تورکیه – کورفز مناسبتلریده ینگی باسقیچ
تحلیل و تیکشیروو
تورکیه – کورفز مناسبتلریده ینگی باسقیچ
2020 ییلی نینگ سونگگیده اورته شرقده باشله گن نورماللشوو جریانی نینگ ینگی نورماللشوو احتیاجی نینگ طلبی صفتیده هم کوریش ممکن. عرب قوزغالانلری و انقلابلری نینگ آرتیده گی باسقیچده منطقه ده گی برچه عرب دولتلری نینگ جدی شکلده کوچسیزلشیشی و بعضی دولتلرده سیاسی توزوم نینگ چوکیب کیتیشی بیلن غرب دولتلری قول تشلب ینگی بیر منطقوی توزوم یراتیش گه اوروندی. امریکا قوشمه ایالتلری نینگ باشچیلیگیده بعضی بیر بحران نقطه لریگه مداخله لرگه قول اوریلدی. منطقه ده گی دولتلر اورته سیده مناسبتلر قیته قوریلدی و نتیجه ده آتی «کره اتفاقی» ایتیب اتلگن امریکا قوشمه ایالتلری نینگ حمایه سیده اسرائیل دولتی نینگ مرکزیده اورین آلگن و برچه عرب دولتلری اراده سینی قولدن بیرگن ینگی بیر منطقوی توزوم اوچون ایلک آدیملر آتیلدی.
بو ینگی توزومده تورکیه نی اورته شرقده یالغیز قویدیلر، منطقه سیاستی نینگ تشقریسی گه آتیب یوباریلدی. گپده اتفاق کبی کوریلگن کورفز دولتلری نینگ هم اراده لری یوقه لیب اوز باشلریده مستقل سیاست آلیب باریشلریگه فرصت بیریلمه دی. امریکا قوشمه ایالتلریده بایدن نینگ اقتدارگه کیلیشی و یراتگن متعصب و تهدیدکارانه بیاناتلر بیلن منطقه اولکه لری تشقی سیاستلرینی قیته دن تیکله دیلر.
اولاً کورفز دولتلری اورته سیده کیین کورفز و عرب دولتلری بیلن ایریم منطقه دولتلری اورته سیده و اینگ سونگ منطقه ده گی ایریملری بیلن بحران یوزبیرگن منطقوی کوچلر اورته سیده مناسبتلرنینگ نورماللشتیریش جریانی باشلندی. اولاً اوزارا مناسبتلرده گی بحرانی ساحه لرده قوزغالان باشله دی کیین ینگی همکارلیک پلاتفورملری قوریلدی.
جمهور باشلیغی رجب طیب ایردوغان نینگ 17-19 جولای تاریخلریده گی اوچ کورفز دولتی (سعودی عربستان، بیرلشگن عرب امیرلیکلری و قطر) گه تشریفی شو دایره ده بولدی. هم اوزارا مناسبتلر هم منطقوی سیاست همده گلوبال اولچکده مهم تاثیر قالدیردی. ایندی جمهور باشلیغی ایردوغان نینگ بو سفرینی اوچ ایریم باشلیقده تحلیل قیلیش گه اورونه من.
جمهور باشلیغی ایردوغان نینگ کورفز سفری نینگ تامانلر اورته سیده گی مناسبتلرده جدی درجه ده اولمیلی تاثیری بوله دی. تامانلر اورته سیده تجارت حجمی نینگ کوپه یتیریلیشی و تجارت نینگ تورلی لشتیریلیشی جوده مهم دیر. تورکیه بیلن کورفز دولتلری اورته سیده گی مناسبتلر اوزارا تجارتده ینگی ظرفیت قازاندی. کورفزنینگ اقتصادی کوچلری تورکیه ده گی ینگی سرمایه کیریتیشلرینی کوپه یتیردیلر. تورکیه نینگ اقتصادی کوچلری کورفزگه گه علاقه کورستدیلر. مثال اوچون تورکیه نینگ دنیا مقیاسیده تنیلگن درون تولید ایتووچیسی بایقر شرکتی بیلن تیگیشلی سعودی عربستان باشقرووی اورته سیده تورکیه تاریخی نینگ اینگ بویوک مدافعه صنایعی کیلیشوویگه قول قوییلدی. تورکیه بیلن بیرلشگن عرب امیرلیکلری اورته سیده 51 میلیارد دالر اطرافیده مالی و اقتصادی کیلیشوولرگه قول قوییلدی.
شونده ی بولیب هم تورکیه تورلیلشتیرگن اقتصادینی کوپراق اوسیشی گه حصه قوشه دیگن صادرات بازارلریگه ایریشه دی همده کورفز دولتلری اینیقسه مدافعه صنایعی محصوللری توغریسیده غرب دولتلریگه بولگن باغلیلیگینی کمه یتیره دی.
جمهور باشلیغی ایردوغان نینگ سفری نینگ منطقوی تاثیرلری هم انچه کوپ بوله دی. چونکه بو تشریف منطقه دولتلری اورته سیده گی مناسبتلرنی استقرارلی بیر زمینه گه ییتکیزیب مناسبتلرنینگ اوچ ییللیک نورماللشوو جریانیدن یخشیراق سویه گه باریب باریب منطقوی توزوم نینگ ایجاد ایتیلیشی بوییچه امیدلر کوپ بوله دی. بو مسئله ده بیر نیچه موضوع گه دقت تارتیش کیره ک.
