پیامدهای زمین لرزههای 7.7 و 7.6 ریشتری در ترکیه
زمین لرزهها در منطقهای به وسعت آلمان رخ داد، فقط، خرابیهای بسیار بیشتری نسبت به جنگ اوکراین به بار آورد
ترکیه در 6 فوریه، شاهد دو زمین لرزه بزرگ در تاریخ خود شد. به گفته کارشناسان، این زمین لرزهها که در فاصله زمانی 8 ساعته رخ دادند، یک اولین در تاریخ جهان است. اگر زمین لرزههای وقوع یافته در دریاها را در نظر نگیریم، از نظر شدت در بین ده زلزله بزرگ تاریخ جهان قرار دارد. تعداد شهرهای آسیب دیده از زلزله نیز بسیار زیاد است. 10 شهر مختلف تحت تاثیر این زلزله قرار گرفتند. با توجه به تاثیر و شکستگیها در دو گسل شمال-جنوب و شرق-غرب، میتوان گفت که منطقهای برابر با مساحت کشور آلمان تحت تأثیر زلزله قرار گرفته است. به عبارت دیگر، اگر این زلزله در آلمان اتفاق میافتاد، حدود کل کشور تحت تأثیر این زلزله قرار میگرفت. با علاوهکرد 13.5 میلیون نفر از مردم زلزلهزده به این ارقام، بیلان سنگینی در مقابلمان ظاهر میشود.
اگرچه از همان لحظه اول زلزله، اقدامات بایسته و مصرانهای انجام گرفت، باز هم نمیتوان خیلی سریع و به اندازه کافی به اثرات مخرب زلزلهای با این وسعت پاسخ داد. بطوریکه، اعزام تمام نهادهای مجاز برای مقابله با زلزله طی 24 ساعت اول به منطقه زلزلهزده نیز به طور کامل کافی نبود. فقط، با توجه به ظرفیتی که ترکیه در دو دهه اخیر بدان دست یافته است، میتوان گفت که در مقابله با پیامدهای این زلزله موفق خواهد بود. با این حال، ترکیه با روندهای بسیار طولانی مواجه است.
اولین مورد از این روندها، از میان برداشتن ویرانیهای ناشی از زلزله خواهد بود. 72 ساعت اول بسیار مهم بوده و این مدت به پایان رسید. حدود ده هزار نفر نجات یافتند. فقط تلفات جانی به ده هزار نفر نزدیک شده و واضح است که تلفات جانی بیشتر خواهد بود. به همین دلیل بیشترین تاثیر تخریبهای ناشی از زلزله در مورد تلفات جانی خواهد بود. شاید نیز به بیشترین رقم تلفات جانی که ترکیه تاکنون دیده است، برسیم. این رقم ممکن است بیشتر از ارقام زلزله سال 1999 ازمیت باشد.
یکی از موضوعات دوم این است که در حال حاضر 13.5 میلیون نفر در زلزله آسیب دیدهاند. پاسخگویی به سرپناه و دیگر نیازهای فوری چنین جمعیتی بسیار دشوار و مستلزم زمان خواهد بود. موضوع دیگر، بعد اجتماعی – روانی زلزله است. زلزله در راس بلایای طبیعی که تاثیر بسزایی بر روحیه عمومی جامعه دارند، قرار دارد. رودرور شدن یک جامعه با یک فاجعه طبیعی بزرگ، که به تازگی بر اپیدمی کووید-19 غلبه کرده و یا در تلاش غلبه بر آن است، میتواند اثرات ماندگاری بر جامعه داشته باشد. به همین دلیل حفظ سلامت روانی جامعه و همبستگی با جامعه بسیار مهم است. از آنجایی که جامعه ترکیه در بلایای طبیعی قبلی چنین نمونههایی از همبستگی را نشان داده است، میتوان گفت که همین روحیه این بار به شکل قویتری ظاهر خواهد شد.
هر زلزله بطور حتم پیامدهای اقتصادی دارد. این زلزله نیز در ترکیه هزینههای اقتصادی خواهد داشت. اگرچه پیشبینی این موضوع از قبل بسیار دشوار است، اما تخمین اینکه هزینه اقتصادی زلزلهای به این بزرگی بسیار بالا خواهد بود، دشوار نیست.
این زمین لرزه در منطقهای به وسعت آلمان رخ داد، فقط، خرابیهای بسیار بیشتری نسبت به جنگ اوکراین به بار آورد. برای همین، موضع فعال جامعه جهانی در مورد کمک به ترکیه باید ادامه یابد.
نویسنده: پروفسور دکتر مراد یئشیلتاش مدیر بنیاد تحقیقات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ترکیه