америка хитайни агаһландурди

түркийә авази радийоси хәвири: америка қошма иштатлири ташқи ишлар министири антони блинкен, җәнубий хитай деңизида «хәтәрлик учришишлар» вә иғвагәрлик һәрикәтлири» ни көргәнликлирини билдүрүп, һәрқандақ шәкилдики бир тоқунушниң бихәтәрлик вә сода үчүн җиддий йәр шари характерлик ақивәтләрни кәлтүрүп чиқиридиғанлиқи тоғрулуқ хитайни агаһландурди.

блинкен, һиндистан бу ай рийасәтчилик қиливатқан бирләшкән дөләтләр тәшкилати хәвпсизлик кеңишидә деңиз көчмәнлики музакирә қилинған йиғинда, деңизчилиқ бәлгилимилири вә пиринсиплириниң тәһдит астида икәнликини қәйт қилди.

җәнубий хитай деңизда «хәтәрлик учришишлар» вә «иғвагәрчилик һәрикәтлири» ни көргәнликлирини ейтқан блинкен, америка қошма иштатлириниң вә җәнубий хитай деңизида игилик һоқуқи барлиқини илгири сүрүватқан башқа дөләтләрниң, хитайниң деңиз-окйан байлиқиға киришини чәкләшни мәқсәт қилған «қанунсиз» һәрикәтлиридин әндишә қиливатқанлиқини әскәртиш билән бир вақитта, җәнубий хитай деңизида һәрқандақ шәкилдики бир тоқунушниң бихәтәрлик вә сода үчүн җиддий йәр шари характерлик ақивәтләрни кәлтүрүп чиқиридиғанлиқи тоғрулуқ хитайни агаһландурди.

хитайниң бирләшкән дөләтләр тәшкилатида турушлуқ даимий вәкили дәй биң болса, америка қошма иштатлирини җәнубий хитай деңизиға һәрбий парахотлар вә айропиланларни әвәтип «иғвагәрчилик» һәрикәтлирини елип бериш билән әйиблиди, һәмдә америка қошма иштатлириниң бу районда тинчлиқ вә бихәтәрликкә қарита әң чоң тәһдит икәнликини илгири сүрди.

һиндистан баш министири нарендра моди, деңизлардики ихтилапларниң хәлқара қанунға уйғун шәкилдә тинч йоллар билән һәл қилиниши үчүн бирләшкән дөләтләр тәшкилати тәрипидин бир рамка бекитилиши тоғрулуқ чақириқта болди.

хитай, бир тәрәптин, 1947 – йили елан қилған хәритә арқилиқ игилик һоқуқи мәсилисидә ихтилаплар оттуриға чиқиватқан җәнубий хитай деңизиниң % 80 ти үстидә игилик һоқуқи дәваси қилса,йәнә бир тәрәптин, йәр асти байлиқлири мол болған районда, хитай билән филиппинни өз ичигә алған вейтнам, бруней вә малайшийа қатарлиқ қошна дөләтләр оттурисида игилик һоқуқи мәсилисидә ихтилаплар давамлашмақта.