აქტუალური თემის ანალიზი 63 - 20023

აქტუალური თემის ანალიზი 63 – 2002-20023

ისრაელის ღაზის გენოციდი

პოლიტიკური, ეკონომიკური და საზოგადოებრივი კვლევის ცენტრის SETA-ს საგარეო პოლიტიკის მკვლევარი, ჯან აჯუნი

7 ოქტომბერს ჰამასის მიერ განხორციელებულ თავდასხმას და შემდგომ ღაზაზე ისრაელის თავდასხმებს რეგიონული გართულებები მოჰყვა. დღეის მდგომარეობით, ისრაელის ღაზაზე თავდასხმებით ათასობით მშვიდობიანი მოქალაქე დაიღუპა. ღაზას წინააღმდეგ დაწყებული სახმელეთო ოპერაცია და ამის შედეგად ღაზის მოსახლეობის სინაზე დეპორტაციის პროექტი იორდანიამ მეორედ დაასახელა ომის მიზეზად. მიუხედავად სახმელეთო ოპერაციის დაწყებისა, ისრაელის მიერ დასახლებულ უბნებში მნიშვნელოვანი წინსვლის ვერ მიღწევამ და მუდმივად სამოქალაქო პირებზე თავდასხმამ დასავლური სამყაროს დედაქალაქებშიც კი ინტენსიური საპროტესტო აქციები გამოიწვია. მსოფლიო საზოგადოებრივი აზრი სულ უფრო მეტად ანტიისრაელურ პოზიციაზე გადადის. გარდა ამისა, ინტერესს იწვევს ის თუ როგორ აისახება ომი სირიაზე. - ამ თემაზე გთავაზობთ პოლიტიკური, ეკონომიკური და საზოგადოებრივი კვლევის ცენტრის  SETA-ს საგარეო პოლიტიკის მკვლევარის, ჯან აჯუნის სტატიას, რომელშიც იგი წერს.

ისრაელ-ჰამასის ომის სირიის მხარის ყველაზე დიდ აქტორად შეიძლება ჰეზბოლა ჩაითვალოს. თუმცა ჰასან ნასრალას ბოლო განცხადებებმა ისეთი შთაბეჭდილება შექმნა, რომ ჰეზბოლა გააგრძელებს დაბალი ინტენსივობის დაძაბულობას და არ ჩაერთვება ომში. როგორც მეორე აქტორი, ამერიკის შეერთებულ შტატებსა და შიიტ შეიარაღებულ ჯგუფებს შორის არსებული სამხედრო დაძაბულობა გავლენის ფაქტორად შეიძლება ჩაითვალოს. ისრაელის მიერ ღაზას წინააღმდეგ სახმელეთო ოპერაციის დაწყების მიუხედავად, როგორც ჩანს, ირანმა იემენში მყოფი ჰუსიტების ჩართვით აჩვენა, რომ ომის აქტიური ფრონტი არ იქნება. მარტივად შეიძლება ითქვას, რომ ერაყისა და სირიის არენაზე აშშ-სთან შექმნილი სამხედრო დაძაბულობის მსგავსი წარსულშიც მოხდა და შორს არის სამხედრო დანაკარგებით დასრულებისგან. ყველა ამ პუნქტიდან გამომდინარე, შეიძლება ითქვას, რომ ისრაელ-ჰამასის ომის სირიაზე ასახვა შეიძლება შეზღუდული იყოს.

ასევე აღმოსავლეთ ხმელთაშუა ზღვაში აშშ-ს განლაგება უნდა განიხილებოდეს, როგორც შემაკავებელი ელემენტი ირანის წინააღმდეგ. ის ფაქტი, რომ აშშ-ის ოფიციალური პირებიც აკეთებენ განცხადებებს ამ მიმართულებით, ცხადყოფს ომის ღაზაში დაწყებისა და დასრულების პოლიტიკას. როგორც ჩანს, ისრაელმაც ეს მიდგომა გაითავისა. თუმცა, თუ ისრაელი გაითავისებს მიდგომას, რომელიც მიზნად ისახავს ღაზაზე სრული კონტროლის აღებას, დაახლოებით 2,3 მილიონი ღაზელის სინაზე იძულებით მიგრაციაზე იქნება საუბარი.

იორდანია ამ ვითარებას ომის მიზეზად ასახელებს. ასევე ჩანს, რომ ეგვიპტეც ამ საკითხს წითელ ხაზად მიიჩნევს. შეიძლება ითქვას, რომ რეალური ჩიხი და რეგიონული ომის საშიშროება სწორედ აქ არის.

როდესაც ვაკვირდებით განვითარებულ მოვლენებს, ჩანს, რომ ისრაელმა ვერ შეძლო რაიმე მნიშვნელოვანი პროგრესის მიღწევა ღაზაში. შეიძლება ითქვას, რომ ისინი ცდილობენ გააკონტროლონ გზები და დაუსახლებელი ადგილები და არა საცხოვრებელი ტერიტორიები და ასევე ცდილობენ ალყა შემოარტყან გარკვეული გაგებით ღაზას ჩრდილოეთით, ჩრდილოეთის სექტორის სანაპირომდე მისვლით. თუმცა, ჰამასის გვირაბის ქსელების გამო, ისრაელისთვის ძალიან რთული ჩანს რეგიონის მთლიანად ალყაში მოქცევა. 7 ოქტომბრის შემდეგ ისრაელის პროგრესის სისწრაფის გათვალისწინებით, ცხადია, რომ ომი შესაძლოა კიდევ დიდხანს გაგრძელდეს. შეიძლება ვიწინასწარმეტყველოთ, რომ ისრაელს ძალიან გაუჭირდება კონტროლი მთელ ღაზაზე და საერთაშორისო საზოგადოების მხრიდან ზეწოლა დღითი დღე გაიზრდება.