در فرهنگ ترک، مردم در کدام مناسبت ها به یکدیگر هدیه می دهند؟

دادن و گرفتن هدیه که از جایگاهی خاص در فرهنگترک برخوردار است، بخش مهمی از غنای فرهنگی ترک به شمار می رود.
هدیه چیزی است که انسان بدون هر گونه توقع و چشمداشتی و از صمیم قلب به شخص مقابل می دهد. هدیه برای محکم کردن پایه های دوستی، یادآوری روزهای خوب و نیز به هنگام تبریک به مناسبتی ویژه به فرد تقدیم می گردد. دادن و گرفتن هدیه باعث افزایش عشق و محبت بین انسانها می گردد. انسانها برای نشان دادن اینکه به یاد همدیگر هستند و به عنوان نشانه ای از ارزش و احترامی که به یکدیگر قایل می باشند، برای یکدیگر هدیه می خرند.
موجودیت یک ملت به غنای فرهنگی آن وابسته است. دادن و گرفتن هدیه در روزهایی از قبیل تولد، ختنه سوران، خواستگاری، نامزدی، عروسی، عید و نظایر آن از عادات پسندیده ای است که باعث محکم تر شدن پیوندهای دوستی بین انسانها می گردد.
در آسیای میانه، در پایان مراسم جشن و شادی که از سوی خان، خاقان، حکمران و یا هر فرد ثروتمند دیگری برگزار می شد، اموال و اشیای موجود در خانه به میهمانان هدیه داده می شد. در پایان مراسم، صاحب خانه چادر را ترک می کرد و به میهمانان گفته می شد، هر آنچه که می خواهند و نیاز دارند می توانند از چادر میزبان بردارند.
در دوره عثمانی نیز در مراسمی که در کاخ و یا سرسراهای بزرگ و بویژه در ماه رمضان برگزار می شد، پس از پایان افطار به میهمانانی که آمده بودند، هدیه ای تحت عنوان "دیش کراسی" یعنی "کرایه دندان" داده می شد. در میهمانی های بزرگتر نیز مراسمی تحت "چاناک یغماسی" یعنی "برداشتن ظرف" برگزار می گردید. بدین معنی که میهمان پس از خوردن غذا، می توانست ظرف آن را نیز با خود به خانه ببرد.
در عید نوروز نیز که یکی از اعیاد بسیار کهن در بین اقوام ترکی می باشد، همگان برای نزدیکان خود هدیه می خرند. در دوره عثمانی خریدن هدیه برای نزدیکان در عید نوروز ادامه یافته است. پادشاه و صدراعظم تحت عنوان نوروزیه در بین نزدیکان خود، اهالی دربار و کلیه خدمتگزاران هدایا پخش می کردند. همچنین ارکان دولتی نیز هدایایی را بعنوان پیشکش نوروزیه به پادشاه ارسال می کردند. این هدایا معمولا اسب، لباس و سنگهای قیمتی بودند.
در فرهنگ ترک، ارزش مادی هدیه زیاد مهم نیست. مهم این است که یادگاری از طرف فرد بوده و نشانگر ارزشی باشد که به فرد داده شده است. ضرب المثلهایی از قبیل "یاریم الما، گونول آلما، دوستوم بنی آنسین دا، بیر المایلا اولسون" به معنی "دوستم مرا به خاطر آورد، باشد که این کار با نیمی ازسیب باشد" نیز نشانگر اهمیت ارزش معنوی هدیه در فرهنگ ترک می باشد.
در فرهنگ ترکها، دادن و گرفتن هدیه تقریبا در تمامی مراحل زندگی وجود دارد. به هنگام تولد نوزاد، نزدیکان و همسایگانی که برای دیدن نوزاد می آیند، چیزهایی را که احتمال دارد نوزاد به آنها نیاز داشته باشد، خریده و بعنوان هدیه می آورند. بزرگان خانواده نیز برای چشم روشنی طلا می خرند.در ماههای بعد با دندان درآوردن نوزاد، آش دندان پخته شده و در بین فامیل و آشنایان توزیع می گردد. مردم پس از خوردن آش، هدیه ای را خریده و در کاسه آش می گذارند. در مراسم ختنه سوران پسران و نیز هنگامی که کودک آغاز به مدرسه رفتن می کند نیز هدایایی برای وی خریداری می شود.
یکی دیگر از مراسم و مراحلی که بطور قطع هدیه خریداری می شود، مراسم نامزدی و ازدواج است. در مراسم نامزدی از طرف خانواده داماد، برای عروس هدایایی از قبیل انگشتر، النگو، گوشواره، گردنبند، لباس و زینت آلات دیگر خریداری می شود. در جریان عروسی نیز هدایایی از طرف دوستان و فامیل برای عروس و داماد خریداری می شود که این هدایا معمولا لوازم و اشیای مورد نیاز زندگی و یا طلا هستند.
در فرهنگ ترک، همچنین برای کسانی که خانه جدید می خرند لوازم خانه خریداری می شود. معمولا هنگام خرید هدیه برای کسانی که تازه عروسی کرده اند و یا برای کسانی که خانه ای جدید خریده اند، از آنها در مورد اینکه چه چیزی کم و کسری دارند، پرسیده شده و نسبت به نیاز آنها هدیه خریداری می شود. همه اینها در واقع سمبل و نشانه ای از همیاری اجتماعی است.
در اعیاد نیز هنگام دیدار از بزرگان خانواده، برای آنها شیرینی و شکلات هدیه برده می شود. همچنین در روزهایی از قبیل روز میلاد و یا وفات پیامبر که داری معنی و مفهوم دینی می باشند و به آنها قندیل گفته می شود، نوعی نان مخصوص که ویژه این روز پخت می شود و به آن "قندیل سیمیتی" اطلاق می گردد، خریداری شده و بعنوان هدیه به خانه فردی برده می شود که در آن میهمان هستید. برای کسی که عازم زیارت حج می باشد نیز هدیه برده می شود. حاجی نیز به هنگام بازگشت از سفر حج به رسم یادبود برای خویشان و نزدیکان خود هدیه می آورد.
افرادی که به شهر و دیار دور مسافرت می کنند، برای اهل خانه و دوستان و بستگان نزدیک خود، به رسم یادبود هدیه می آورند. ضرب المثلی هست که می گوید: از فردی که به آسیاب رفته، انتظار آوردن نان می رود. این ضرب المثل بدین معنی است که از فردی که به جایی دور مسافرت کرده، انتظار می رود که هدایایی هر چند کوچک برای اعضای خانه به ارمغان آورد.
روزهایی نیز وجود دارد که به مرور زمان وارد فرهنگ ترک شده و مردم در این روزها نیز برای یکدیگر هدیه می خرند. هدیه سال نو، روز تولد، سالگرد ازدواج، روز مادر، روز پدر، هدیه به هنگام ارتقای درجه در شغل و مقام و نیز هدیه به هنگام بازنشستگی از این قبیل روزها هستند.