نظری به آجندای تورکیه وجهان جمعه 17 حمل 1397 هجری شمسی

پس از مورد حمله قرار گرفتن سرگی اسکریپال و دخترش یولیا با گار سمی اعصاب در انگلستان،تنش جدی یی بین کشور های روسیه و انگلستان بویژه کشور های بلاک انگلو ساکسون به شمول امریکا و کشورهای اوروپایی آغاز شد. در این ارتباط کشورهاییکه با راهنمایی انگلستان اداعاد دارند که روسیه در عقب این حادثه قرار دارد، عکس العمل خویش را در مقابل روسیه با پیروی از انگلستان با اخراج دیپلوماتهای روسی نشان دادند. در این بحبوحه حد اقل 140 دیپلومات روسی از 25 کشور اورپایی به شمول امریکا اخراج ساخته شدند. اما وزارت خارجه روسیه این اتهامات را رد کرد و گارد خاص و مسئولین اطلاعات انکلستان را مسئول این امر اعلام داشت. به عیز از این اتهامات و عکس العمل ها ناتو نیز کشور روسیه را مسئول این حادثه خواند. ولی تورکیه به صفت یک کشور عضو ناتو این حادثه را مورد تقبیح قرار داد اما کشور روسیه را مسئول این امر ندانسته و دیپلوماتهای آنرا نیز از تورکیه اخراج نکرد. اکنون توجه شما را به ارزیابی های جان آجون محقق بنیاد تحقیقات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی معطوف میداریم:

اگرچه تنش ناشی از اسکریپال بین کشورهای غربی و روسیه به جریان داشتن یک جنگ سرد در دوران موجو می ماند ولی با توجه به اوضاع و احوال جدید جهان صحبت از یک جنگ سرد در جهان غیر ممکن است. اگر انتظار داشته باشیم که روسیه با ایجاد یک بلاک سیاسی با کشورهای همسو با خود جبهه یی را در مقابل بلاک غرب ایجاد کند، در اینصورت یک تحلیل منطقی انجام نداده ایم. در حقیقت امربحران اوکراین، الحاق کریمیه به خاکهای روسیه و تحریم اقتصادی روسیه تا حدی یک جنگ اقتصادی با عث بوجود آمدن تیره گی روابط بین روسیه و بلاک غرب شده بود. حادثه اسکریپال در این مقطع زمانی نیزبه صفت یک قطره بود که باعث لبریز شدن این کاسه گردید. با این حال تناقضات داخلی در جهان غرب و سیاستهای معتدل از جانب بعضی از کشور مخصوصا آلمان در قبال روسیه را نیز نباید فراموش کرد. در حالیکه تنیش میان کشورهای غربی و روسیه در حال افزایش است، کشور تورکیه از یک سیاست کاملا متعادل پیروی مینماید. تورکیه بدون اینکه خود را به طرفی خاص متصل نماید از برخوردی کاملا منطقی در راستای منافع ملی خودش پیروی میکند. در حوادث اسکریپال تورکیه همانند متحدان غربی خویش در ناتو عمل کرده و این رویداد را مورد تقبیح قرار داد. اما با عدم اخراج دیگلوماتهای روسی مانع ایجاد تنش با کشور روسیه گردید. علاوه بر این تورکیه با در نظر داشت منافع ملی خویش مراسم سنگ تهداب گذاری نیروگاه هسته یی آق قوی را با حضور مشترک رجب طییب ایردوغان رئیس جمهور تورکیه و ولادیمیر پوتین رئیس دولت روسیه برگزار کرد. نیروگاه هستهیی آق قویوشامل چهار ریاکتور میباشد و در نظر دارند که اولین ریاکتور آنرا در سال 2023 افتتاح و مورد استفاده قرار داده شود. نیروگاه هسته یی آق قویوبا تولید 4800 میگا وات برق 10 فیصد مایحتاج تورکیه به انرژی و برق را تامین خواهد کرد. با اینحال اجرای پروژه خط لوله تولید گاز تورک نیز با همکاری روسیه بدست جریان قرار دارد. از این طریق گاز روسیه در مرحله اول به کشور تورکیه و در مرحله دوم نیز به کشورهای بالکان انتقال خواهد یافت. پروژه خط لوله جریاک یکجا با دیگر پروژه های در حال اجرا در زمینه انرژی باعث خواهد شد که تورکیه به مرکز انرژی بسیار مهم در منطقه و جهان تبدیل گردد. اما تورکیه خواهان تقویت همکاریهای خود با کشور روسیه ونیز کشورهای عضو اتحادیه اوروپا و ایالات متحده امریکا میباشد. چنانچه در زمینه خرید تجهیزات دفاع هوایی اس 400از روسیه و نیز خرید تجهیزات دفاع هوایی از کشور های عضو ناتوبا مخاطبین خود صحبت همه جانبه بعمل آورده وبعد از رسیدن به توافق قرارداد به امضا رسانیده است. علاوه بر این در جهت تورسعه و تولید سیستم تجهیزات مدافعه هوایی سوم نیزبا فرانسه و ایتالیا پروتوکولهای همکار را به امضا رسانیده است. همچنان تورکیه کشوریست که در تولید طیاره های جنگی اف 35 نقش فعالی را بازی مینماید. اما تنش موجود تورکیه با متفقین آن در ناتو بر سر مساله فتو سازمانهای تروریستی پ ک ک/ پ ی د همچنان ادامه دارد. تورکیه در مساله اوکراین، کریمیه و غوطه شرقی نیز با روسیه در احتلاف نظر قرار داشته و به مشکل مواجه میباشد. بنابر این تورکیه در تلاش است تا با پیروی ازیک سیاست خارجی متعادل در راستای حفظ منافع ملی و رسیدن به اهداف ملی خویش در حد اکثر آن در کار و فعالیت قرار دارد.

نویسنده: جان آجون محقق، کارشناس و نویسنده بنیاد تحقیقات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی