تاریخ‌ده بو گون

1733-جو ایلین بو گونو اینگیلیس دنیز افسری و سیاستچی‌سی ادوارد اوقلتورپ شما‌لی آمریکانین جنوب-شرق ساحیل‌لرینده سابانا لیمان مسکنی‌نین بونؤوره‌سینی قویوب. بو اراضی ایندیکی جورجیا ایالتی‌نین ایلک تاریخی یاشاییش منطقه‌سی ایدی. بریتانیا پارلامنتینده "ایمکان‌سیز بورج‌لولار حاقیندا قانون"لا باغلی ایشلره مسئول اوقلتورپ بو جور آدام‌لارین آمریکارایا سورگون ائدیلمه‌سی اوچون کرال III جئورقا مراجعت ائدیب و اونون راضی‌لیغینی آلیب. سونرا‌لار بو ایالت و کرالین شرفینه جورجیا آدلاندیریلیب.

....

12  فوریه 1818-جی ایلده موستقیل‌لیگینی الده ائدن شیلی‌نین جمهوریت بایرامی گونودور. آزادلیق اوغروندا موباریزه آپاران جنوبی آمریکا وطن‌پرورلری 1817-جی ایلده چاکابوکو آدلانان اراضیده ایسپانیانین موستملکه قوشون‌لارینی دارماداغین ائدیب‌لر. یارانان شیلی جمهوریتی‌نین رهبری میللی قهرمان برناردو او هیقینس اولوب.

12 فوریه 1912 6 یاش‌لی چین امپراتورو پویی، تاختدان ائندیریلدی. بئله‌لیکله، ایکی مین ایللیک چین امپراتورلوغو و 267 ایللیک منچو سلاله‌سینین سونو گلدی.

عمی‌سینین اؤلومو اوزرینه اوچ یاشین‌دا تاختا چیخاریلان، 1911 اینقیلابینین آردین‌دان تاخت‌دان ائندیریله‌ن پویی، 1924ده گیزلیجه پکن‌دن آیریلاراق تیانژینده‌کی ژاپن کلونیسینه یئرلشدی. ژاپنلولار طرفیندن 9 مارس 1932ده دؤولت باشقانی اعلان ائدیلیب و ۱1934ده ده گانژده آدی ایله مانچوکوو (بؤیوک مانچوریا امپراتورلوغو)نون امپراتورلوغونا گتیریلدی. II.جی دونیا ساواشینین سونون‌دا آگوست 1945ده روسلارا اسیر دوشدو.

1950ده ساواش سوچلوسو اولاراق جزالانماق اوچون چینه تحویل وئریلدی. 1959دا باغیشلاندیق‌دان سونرا بیرین‌ده بیر باغدا ماشین تعمیر آتلیه‌سینده چالیشدی.

برناردو برتولوچی، بوتون دونیادا بؤیوک ماراق گؤره‌ن ده لست امپرور (سون امپراتور) فیلمینی پویینین اتوبیوگرافیسیندن حرکت ائد‌رک چکدی. بو فیلم باشدا 1988ده، ان یاخشی فیلم و ان یاخشی یؤنتمن اولماق اوزره 9 بوداقدا اوسکار قازاندی.

...

12 فوریه 1914...تورکیه ده اوچاقلا ایلک هاوا پستو باشلادی. پیلوت یوزباشی اسماعیل حاقی بی‌ین اوچاغی ایلک پستو لفکه و بیله‌جیک آراسین‌دا داشیدی. نورمال ست اجرتلرین‌دن داها باهالی اولان هاوا پستو تمبرلرین‌ده؛ اوچاق، زپلین، بالن و قوش کیمی شکیللرین ایستیفاده ائدیلمه‌سی، بئله‌لیکله ده تمبر چئشیدلیلیگینه گئدیلمه‌سی، تمبر کلکسیونچولوغونون دا اورتایا چیخماسینا وسیله اولدو.

...

ثروت فنون دؤورو شاعر و یازی‌چیلارین‌دان جناب شهاب‌الدین بی‌ین بئیین قاناماسی گکئچیره‌رک 12 فوریه 1934 تاریخین‌ده وفات ائتدی. یاخشی بیر تحصیل گؤره‌ن جناب شهاب‌الدین ایلک شعرینی 1885.جی ایلده ساعات قزئتین‌ده یاییملادی. عثمانلی‌دا 1860.جی ایلده‌ن بو یانا داوام ائد‌ن دوغو باتی چکیشمه‌سینی، باتی ادبیاتی ایستیقامتین‌ده قطعی اولاراق تعیین ائد‌ن ثروت فنون دؤورونون ان اؤنم‌لی یازی‌چیلارین‌دان بیری اولدو. یئنیلیکچی شعرلری ایله بیر دؤورون ان چوخ تنقید ائدیله‌ن شاعری اولان جناب شهاب‌الدین آیریجا گزی، اینجه‌لمه یازیلاری یازمیش و تاتر اثرلری ده وئرمیشدیر.

