آژانس آوراسیا (22)
اوکراین
سلام حؤرمتلی اوخویانلار،
بو هفتکی پروقرامدا دایاناجاغیمیز، 9 میده گوجلانان ظفر بایرامی موناسیبتیله روسیایلا یئنی بیر بحران داها یاشایان اوکراین اولاجاق!
درحال اوکراین گئدیریک تلفون خطیمیزده باشکند کیئفدن دنیز برکتای وار.
دنیزه، یاشانان بحرانی داها یاخشی آنلایا بیلمک اوچون ظفر بایرامینین روسیانین و اوکراینین تاریخینده اوینادیغی رولو سوروشاجاغیق.
دنیز سلام ...
9 می، روسیادا، اوکرایندا و دیگر بیر چوخ اسکی سووئت اؤلکهسینده، ظفر بایرامی اولاراق گوجلتنیر. بو تاریخ، نازی آلمانیاسینین ایمضالادیغی قیدسیز شرطسیز تسلیم موقاویلهسینین اجرایه گیریشینین ایلدؤنومو. بیلیندیگی عذره، II. دونیا ساواشی، آدولف هیتلرین لیدرلیگیندکی نازی آلمانیاسینین 1939دا لهستانی ایشغالییلا باشلامیشدی. اوروپانین بؤیوک حیسهسینی قیسا مدتده ایشغال ائدن نازی آلمانیاسی، 1941-جی ایلده ده، سووئتلر بیرلیگینه سالدیریی. هیتلر، یاز آیلاریندا باشلایاجاغی بیر ایلدیریم ساواشی ایله بیر نئچه آیدا موسکوانی اله کئچیرمیی پلانلاشدیریردی. حالبوکی بو ساواش، نازی اوردولارینین آغیر اودوزماسییلا نتیجهلندی.
1943-جی ایلده باشلایاراق، سووئت اوردولاری قارشی سالدیریا کئچدیلر و نازیلاری شرقی اوروپادان چیخارماغا باشلادیلار. 1945-جی ایلین آوریل آییندا آدولف هیتلر انتیحار ائدهجک، بوندان قیسا بیر مدت سونرا دا، نازی آلمانیاسی، قیدسیز شرطسیز تسلیم اولماق مجبوریتینده قالاجاقدی.
غربی اوروپا اؤلکهلرینده ایکینجی دونیا ساواشینین بیتمهسینی ایشارهلهین طفر بایرامی 8 میده گوجلانیرکن، روسیا و کئچمیش سووئت اؤلکهلرینده ظفر بایرامینین 9 میده گوجلانماسینین ایکی سببی وار: بیرینجیسی، غرب اؤلکهلری و روسیا، ایکی فرقلی تسلیم راضیلاشماسینی اساس آلیر. نازی مسئوللارینین 7 میده آمریکان قرارگاهیندا ایمضالادیغی و 8 میده اجرایه گیرن تسلیم راضیلاشماسینی، سووئت مسئوللاری، قبول ائتممیش و سووئت گوجلرینین یوخلاماسینداکی برلینده، سووئت قرارگاهیندا یئنی بیر تسلیم راضیلاشماسینین ایمضالانماسینی طلب ائتمیشدی. بئلهلیکله، 8 می 1945-جی ایلده، نازیلر، بو سفر سووئت قوموتانلارینین قارشیسیندا، یئنی بیر تسلیم راضیلاشماسی ایمضالاماق مجبوریتینده قالدی. بو ایکینجی تسلیم موقاویلهسینین اجرایه مینمه تاریخی ده، اورتا و غربی اوروپا اؤلکهلرینده یئنه 8 می تاریخینه برابر گلرکن، موسکوانین داها شرقده یئر آلماسی، بو سببدن غربدکی اؤلکهلرله آراسینداکی ساعات فرقی سببیله، بو راضیلاشما، موسکوا ساعاتینا گؤره، 9 میده اجرایه گیردی. بئلهلیکله، نازیستلرین تسلیم اولماسی، اوروپانین ایکی فرقلی یئرینده، ایکی فرقلی تاریخده گوجلانیر اولدو.
