بحران اوکراین عمیق تر و عمیق تر می شود. روند مذاکره آمریکا و روسیه نتیجه مطلوبی را به همراه نداشته است. هنوز دقیقاً مشخص نیست که ایالات متحده به درخواست روسیه برای تضمین امنیتی چه پاسخی داده است. دولت واشنگتن رطور خاص از مسکو خواسته است که محتوای نامه در اختیار افکار عمومی بین المللی قرار نگیرد. این خود نشان می دهد که یک معامله پنهان وجود دارد. از سوی دیگر، تقویت نظامی روسیه در اطراف اوکراین با سرعت تمام ادامه دارد. اگر مذاکرات شکست بخورد، به یقین که روسیه گامی نظامی برخواهد داشت. با این حال، ابهامات در مورد دامنه این مرحله همچنان باقی است.

ارزیابیهایی داریم از پروفیسور دکتور مراد یشیلتاش رییس تحقیقات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی بخش روابط خارجی تورکیه ستا در این باره:    

از آنجایی که دیده میشود بحران اوکراین با گذشت زمان عمیق‌تر می‌شود. جریان اخیر مذاکرات بین روسیه و آمریکا نیز نتیجه مطلوبی نداشته است. هنوز کاملا مشخص نیست که آمریکا چه پاسخی به پیشنهادات روسیه درباره ضمانت‌های امنیتی داده است. این در حالیست که واشنگتن از دولت مسکو خواسته تا جزئیات و محتوای پاسخش به پیشنهادات روسیه را منتشر نکند.  این نیز نشان‌گر موجودیت یک معامله محرمانه است. از سوی دیگر، تقویت نیروی نظامی روسیه در اطراف اوکراین همچنان ادامه دارد و در صورت شکست مذاکرات، قطعا حمله نظامی روسیه به اوکراین مورد بحث خواهد بود. اما هنوز ابهاماتی در مورد دامنه این حمله وجود دارد. 

بحران اوکراین دینامیک‌های متعددی دارد. شاید یکی از مهمترین این دینامیک‌ها، محدود نبودن این بحران تنها به کشور اوکراین باشد. هم روسیه و هم کشورهای غربی، به این بحران به عنوان یک تسویه حساب جیوپولتیکی می‌نگرند. روسیه در پاسخ به ناتو که پس از دوره جنگ سرد، تضعیف فدراسیون روسیه را فرصت شمرده و حول محور سیاست "درهای باز" به سوی روسیه گسترش یافته، اینبار با مشاهده ضعف کشورهای غربی دست به اقدام جدیدی زده است. این اقدام برای دور کردن ناتو از منطقه‌ای که روسیه آن را "مناطق نزدیک " می‌نامد، انجام می‌شود. این از جنبه امنیتی برای روسیه بسیار حائز اهمیت است. غرب نیز آن را به مثابه گامی که به سوی معماری امنیتی اروپا برداشته شده قلمداد می‌کند. پیشنهادات مسکو درباره ضمانت‌های امنیتی، از ناتو می‌خواهد تا از مناطق نزدیک به روسیه حتی از کشورهای عضو این پیمان نیز عقب نشینی کند. قبول این پیشنهادات، به معنی بازسازی معماری امنیتی اروپاست.

از سوی دیگر، اجماع کاملی در غرب وجود ندارد. به ویژه سیاست آلمان بسیار قابل توجه است. دولت برلین، در کمک تسلیحاتی به اوکراین مقاومت کرده و معتقد است که اوکراین باید در قبال روسیه از سیاست "مماشات" پیروی کند. آلمان که به ویژه در زمینه گاز طبیعی به روسیه وابسته است، از موضع تند ناتو و اتحادیه اروپا در قبال روسیه حمایت نمی‌کند. ولی فرانسه از جایگاه دیگری این قضیه را دنبال می‌کند. آمریکا نیز با تمرکز بیشتر به چین، به نظر می‌رسد که تهدید روسیه را دست کم گرفته است. 

 تورکیه نیز که برای عمیق‌تر نشدن و عدم تبدیل این بحران به جنگ تلاش می‌کند، پیشنهاد میانجیگری میان اوکراین و روسیه را مطرح کرد. رجب طیب اردوغان رئیس جمهور تورکیه در تاریخ سوم ماه فبروی به اوکراین سفر خواهد کرد. هدف اصلی این سفر، فراهم کردن بستری تسهیل کننده برای حل بحران بین مسکو و کیف خواهد بود. ولی جایگاه اصلی تورکیه هچنان همراه با غرب شکل می‌گیرد. مذاکره تورکیه با روسیه جدا از ناتو مورد بحث نیست. به رغم این، رئیس جمهور تورکیه نهایت سعی و تلاش خود را به کار بسته است. چرا که منطقه بحیره ای سیاه برای امنیت و ثبات تورکیه از اهمیتی حیاتی برخوردار است. یک حمله احتمالی روسیه، نارضایتی تورکیه را فراهم کرده و این نیز روابط انقره – مسکو را خدشه دار خواهد کرد. از این رو یافتن یک راه حل سوم از سوی تورکیه، بستگی به پاسخی خواهد داشت که پوتین به دعوت رجب طیب اردوغان رئیس جمهور تورکیه خواهد داد.

نویسنده: پروفیسور دکتور مراد یشیلتاش رییس تحقیقات سیاسی ، اقتصادی و اجتماعی تورکیه ستا...