...

اسکی یوگوسلاوی‌نین پرزیدنتی سلوبودان میلوشویچین یارغیلانماسینا،14 فوریه 2002ده بیرلشمیش ملتلر ساواش سوچلاری محکمه‌سین‌ده باشلاندی. بوسنی ساواشیندا قیرغینلار و ایشله‌نه‌ن اینسان‌لیق سوچلارین‌دان دولایی 66 آیری سوچا گؤره یارغیلانان میلوئویچ، 1 آوریل 2001.جی ایلده تسلیم اولموش و بلگراد زیندانینا گؤندریلمیشدی. میلوشویچ، محاکیمه پروسه‌سی باشا چاتمادان اؤلدو.

12 فوریه‌ده هم ده بو تاریخی شخصیت‌لر خاطیرلانیر.

آمریکانین گؤرکم‌لی دولت خادیمی، جمهوریتچیلر پارتیسی‌نین قوروجولاریندان‌ بیری آبراهام لینکولن 1809-جو ایلین بو گونو دونیایا گلیب. 1860-جی ایلده همین پارتی‌دن آمریکا‌نین پرزیدنتی سئچیلن لینکولن 4 ایلدن سونرا 2-جی دفعه ده پرزیدنت سئچیم‌لرینده غالیب گلیب. اونون پرزیدنت‌لیگی دؤورونده 1863-جو ایلده آمریکادا کؤللیگین قطعی لغوی باره‌ده قانون قبول ائدیلیب.

1865-جی ایلده قولدارلارین جاسوسو اولان آکتیور بوتس لینکولنو اؤلومجول یارالادی. بون‌دان 2 گون سونرا لینکولن وفات ائتدی. (1809-1865)

***

1911-جی ایلین بو گونو آذربایجانین مهشور تارزنی بهرام منصوروو دونیایا گلیب. او، جبار قاریاغدیوغلو، حسینقولو سارابسکی، سید شوشینسکی، زولفو آدیگؤزل اوو، حقیقت رضایئوا کیمی تانینمیش اوخویانلاری تاردا موشایت ائدیب. 1932-جی ایلدن اوپرا و بالت تئاتری‌نین سولیستی و کونسرتمیستری اولان بهرام منصورووون ایفاسیندا بایاتی-شیراز، هومایون، نوا-نیشاپور، شور، ماهور-هیندی، بایاتی-کورد و چاهارگاه موغام‌لاری ایلک دفعه اولا‌راق یونسکو خطی ایله قراممافون صحیفه یازیلیب. (1911-1985)

...

بو گون  قوزئی آذربایجانین گؤرکم‌لی نیظامی خادیمی، ژنرال صمد بی مهماندارووون خاطیره گونودور. او، 1931-جی ایل فوریه‌نین 12-ده 74 یاشیندا دونیاسینی دییشیب. (1857-جی ایلده آنا‌دان اولوب.)

صمد بی روسیا-ژاپون ساواشی زامانی VII سیبیر توپچو قروبونون قوموتانی اولوب. پورت-آرتورون ساوونما‌سی زامانی گؤستردیگی ایگیدلیگه گؤره اونا "قیزیل قیلینج" تقدیم اولونوب. مهمانداروو چار روسیاسی‌نین "ایستانیسلاو"، "ولادیمیر" و "گئورگی" اوردن‌لری‌نین بوتون درجه‌لرینی، ائله‌جه ده، اینگیلتره، فرانسا و رومانیانین یوکسک اوردئن و میدال‌لاری ایله ده تلطیف ائدیلیب.

آذربایجان دموکراتیک جمهوریتی‌نین نیظامی ناظیری ایشلدیگی دؤورده صمد مهماندارووون میللی اوردو قوروجولوغو و نیظامی کادرلارین حاضیرلانماسیندا خیدمت‌لری عوضسیزدیر. (1857-1931)

...

تورکیه‌ده ثروتی-فونون دؤورو شاعر و یازیچیلاریندان‌ اولان جناب شهاب الین بئینینه قان سیزماسین‌دان 1934-جو ایلین 12 فوریه‌سینده دونیاسینی دییشدی.

یاخشی تحصیل آلمیش جناب شهاب الدینین ایلک شعری 1885-جی ایلده "ساعت" قزئتینده درج ائدیلیب. او، عثمانلی دؤورونده 1860-جی ایلدن بری داوام ائدن شرق-غرب موباریزه‌سی و غرب ادبیاتی - ثروتی-فونون دؤورونون ان اؤنملی یازیچیلاریندان‌ بیری ایدی. یئنیلیک شعرلری ایله دؤورونون ان چوخ تنقید ائدیلن شاعری اولان جناب شهابالدین، عینی زاماندا، درام اثرلری، سیاحت و آراشدیرما یازی‌لاری ایله ده تانینیب.