9 می قلبه بایرامی، عینی زاماندا، کئچمیشله بو گونون نه قدر ایچ-ایچه کئچدیگینی گؤسترر. چونکی، بو بایرام، روسیادا، اوکرایندا و بیر چوخ شرقی اوروپا اؤلکهسینده، کئچمیشی خاطیرلاما فعالیتی اولاراق قالماز، اؤزو آکتوال سیاسی مباحیثهلری گتیرر. روسیادا 9 می تاریخی یاخینلاشارکن، روسیانین دونیاداکی رولو دا مذاکیره باشلانار. روسیا رهبرلیگی، "اوروپانی فاشیزمه بیز قورتارما"، دئیر و بونونلا علاقهلی اولاراق، روسیانین قورتاریجی رولونا صاحب اولدوغونو، بو سببدن، دونیا سیستمینده سؤز حاقینا صاحب اولدوغونو مدافعه ائدر. بو باخیمدان، ظفر بایرامینین یاخین ایللرده ان چوخ مذاکیره ائدیلدیگی بیر دؤور، 2005 ایلی ایدی. ایکینجی دونیا ساواشی نین سونونون 60. ایلدؤنومو اولان 2005-جی ایلین، عینی زاماندا، گورجوستان و اوکراین کیمی اؤلکهلرده آرخا آرخایا روسیا علیهداری و غرب طرفداری رهبرلیکلرین اقتدارا گلدیگی بیر دؤور ایدی. بیر ایل اوّل، بیر چوخ اسکی شرق بلوکو اؤلکهسی ناتو-یا و اوروپا بیرلیگینه عضو اولموشدو و روسیا، غربدن بیر سالدیری آلتیندا اولدوغونو حیسس ائدیردی. او شرطلرده، اقتدارا یاخین اولان اورقانلاریندا، ایکینجی دونیا ساواشی موضوعسو گئنیش شکیلده ایشلنمیش و اوروپانی نازیلارا روسلارین قورتاردیغی دئییلرکن، 2000-جی ایللرده روسیایا قارشی آمریکالا امکداشلیق ائدن اؤلکهلرین ایکینجی دونیا ساواشیندا دا سووئتلر'ه قارشی نازیلرله امکداشلیق ائتدیگی ایفاده ائدیلمیشدی. یعنی، بو نشر اورقانلارینا گؤره، روسیا، کئچمیشده اولدوغو کیمی، ایندی ده، غربدن گلن بیر سالدیری آلتیندا ایدی. یالنیز ناریلرین یئرینی، آمریکا آلمیشدی.
روسیادا بونونلا علاقهلی اولاراق مذاکیره ائدیلن بیر باشقا موضوع دا، دؤورون سووئت لیدری ایستالینین اعتبارینین قایتاریلماسی ائدیلیب ائدیلممهسی موضوعسودور. ایستالین، اوزرینده چوخ مذاکیره ائدیلن بیر لیدردیر. چونکی، بیر طرفدن سووئتلر بیرلیگینین بیر سوپر گوج حالینا گلمهسینی تامین ائتمیش، لاکین دیگر طرفدن، اجرا ائتدیگی باسقی سیاستلرییله، یوز مینلرله اینسانین اؤلومونه سبب اولموشدور.
9 می، روسیا علیهداری و غرب طرفداری رهبرلیکلرین اولدوغو شرقی اوروپا اؤلکهلرینده ده مذاکیره ائدیلر. بو اؤلکهلرین سیاستچیلری، 9 میین اؤزلری باخیمیندان بیر قورتولوش اولمادیغینی ادعا ائدرلر. چونکی بونا گؤره، بو تاریخده شرقی اوروپا، نازی باسقییندان چیخارکن، یئرینه کوممونیست سووئتلر بیرلیگینین باسقیسی آلتینا گیرمیشدیر. بو اؤلکهلر، ایستالینین ایکینجی دونیا ساواشینین ایلک ایکی ایلده هیتلرله امکداشلیق ائتدیگینی خاطیرلادارلار و بئلهلیکله، ایستالینی، نازیلرین ظلملریندن ده مسئول توتارلار.
