نظرب به آجندای ترکیه وجهان 99

نظری به آجندای ترکیه و جهان
99
2014-11-29

سلام دوستان گران ارج!
در روزهای 15 و 16 نوامبر 2014، اجلاس کشورهای گروه 20 در استرالیا برگزار گردید. اجلاس گروه 20 مشتمل بر 20 اقتصاد بزرگ جهان و ایالات متحده آمریکا می باشد. هدف از تشکیل اجلاس گروه 20، پیدایش راه حل به بحران افتصادی جهانی رخداده در سال 2008 و پیروی از سیاست مشترک می باشد. در این اجلاس ها بر روی راه حلهای نجات از بحران اقتصادی جهانی و رشد باثبات و مداوم بحث و بررسی می گردد. گر چه این اجلاس در پیدا کردن راه حل برای نجات از بحران اقتصادی جهانی موفق بوده است، اما از حل مشکلات اقتصاد جهانی بطور کامل عاجز می باشد. بدین دلیل در اجلاس امسال، کشورهای گروه 20 بیشتر بر مساله رشد اقتصادی و حل مسایل مربوط به مالیات بندی متمرکز شدند. اما چنان که مشخص است، کشورهای گروه 20 تنها بر مسایل اقتصادی و مالی متمرکز نیستند، بلکه در نشست های سالانه خود پیرامون مسایل سیاسی و امنیتی روز نیز به بحث و گفتگو می پردازند. در مرکز این بحث و بررسی ها نیز بیشتر کشورهای ایالات متحده آمریکا، روسیه، چین و اتحادیه اروپا قرار دارند.
در واقع موضوعات اقتصادی، سیاسی و امنیتی موضوع دستور کار جهانی را 5 کشور عضو شورای امنیت سازمان ملل و کشورهای گروه 8 تعیین می کنند. در واقع بازیگران اصلی اقتصاد و سیاست جهانی هنوز این کشورها هستند. اما این بازیگران اصلی نمی توانند مسایل و مشکلات سیاسی و اقتصادی جهان را در بنیه سازمان ملل و یا کشورهای گروه 8 حل نمایند. حدود 10 سال است که در تعیین خط مشی اقتصادی، سیاسی و امنیت جهانی برخی دیگر از کشورها نیز تعیین کننده می باشند. کشورهایی نظیر ترکیه، برزیلیا، اندونزیا، عربستان سعودی و هندوستان که از تاثیر منطقه ای و جهانی برخوردارند، از جمله این کشورها می باشند. این کشورها که از نظر اقتصادی و سیاسی در موقعیت کشور کلیدی در منطقه برخوردارند، جزو کشورهای گروه 20 می باشند.
اکنون به ارزیابی های پروفسور دکتر رمضان گؤزه ن عضو هیات علمی رشته علوم سیاسی و روابط بین الملل دانشگاه مرمره در این رابطه گوش می دهیم.
دلیل جای گرفتن ترکیه در اجلاس کشورهای گروه 20، قرار گرفتن این کشور در ردیف 16 بزرگترین اقتصاد جهانی و ایفای نقش موثر از سوی آن در عرصه های سیاسی، امنیتی و نظامی منطقه می باشد. ترکیه توانست بحران اقتصاد جهانی را بدون ضرر و زیان جدی پشت سر بگذارد. همچنانکه رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه نیز اظهار داشته است: بحران اقتصادی جهان از بیخ گوش ترکیه گذشت و رشد اقتصادی، ثبات مالی، استخدام، تجارت خارجی و مهمتر از همه امنیت ترکیه در این روند دچار خسارت نشد. بدین دلیل نیز عملکرد ترکیه در این دوره بعنوان الگو و سرمشقی برای دیگر کشورها نشان داده شد.
