نظری به آجندای ترکیه و جهان 15. 05. 2017

نشست پوتین و اردوغان در تاریخ سوم  می 2017 در شهر سوچی، سبب باز شدن صفحه ای جدید در روابط بین ترکیه و روسیه شد. زیرا در این مذاکرات موضوعات بسیاری از انرژی گرفته تا صنایع دفاعی، از زراعت و مالداری گرفته تا تکنولوژی فضایی و از توریزم تا فرهنگ مورد بحث وبررسی قرار گرفت. همچنان در بسیاری موضوعات به جز چند مسئله کوچک، توافق دوجانبه نیزحاصل شد. هر دو رهبر به اتمام دوره روند "عادی سازی روابط" و آغاز دوره "روابط مشترک" اشاره کردند. برای رسیدن به این نتیجه نیز مراحل مشکل و دشواری پشت سر گذاشته شده و روابط بین دو کشور از آزمون های سختی گذشته است.

اگر از بعد تاریخی بنگریم، روابط بین دو کشور دارای روندی پر فراز و نشیب بوده است. هر دو کشور نیز دول قدرتمند صاحب عمق تاریخی و جغرافیایی منطقه یوروآسیا هستند. یکی قدرتی جهانی بوده و دیگری نیز یک قدرت منطقه ای است که در تلاش تبدیل شدن به قدرتی جهانی میباشد. یک سلسله حوادثی که در گذشته ای نزدیک اتفاق افتاد، برای رساندن روابط ترکیه و روسیه به ردیف های بالای موضوعات بین المللی کافی بود. سرنگونی طیاره SU-24 روسیه در مرز سوریه در تاریخ 24 نوامبر 2015، از سوی طیاره های ترکیه سبب بروز بحرانی بزرگ بین دو دولت شد. سپس قتل آندری کارلوف سفیر روسیه در دسامبر 2016 در نتیجه یک سوء قصد در انقره، و عملیات سپر فرات و سپر دجله در سوریه بعضا باعث بروز مشکلات سیاسی و استراتژیکی بین دو کشور شد. ولی اعمال تحریم اقتصادی و سیاسی از سوی کشورهای اتحادیه اروپا و امریکا علیه روسیه به علت بحران کریمه بازگشت مجدد ناتو به استراتژی سابق خود و تلاش برای محاصره پولند و کشورهای بالتیک با اعزام سرباز و سلاح، مسکو را به سوی راهکارهای جدید سوق داد. رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه با ارسال نامه ای دوستانه در 27 جون 2017 ، سبب ذوب شدن یخ ها در روابط بین مسکو و انقره شد.

در روند پس از این گام تا نشست سوم می، پوتین و اردوغان 5 بار دیدار کردند. این ترافیک دیپلماسی با ترتیب جلسه از سوی وزرای هر دو کشور ادامه یافته و علاوه بر این روسای مراکز اردوی دو کشور نیز باهم دیدار کردند. در این اجلاس که با موضوعات گسترده ای از اقتصاد گرفته تا سیاست خارجی، و از موضوعات سیاسی گرفته تا نظامی و اجتماعی فرهنگی ترتیب یافت، نتایج دلخواه گرفته نشد.

به ویژه موضوعات نظامی، استراتژیک و امنیتی، عبارت از موضوعات دارای پرابلم بین دو کشور هستند. این وضعیت بخصوص با سیاست هایی که در قبال سوریه در پیش گرفته شده، آشکار شد. روسیه در حالی که از گروه های پی ک اکا/ پی وای دی و وای پی جی که ترکیه به عنوان سازمان تروریستی میشناسد، حمایت نظامی و لوژیستیکی میکند، با عملیات سپر دجله که از سوی انقره در شمال عراق و شمال سوریه ترتیب میدهد،  مخالفت نمود. ولی با وجود انهم به سطح کلی عدم توافق در زمینه های نظامی، امنیتی و استراتژیکی بین دو کشور، همکاری در دیگر بخش ها را تحت تاثیر قرار نداده است.

چنین نتیجه گیری شده میتواند که، روسیه دولتی قدرتمند از نظر سنت دیپلماسی میباشد. این کشور قدرتی است که روابط دولت بزرگ-دولت کوچک را به شکلی ماهرانه مورد استفاده خود قرار میدهد. از اینرو در سیاستی که در قبال این کشور در پیش گرفته میشود به یک پارادایم متعادل و دارای سیاست چند بعدی نیاز میباشد. در صورت بر هم خوردن تعادل، روسیه در اجرای نقشه ای که طراحی کرده  به نفع خود و علیه متفقینش هیچ تردیدی نخواهد داشت.