منطقه دولتلری گلوبال کوچلرنینگ طرفلی و مداخله چی سیاستلریدن ممنون ایمس. منطقه دولتلری گلوبال کوچلرگه ایشانمه یدی، بونگه هم حقلی چونکه گلوبال سوداگرلرنینگ و توقنه شوولرنینگ قربانی بولیشلری ممکن دیگن توشونچه ده لر. امریکا قوشمه ایالتلری و ایریم غربی دولتلر بیلن غربدن تشقری گلوبال کوچلر اورته سیده بحران نینگ گه طرف بولیش نی خواهله مه گن تورکیه بیلن کورفز دولتلری اورته گی بحران نی اد اغگه ییتکیزیب همکارلیک ساحه لری نینگ رواجلنیشی گه اولویت بیرماقده لر. بو تشریف بیلن مثال اوچون کورفز دولتلری مدافعه صنایعی محصوللری توغریسیده قیینچیلیک یراتگن و شرط گه کوره شرط قویگن غرب دولتلری نینگ اورنیده تورکیه کبی اولکه لرگه علاقه کورستماقده.
ایککینچی ایسه منطقوی مسئله لرگه فقط منطقوی کوچلری نینگ همکارلیگی بیلن ییچیم تاپیش نینگ ممکن ایکن لیگینی بیله دیلر. گلوبال کوچلر طرف بولیب اره لشگن سوریه و لیبیا بحرانلری کبی منطقوی مسئه لرگه ییچیم قیین بولماقده. اورته لریده گی بحراننی کمه یتیرگن تورکیه بیلن کورفز دولتلری یمن، لیبیا و سوریه قاله ویرسه منطقوی بحران نقطه لریده همکارلیک قیلیشلری ممکن. کمیده منطقه ده گی خشونتلرنی اداغگه ییتکیزیشده بیرگه لیکده فعالیت قیلیش احتمالی کپراق.
اوچونچی ایسه تورکیه بیلن کورفز دولتلری اورته سیده مناسبتلرنینگ آلغه باریشی شرقی اورته ییر دینگیزیده گی توازن گه هم تاثیر قالدیره دی. تورکیه نینگ یقین پیتده گی منطقوی یالغیزلیگیدن فایده لنگن یونان نه فقط مصر و اسرائیل بیلن عین حالده کورفز دولتلری بیلن هم همکارلیکلرینی رواجلنتیریب تورکیه شرق اورته ییر دینگیزیده یالغیزلیک که محکوم ایتیب تشلش گه اورندی. تورکیه نینگ برچه آغیر کلفتلرگه قره مه ی آلیب بارگن مقاومت پولیتیکاسی تورکیه قرشی بولگن حادثه لرگه توسیق بولدی. بیراق تورکیه نینگ اورته شرقده گی نورماللشوو جریانی بیلن بیرگه لیکده شرقی اورته ییر دینگیزیده یونانده تورکیه گه قره ته ایجاد ایتیلگن اتفاق هم اوزی یوقه لیب کیتدی. سعودی عربستان و بیرلشگن عرب امیرلیکلری کبی کورفز اولکه لری بوندن کیین یونان بیلن بولگن مناسبتلریده تورکیه نی دقت گه آلیب حرکت قیله دی.
شونده ی بولیب جمهور باشلیغی ایردوغان نینگ کورفز سفری گلوبال مقیاسده هم تاثیر قالدیره دی. یقین پیتده ناتونینگ ویلنیئوس جلسه سیده تورکیه بیلن غرب دولتلری اورته سیده ینگی بیر باسقیچ باشلتگن ایردوغان بو تشریفی بیلن کورفز دولتلری هم ینگی بیر باسقیچ باشلتگن بولدی. بیر تامانی غرب بیر تامانی شرق بولگن تورکیه نینگ بیر تامانده گی اهمیتی نینگ آرتیب باریشی ایریم تامانده گی اهمیتینی هم آرتیشی سبب بولماقده دیر. غرب تامانیدن بها بیریلگن تورکیه نینگ شرق ده گی اهمیتی کوپراق دیر البته کی. شونده ی بولیب اورته شرقده حرمت قیلینگن بیر تورکیه گه غربده هم حرمت قیلینه دی. قیسقه قیلیب ایتگنده تورکیه اورته شرقده آتگن بو تاریخی آدیملرنی غرب ده هم بیر مکافاتی بوله دی.
شونده ی بولیب امریکا قوشمه ایالتلری نینگ مداخله چی و بیر تامانلیک سیاستیدن راحتسیز بولگن منطقه دولتلری، امریکا قوشمه ایالتلری نینگ امریکا قوشمه ایالتلری نینگ کورینیشده منطقه دن چیقیشی و منطقه گه علاقه سی نینگ کمه یشی نینگ آرتیدن بیر تاماندن منطقه گه کوچه یماقچی بولگن ایریم گلوبال کوچلر بیلن مناسبت برقرار قیلیش گه اورونر ایکن باشقه تاماندن کورفز دولتلری هم منطقه ده گی تورکیه کبی آغیر کوچلی اکتورلر بیلن مناسبتلریگه علیحده اهمیت بیرماقده. شونده ی بولیب گلوبال اکتورلرنینگ کورینیشده کوچینی قولدن بیرگن لیگی منطقویلشیش جریانیده تورکیه بیلن کورفز دولتلری هم اورته لریده گی مناسبتلرنی رواجلنتیریب گلوبال کوچلرگه بولگن باغلیلیکلرینی کمه یتیریش گه اورونماقده دیر.
خوفسیزلیک بوییچه تیکشیرووچی و یازووچی پروفیسور دوکتور مراد یشیلتاش نینگ موضوع بوییچه تحلیل یازووینی تقدیم ایتدیک.