بو بایرامین بو ایل هیجانلی مذاکیرهلره سبب اولدوغو اؤلکه ایسه، اوکراین. اوکرایندا سون حادثهلرین ده گؤستردیگی کیمی، اؤلکه، بیر-بیریندن فرقلی مدنیته و سیاسی میللره صاحب ایکی آیری بؤلگهدن عبارتدیر. بیر طرفده، روسیا طرفدارلاری گوجلو اولدوغو و روس مدنیتینین اگمن اولدوغو جنوب و شرق اوکراین اوستانلاری، دیگر طرفده ایسه، غرب طرفدارلاری گوجلو اولدوغو، اورتا و غرب اوکراین اوستانلاری. بو قوطبلشمه، ایکینجی دونیا ساواشی اوستانلاریندا دا اؤزونو گؤسترمیشدی. بوگونکو اوکراینین بؤیوک حیسهسی، خصوصیله ده جنوب و شرق اوکراین اوستانلاری، ایکینجی دونیا ساواشی ایللرینده سووئت اوردولارینی دستکلهدی و ایشغال ایللرینده، پارتیزان حرکتلرینه دستک وئردی. غرب اوکرایندا ایسه، داها فرقلی بیر جدول اورتایا چیخدی. عنعنوی دگرلرین گوجلو اولدوغو غرب اوکراین اوستانلاری، سووئت رهبرلیگینه قارشی اعتراضی واریدی. بو سببله، 1941-جی ایلده آلمان ایشغالی باشلایینجا، بو بؤلگهده گئنیش کوتلهلر، آلمان اوردوسونو قورتاریجی اولاراق قارشیلامیش و ساواش ایللرینده بیر چوخ غرب اوکراینلی، آلمان اوردوسوندا وظیفه آلمیشدی. آنجاق، نازیلرین ده مستقیل بیر اوکراین دولتینه مثبت باخماماسی سببیله، بعضی اوکراین میللتچیلری، سووئت گوجلرینه قارشی مباریزنی هدفلهین، لاکین نازیلرله ده آراسی مسافهلی اولان بیر تشکیلات قوردولار: اوکراین عصیانچی اوردوسو و یا قیسا آدییلا اوپا. بو تشکیلات، سووئت گوجلرینین غرب اوکراینی گئری آلماسیندان سونرا دا، 1950-جی ایللرین اورتالارینا قدر، غرب اوکرایندا سووئت گوجلرینه قارشی مقاومتی داوام ائتدیردی. بو گون، میللیتچی غرب اوکراینلیلار، بو تشکیلاتین عضولرینی قهرمان اولاراق گؤرر. شرق و جنوب اوکراینلیلارسا، بو تشکیلاتی، فاشیست بیر تشکیلات اولاراق قیمتلندیرر. شرق و جنوب اوکراینلیلارا گؤره، 9 می، نازی ایشغالیندان قورتولوشون ایلدؤنومودور. غرب اوکراینلیلارا گؤره ایسه، سووئت ظلمونه گیریشین ایلدؤنومو.
بو گونلرده، اوکراینین غربه می یوخسا روسیایا می یؤنلمهسی لازیم اولدوغو مذاکیره ائدیلیر. حتی مسئله، سیاسی مذاکیرهلردن چیخیب سیلاحلی چاتیشمالارا دؤنموش وضعیتده. کیمیلری، اؤلکهنین بیر ایچ ساواشینین آستاناسیندا اولدوغونو سؤیلهییر. ایکینجی دونیا ساواشیندا سووئت گوجلرینه دستک وئرن اوستانلارین اهمیتلی بیر حیسهسی، بو گون، روسیا طرفدارینین ان گوجلو اولدوغو اوستانلار اولاراق قارشیمیزا چیخیر. روسیا یانلیلاری، کیئفدکی میللیتچی میللی رهبرلیگه، فاشیستلیک گوناهلاندیرماسی یؤنلدیر. کیئفده اقتدارا گلنلرین اوکراین میللیتچی اولماسی و بیر آز اوّل سؤزونو ائتدیگیمیز اوپا تشکیلاتینا مثبت یاخینلاشماسی، روسیا طرفدارلارینین اعتراضینا سبب اولور.
قیساجا سؤیلهیهجک اولساق، شرقی اوروپادا سیاست، یئنه تاریخین کؤلگهسینده داوام ائدیر.
هامینیزا ساغلیقلار دیلییریک.