مقدس اسلام دینیده توحید

اسلام دینی نینگ اینگ مهم خصوصیتی توحید عقیده سیدن عبارت. لغوی معنی سی بیرلیکدن عبارت بولگن توحید, الله تعالی نینگ موجودیتی, بیرلیگی و اینگ عالی خصوصیتلر گه ایگه ایکن لیگی نی قمررایکن, هیچ قنده ی بیر کمچیلیگی نینگ موجود ایمس لیگی و تینگی نینگ بولمه گن لیگی گه ایشانیش دیمک. اوشبو ایشانچ ایسه, "لا اله الا الله" یعنی الله دن باشقه تنگری موجود ایمس جمله سی بیلن بیلدیریلماقده. شوباعث اوشبو جمله کلمه توحید اسمی بیلن یاد ایتیلماقده.

توحید خصوصیده قرآن کریم نینگ الاخلاص سوره سی بیرینچی الی ۴ نچی آیت کریمه لریده, "ایت: الله یگانه دیر. الله صمد دیر. او توغمه گن و توغیلمه گن. و اونگه هیچ کیم تینگ بولمه گن", الحشر سوره سی ۲۳ نچی آیت مبارکه سیده, "او الله, اوندن اوزگه اله یوق. او ملک, او قدوس, او سلام, او مومن, او مهیمن, او عزیز, او جبار, او متکبردیر. الله اونگه شرک کیلتیریتگن نیرسه لر دن پاکدیر", الانبیا سوره سی ۲۲ نچی آیت کریمه سیده, "اگر او (آسمانلر و ییر) لرده الله دن اوزگه خدا لر بولگنیده, بوزیلیب کیترایدیلر. عرش نینگ ربی الله اولر وصف قیلگن نیرسه دن پاکدیر", النحل سوره سی ۵۷ نچی آیت مبارکه سیده, "اولر قیز لر نی الله نیکی قیلیشه دیر. او بوندن پاکدیر. اولر گه ایسه, کونگیل لری توسه گن ایمیش", یونس سوره سی ۶۸ نچی آیت کریمه سیده, "اولر, الله فرزند توتدی دیدیلر. او بوندن پاکدیر. او بی حاجتدیر. آسمانلرده گی نیرسه لر و ییرده گی نیرسه لر اونیکیدیر. بو حقده سیزنینگ هیچ قنده ی بیر دلیلینگیز یوق کو! الله گه نسبتاً بیلمه گن نیرسه لرینگیز نی ایته ویره سیز می؟", البقره سوره سی ۱۸۶ نچی آیت مبارکه سیده, "اگر بنده لریم سیندن مینی سوره سه لر, مین, البته, یقین من. دعا قیلیوچی دعا قیلگنده اجابت قیله من. پس, مینگه هم اجابت قیلسینلر و ایمان کیلتیرسینلر. شاید که توغری یولنی تاپسه لر" و الفاتحه سوره سی ۲ نچی آیت کریمه ده, "برچه مقتاو, شکرلر عالملر نینگ تربیه چیسی الله گه بولسین" شکلیده بویوریلگن.

توحید, بیرته گینه الله نینگ اوزی گه عبادت ایتیش, اونی سیویش, اخلاص بیلن اونگه باغله نیش, فقط گینه اوندن یاردم طلب ایتیش, اونگه ایشانیش و هیچ بیر خصوصده اونینگ شریکی بولمه گن لیگی نی قبول ایتیشدن عبارت. الله نینگ امر قیلگن نیرسه لر نی یخشی کوریش و اونینگ بویورگن قاعده لر گه ماس حرکت ایتیش هم توحید اوچون کیره ک بولگن نیرسه لردن بیری نی تشکیل ایتماقده. ایمان نینگ دنیوی برچه نیرسه لر گه جهت بیریشی, توحید انعکاسیدن عبارت. شوباعث اسلام مدنیتی نینگ برچه اثر لریده توحید نینگ انعکاسی کورینماقده.

مقدس اسلام دینی نینگ باشقه بیر خصوصیتی ایسه, جهانی لیگیدن عبارت. الله سبحانه و تعالی تامانیدن یوباریلگن دینلر آره سیده تیل, جغرافیه و تاریخی پروسه جهتیدن فرقلی لیقلر موجود. بیراق, ایشانچ اساسلری و عبادت مفکوره سی بیلن عدالت, توغری لیک, سیوگی و یاردم ایتیش سنگری اصطلاح لر یخشی, ضد لری نینگ یمان ایکن لیگی کبی اساسی و جهانی توغری لر, الهی دینلرنینگ مشترک خصوصیت لرینی تشکیل ایتماقده. اوشبو جهت دن آلیب قره گنده وحی منبعی گه ایگه بوتون دینلر بیر خیل بولیب, مقدس اسلام دینی حضرت آدم دن بیری کیلگن وحی عنعنه سی نینگ دوامی و سونگگی حلقه سیدن عبارت. شوباعث اسلام جهانی بیر دیندن عبارت البته که. ییر یوزیده گی برچه انسان لر و قیامت گه قدر بولگن برچه انسانلر نی قمره ماقده. مقدس اسلام دینی نینگ اساسی منبعی دن عبارت قرآن کریم نینگ پیاملری, قیامت گه قدر بولگن برچه وقتلر نی قمررایکن, برچه انسانلر و حتی جن لر نی هم اوز ایچی گه آلماقده.