از سوی دیگر، ترکیه در حل مسایل سیاسی و امنیتی منطقه ای نیز نقش فعالی را بر عهده دارد. در این چارچوب طی سالهای 2009 الی 2011 به عنوان عضو موقت شورای امنیت سازمان ملل انتخاب گردید. سپس نیز از سال 2011 در روند بهار عربی بعنوان یک کشور الگو و سرمشق ایفای نقش نمود.
در حالت کلی ترکیه، با ایفای نقش در حل مسایل منطقه ای و گذر به دموکراسی پیشرفته در امنیت جهانی نقش بسیار مهمی ایفا نمود. در نتیجه این امر توانست بر اهمیت و اعتبار خود در داخل گروه 20 و نیز در خارج از آن بیافزاید.
در اجلاس امسال گروه 20 علاوه بر مسایل اقتصادی، بیشتر مسایل سیاسی منطقه مورد بحث و گفتگو قرار گرفت. مساله اشغال اوکراین از سوی روسیه و نیز تلاشهای ترکیه در جهت قانع کردن ایالات متحده آمریکا و دیگر کشورهای گروه 20 در زمینه مساله سوریه از مهمترین این موضوعات بود. در واقع در مرکز هر دو مساله که در کانون توجه ترکیه قرار دارد، روسیه جای گرفته است. روسیه نه تنها اوکراین را اشغال کرده است، بلکه بزرگترین حامی و طرفدار بشار اسد نیز می باشد. روسیه در هر دوی این موضوعات با جلب حمایت چین، حل این مسایل در شورای امنیت سازمان ملل را بلوکه کرده و با استفاده از قدرت سیاسی و نظامی خود با کشورهای منطقه همکاری می نماید. سیاست روسیه در مورد اوکراین و سوریه باعث شده است تا ترکیه و کشورهای غربی در رسیدن به هدف خود با مشکل مواجه شوند.
وقتی از این نقطه نظر نگاه می کنیم، می توان گفت که اجلاس گروه 20 شاهد تحولات مثبت بود. ابتدا رهبران ایالات متحده آمرکیا، انگلستان و کانادا از سیاستهای روسیه در منطقه انتقاد نمودند. در طول این اجلاس نیز کشورهای زیادی خواستار اجرای تحریمات بیشتر علیه روسیه شدند. از سوی دیگر احمد داووداوغلو نخست وزیر ترکیه در دیدار خود با باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا و دیوید کامرون نخست وزیر انگلستان خواستار افزایش همکاریهای در مبارزه با داعش و بشار اسد شد.
بر اساس خبر جای گرفته در مطبوعات، اوباما و کامرون تاکید کرده اند که با وجود رژیم اسد در منطقه، مبارزه با داعش موفق نخواهد بود. این اظهارت به معنی حمایت آمریکا از سیاست ترکیه در قبال اسد ارزیابی شد. یعنی اوباما در نظر دارد علیه بشار اسد دست به یک عملیات بزند و یا جهت در تنگنا قرار دادن اسد، منطقه ممنوعه پرواز و یا منطقه حائل در سوریه شکل دهد.
ترک اجلاس گروه 20 از سوی پوتین رئیس دولت روسیه و عدم جای گیری وی در عکسهای دسته جمعی نیز بعنوان واکنش پوتین به این اظهارات ارزیابی شد. البته زمان نشان خواهد داد که اجلاس گروه 20 چه تاثیری بر سیاستهای روسیه در قبال اوکراین و اسد داشته است و اینکه آیا کاهش قیمت نفت و افزایش تحریمات علیه روسیه بر سیاستهای خارجی این کشور تاثیر داشته است یا خیر؟ ترکیه که ریاست اجلاس گروه 20 در سال 2015 را بر عهده خواهد داشت، در تعیین پاسخ این سوالها نیز می تواند نقش داشته باشد.
این بود ارزیابی های پروفسور دکتر رمضان گؤزه ن عضو هیات علمی رشته علوم سیاسی و روابط بین الملل دانشگاه مرمره در این رابطه