شرقمیانه از دیدگاه ترکیه - 12 -23.03.2017

قدرتهای بزرگ در سوریه به دنبال چه چیزی هستند؟ هدف واقعی برای قدرت های بزرگ در سوریه، نه دستیابی به اینده ای با ثبات در این کشور، بلکه تسلط بر سوریه و منطقه است. در چارچوب مذاکرات صلح سوریه که در شهرهای آستانه و ژنو، بین نیروهای مخالف و رژیم سوریه در جریان است امکان دسترسی به یک فضای کلی مبتنی برعدم تقابل حاصل شده است. با این حال، این موفقیت نسبی به دست آمده، در زمینه نظامی هنوز در مسائل سیاسی، اداری و قانون اساسی آشکار نشده است.

اما در زمینه نبرد با گروه تروریستی داعش  مهمتر از همه این مسائل، ناتوانی قدرت های بزرگ درتوسعه یک استراتژی مشترک میباشد. مخصوصا اینکه، در روزهای اخیر تحولات رخ داده درمنبچ مبین آن است که روسیه وآمریکا و دیگر قدرتهای درگیر در سوریه به جای تلاش برای انجام عملیات مشترک علیه رقه، در صدد گسترش فضای جغرافیایی و سیاسی تحت سلطه خود برای ایجاد برتری بر دیگران هستند. میتوان گفت که منبچ از نقش کلیدی در سوریه برخوردار است.

اول اینکه، این شهر آخرین منطقه اتصال داعش با شهر حلب است.

 دوم اینکه، منبچ از موقعیت یک شهر تداراکاتی برای شهر رقه، مرکز تروریستهای داعش برخورداراست.

 سوم اینکه، ترکیه از دوران اوباما اعلام کرده که خواستار خروج تروریستهای پ.ک.ک/ وای.پی.جی از منبچ به شرق رود فرات است که بخش بزرگی از منطقه را با وجود اعتراض ترکیه در دست دارند و این وضعیت در حال تاثیرگذاری منفی بر روابط میان ترکیه-آمریکا و روسیه است.

علاوه براین، درهفته گذشته، گروه تروریستی پی.وای.دی / پ.ک.ک که رهبری نیروهای دموکراتیک سوریه در منبچ را بر عهده دارد اعلام کرد که روستاهای تحت اشغال این گروه که با مناطق تحت تصرف اردوی آزاد سوریه ( تحت حمایت ترکیه ) همسایه شده است را به نیروهای رژیم اسد واگذار خواهد کرد که همین امر سبب شد تا وضعیت نظامی منطقه حتی پیچیده تر از قبل شود. منابع مستقل اعلام کرده اند که میان رژیم دمشق و نیروهای دموکراتیک سوریه توافقی حاصل شده است. اگرچه مقامات آمریکا از دادن اطلاعات دقیق در قبال این خبر خودداری کردند اما بعدا با صدور بیانیه ای اعلام کردند که پنتاگون قصد دارد در حدود 500 نظامی آمریکایی را راهی منبچ کند. همچنین توانس اند Townsend ، قوماندان آمریکایی مسئول از شرقمیانه و عملیات رقه بطور اشکار اعلام کرده است که نیروهای وای.پی.جی در عملیات رقه حضور خواهند داشت. وی تاکید کرده که در حال حاضر در بین نیروهای موجود در منطقه، یک مبارزه در راستای تثبیت حاکمیت در جریان است. اگرچه آمریکا در منبچ ضمن بهره گیری از تروریستهای وای.پی.جی / پ.ک.ک در تلاش ایجاد یک مزیت استراتژیک است، اما به خوبی میدانند که عملیات رقه بدون حضور ترکیه موفق نخواهد بود و در نتیجه تلاش میکند تا از فرمول میانه ای تحت عنوان استفاده از نیروهای پیشمرگه برای عملیات رقه بهره بگیرد. اما روسیه کشور دیگری است که از محاسبه دقیقی بر روی پ.ک.ک برخوردار است. مسکو، به رغم تمامی اعتراضات آمریکا، قصد خود مبنی بر ایجاد یک منطقه خودمختار کردنشین در شمال سوریه را به صورت پیش نویس قانون اساسی سوریه تهیه کرده و به مذاکرات صلح سوریه در ژنو اضافه کرده است.  اما روسیه به این هم راضی نشده و به همانصورت که پ.ک.ک را یک سازمان تروریستی نمیداند از برگزاری کنگره کردها در مسکو حمایت کرده است. از سوی دیگر روسیه در تلاش است تا علاوه بر حکومت سوریه از پ.ک.ک / وای.پی.جی نیز بهره بگیرد که این رفتار نشان دهنده خیزش روسیه برای تعقیب حساب های بزرگ به ویژه در سوریه و شرقمیانه است.

اولین هدف روسها، گسترش سلطه خود بر سوریه و بتدریج بر منطقه است. هدف دوم روسیه در دست داشتن برگهای برنده ای چون گروه تروریستی وای.پی.جی و خنثی کردن آمریکا در سوریه است. گسترش دامنه قدرت روسیه در سوریه میتواند معادله قدرت در شرق میانه را برهم زند. در نتیجه، تمامی این تحولات نشان میدهد که هدف واقعی برای قدرت های بزرگ در سوریه، نه دستیابی به اینده ای با ثبات در این کشور، بلکه تسلط بر سوریه و منطقه است. بنا همچو موارد است که سبب شده تا عملیات رقه تبدیل به یک معمای کور شود. اما نتیجه بسیار مهم دیگر آن است که استراتژی های هیچ کشوری بدون قدرت تعیین کننده ترکیه در سوریه موفق نخواهد شد.