آلدینگی دینلر قیسقه بیر مدت اوچون یاکه انیق بیر جامعه گه خطاب ایترایکن, مقدس اسلام دینی ایسه برچه انسان لر و حتی برچه یره تیلگن نیرسه لر گه خطاب ایتماقده. قرآن کریم نینگ معلوم انسان لر گه ایمس, برچه انسان لر گه خطاب ایتیتگن لیگی کورینماقده. قرآن کریمده, "ای ایشانگن کیشی لر, "ای انسانلر" و "ای آدم اوغلی" شکلیده خطاب ایتیلماقده. حضرت پیغمبری میز محمد (ص) هم, "هر پیغمبر فقط گینه اوز قومی گه یوباریلرایکن, مین برچه انسان لر گه یوباریلدیم" شکلیده بویورگنلر.

مقدس اسلام دینیده, انسانلر اجتماعی موقفی و جنسیتلری گه کوره فرقلی گروپ لر گه اجره تیلمه گن. اسلام پرنسیب لری, انسان نینگ شخصی و اجتماعی حیاتی نینگ برچه قسم لری نی آیدینلتماقده. حاضرگی کونده جهانی اوله راق قبول ایتیلگن برچه ارزشلر, مقدس اسلام دینی نینگ اساسی نی تشکیل ایتماقده. اسلام انسان حق لری, توغری لیک, ایشانرلیک, عدالت, سخی لیک, مهمان دوستلیک, تینگ لیک, قری, باله و عیاللرنینگ حقلری نی پایمال ایتمسلیک, ایشلش و تینچ لیک سیور بولیش کبی جهانی اساس لر نینگ همه سی نی قبول ایتیب اوشبو خصوصیت لرنی توصیه قیلماقده.

انسان عقلی گه اهمیت بیریش هم اسلام نینگ خصوصیت لریدن بیری نی تشکیل ایتماقده. اسلام گه کوره عقل, انسان گه الله تامانیدن بیریلگن بیر کوچدن عبارت. انسان اوشبو عقل بیلن یخشی, یمان, فایده لی و ضررلی نیرسه لر نی اجره تیب توره دی. انسان نی باشقه جانلی لردن اجره تیب تورگن عقل, اونینگ اینگ اوستین صفتیدن عبارت. قرآن کریمده انسانلر عقل لریدن فایده له نیب کائینات و یوز بیریتگن حادثه لر حقیده اویلش گه دعوت ایتیلگن.

اسلام دینیده عقل, دینی امر و ممنوعیت لر بیلن علاقه لی مسئولیت نینگ ایلک شرطی نی تشکیل ایتماقده. یعنی مسلمان بیر کیشی نینگ الله نینگ بویورگن نیرسه لر نی قیلیب ممنوع ایتگن نیرسه لر نی ایسه قیلمسلیگی اوچون عقل ایگه سی بولیشی کیره ک. شونده ی قیلیب ایمان اوچون عقل بولیش ضروری. شوباعث اسلامده عقل نینگ قورینیشی, اساسی هدفلردن بیری اوله راق قبول ایتیلرایکن, اوتکینچی بیر مدت بیلن هم بولیشی گه قره مسدن عقل نینگ یوق بولیب کیتیشی گه سبب بوله دیگن شراب و مخدره مواد کبی نیرسه لر دن استفاده ایتیش ممنوع قیلینیب قویلگن.

اسلام نینگ اینگ مهم باشقه بیر خصوصیتی ایسه, انسان گه یره تیلگن لر آره سیده اینگ کتته اهمیت نینگ بیریلگن لیگی دن عبارت. الله سبحانه و تعالی قرآن کریم نینگ التین سوره سی تورتینچی آیت کریمه سیده, "به تحقیق, بیز انسان نی اینگ یخشی صورتده یره تدیک" و الاسرا سوره سی ۷۰ نچی آیت مبارکه سیده, "به تحقیق, بیز بنی آدم نی عزیز و مکرم قیلیب قویدیک و اولر نی قوروقلیگ و دینگیزده (اولاو ایله) کوتردیک همده اولرنی پاک نیرسه لر بیلن رزقلنتیردیک و اونی اوزی میز یره تگن کوپ نیرسه لر دن مطلقا افضل قیلیب قویدیک" شکلیده بویورگن. شوباعث انسان نینگ توغیلگن کوندن بیری بولگن کیشی لیک حق لری نینگ مصئون ایکن لیگی قبول ایتیلگن. هر انسان الله تعالی تامانیدن یره تیلگن حرمت گه سزاوار بیر موجود اوله راق قبول ایتیلماقده. بیر کیشی نینگ عقیده سی, جنسیتی, ملیتی و اجتماعی موقفی اوشبو کیشی گه بیریلیتگن اهمیت بوییچه هیچ قنده ی بیر تاثیر گه ایگه ایمس. مقدس اسلام دینیده یره تیلگن نی یره تگن اوچون سیویش الله گه ایمان نینگ اینگ یوقاری نقطه سی نی تشکیل ایتماقده. قرآن کریم نینگ آل عمران سوره سی ۱۳۴ نچی آیت مبارکه سیده, یخشی آدملر توغری سیده بحث ایتیلرایکن, "اولر اینگللیکده هم, آغیرلیقده هم نفقه قیله دیگنلر, غضبنی یوته دیگنلر و آدم لر نی عفو قیله دیگنلردیر. الله یخشی لیک قیلیوچیلر نی یاقتیره دی" شکلیده بویوریلگن.