرونا ویروسی انسانلر اوچون خطر تشکیل ایتیش گه باشله دی. بونینگ ایلک و بویوک تاثیری گلوبال اقتصادنینگ اوستیده گی تاثیری دیر. کسل لیک نینگ قنچه دوام ایته جگی قچان کنترول آستیگه آلینه جگی قیته دن تکرارلنیشی کبی نا انیقلیکلر شو وقتدن گلوبال اقتصادنینگ برهم ییشی گه باعث بولگن.
چین نینگ رواجلنیش رقملری نینگ عکسینچه جریان قیلیشی، چین تولیدی نینگ توختب قالیش درجه سیگه باریشی، ایتالیا، فرانسه، آلمان و اسپانیا کبی اروپانینگ بویوک اقتصادلری نینگ کرونا باعث توخته ب قالیش درجه سیگه باریشی امریکا قوشمه ایالتلری کبی لرنی هم حرکت گه تشله دی. امریکا مرکز بانکی FED تامانیدن عملگه آشیریلگن 700 میلیارد دالرلیک مداخله بولگن حالده بازارگه مثبت تاثیر قالدیرمه دی، آی ایم ایف کبی گلوبال اقتصادی موسسه لرنینگ مصلحتچیلیگینی قیلگن مهم سیمالردن بیرته سی بولمیش کنت روگوف، دنیا اقتصادی نینگ کیتمه – کیت کیچیک بولیب باریشینی ادعا ایتدی. اوکسفورت تیکشیروو مرکزی هم، تشقی قرضی بولمیشس رواجلنه دیگن مملکتلرنینگ قرضلرینی توولش گه قیینچیلیک که دوچ قاله جکلرینی ایتدی.
باشقه تاماندن امریکا قوشمه ایالتلری مرکز بانکی پولی رواجلنیش سیاستی گه قول اوره دی. فرانسه ایسه 500 ملیارد یورولیک کروناگه قرشی کوره ش بودجه سی اجره تماقچی. آلینگن چاره – تدبیرلر ایسه اقتصادده گی وضعیت گه چاره بولمه یدی. بونقه دوام ایتگن تقدیرده گلوبال اقتصاد بوندن کیین ایککی ییلگچه اوزیگه کیلالمه یدی. بو وضعیف اقتصادده گی اولکه لرنینگ باتیب کیتیشی گه سبب بوله دی. کرونا ویروسی گلوبال اقتصادنی فقط بحرانگه تشله مه ی عین دمده تاریخی بیر بحرانگه آلیب باره دی.
کرونا ویروس نینگ گلوبال تیزیم گه تاثیرینی ایککینچی یانی ایسه، گلوبال خوفسیزلیک که تاثیر تشلشی دیر. تورکیه جمهوریتی حکومتی تاکییدله گندیک، معما گلوبال بیراق کوره ش ملی دیر. بو برچه اولکه لرنینگ اوزلرینی قوریقلب قوتقریشلری دیر. هر اولکه اوز اولکه و وطنداشلرینی قوریقلش اوچون حرکت ایتماقده. چین، ایتالیا، فرانسه، امریکا قوشمه ایالتلری، اسپانیا و اروپانینگ انچه اولکه سی قتتیق چاره – تدبیر آلیش گه باشله دی. تورکیه ایسه باشدن بیری اینگ قتتیق تدبیرلر الگن اولکه لر قطاریده. برچه اولکه لر هوا ساحه سینی بیر – بیری بیلن یاپیب قویگن وضعیتده. فرانسه برچه ییر حدودلرینی یاپیب قویگن لیگینی بیلدیردی. انگلستان ایسه اروپا و دنیا مقیاسیده ایریم بیر ستراتیژی عملی قیلماقده. لیکن انگلیسلرده کونسایین تشویشلرآرتیب بارماقده. فرانسه ده سیلاونینگ ایککینچی دوری کیینگه تشلندی. اسپانیا خصوصی شفاخانه لرنینگ اداره سی نینگ دولت کنترولیده اوتگنینی اعلان قیلدی. هالندده 1973 – ییلی نفت بحرانیدن بیری بیرینچی مرته بیر دولت باشلیغی ملی چقیریق صحبتی عملگه آشیردی. امریکا قوشمه ایالتلریده ویروس تاثیر قالدیرگن منطقه لرده فردی قوراللشیش جریانی موجود. بونقه دوام ایتگنده اولاً ملی کیینچه لیک دولتلر ارا معمالرگه باعث بوله دی.
کرونا ویروس گلوبال اقتصاد و گلوبال خوفسیزلیک اوله راق ایککی مهم تیزیم گه کتته تاثیر قالدیرگن وضعیتده. بو ایککیسی گلوبال تیزیم نینگ جریانی گه کتته تاثیر قالدیره دی. بوندن کیینگی حادثه لر برچه دولتلر اوچون مقاومت جریانی بولیشی ممکن. بیرینچی مقاومت فردی سویه ده اولکه لرنینگ اقتصادی اوستیدن یوز بیره دی. کوچلی اقتصادلر کسللیک که قرشی کوره ش بوییچه قیینچیلیک یشه مه یدیلر، بیراق گلوبال اقتصادده یوزه گه کیله دیگن دالغه لر کتته اقتصالرگه هم تاثیر قالدیره دی. کیچیک اقتصادلر قولدن بیره دیگن بیر نرسه سی اوزی یوق. ایککینچی مقاومت تیستی ایسه جمعیتی و فردی روحیه لر بوییچه یوز بیره دی. تشویش کوپه یگونچه جمعیت گه هم عکس ایته دی و بونینگ سیاسی بحرانگه سبب بولیشی ممکن. اوچونچیسی ایسه دولت مقاومتی بوییچه یوز بیره دی. نهاد و موسسه لری قرار بیره دیگن مرجعلری کوچلی بولگن دولتلر بونی کم زیان بیلن اوتکزه دی. ضعیف بولگن اولکه لر انچه ضعیفلب باره دی.
موضوع بیلن تیگیشلی اوله راق تشقی سیاست بوییچه تیکشیرووچی یازووچی جان اجون نینگ یازووینی تقدیم ایتدیک.
