آتاتورک، بیر میللتین یئنی‌دن دوغوشو(26)
دئوریملریله مصطفی کمال آتاتورک، مسلمان اؤلکه‌لر اوچون چوخ اهمیت‌لی بیر رهبردیر
26
آتاتورک، بیر میللتین یئنی‌دن دوغوشو
------
سلام سئوگی‌لی اوخویوچولار، آتاتورک سئوگی و ماراغیندا بیرلیکدییک.
بؤیوک لیدر مصطفی کمال آتاتورکون سونرا، دونیا طرفین‌دن تانینمیش دولت آدام‌لاری‌نین، یازارلارین و موتفککیرلرین، تاریخین حافیظه‌سینه هدیه ائتدیگی سؤزلری میننتدارلیغیمیزی تقدیم ائتمه‌یه داوام ائدیریک.
------
بو گون سیزلرله سنگال‌لی بیر سیاست بیلیمچی اولان پروفسور دوکتور پندا امپو-نون فیکیرلرینه قولاق وئرجگیک.
پروفسور پندا امپو، تورکیه جمهوریتی‌نین 75.ایلدؤنومو سببین‌دن آنکارا اونیورسیته‌سی‌نین تشکیل ائتدیگی علمی بیر مراسیمده ناطیق اولا‌راق ایشتیراک ائتمیشدی. چیخیشیندا، تورک اینقیلابی‌نین، خصوصیله عرب اولمایان مسلمان خالق‌لارین میللی هویت پروبلمینه جواب گتیردیگینی و بو جوابین کیلید اؤگه‌سی‌نین ده دونیوی‌لیک/ لاییک‌لیک اولدوغونو وورغولامیش و داوام ائتمیشدی: "بیز بو گون اؤز اؤلکه‌میزده دین ایله دولتی بیر-بیرین‌دن آییرماغی نئجه باشارابیله‌جگیمیزه دوشونوروک. دینی فردلرین خصوصی حیاتینا یئرلشدیریب، دولتین اجتماعی حیاتینی دین‌دن مستقیل، معاصیر بیر دولت اولا‌راق ایداره ائتمه‌سینی نئجه ساغلایابیله‌جگیمیزی مذاکیره ائدیریک. بوتون بو فاکت‌لار، مصطفی کمال آتاتورکون اثری‌نین تزه‌لندیکده چوخ بؤیوک و چوخ اهمیت‌لی اولدوغونو گؤستریر. "
ایندی، پروفسور دوکتور پندا امپونون آتاتورک و تورکیه جمهوریتی حاقین‌داکی فیکیرلرینه قیساجا نظر سالاق ...
------
"بیزه گؤره، دئوریملریله مصطفی کمال آتاتورک، مسلمان اؤلکه‌لر اوچون چوخ اهمیت‌لی بیر رهبردیر.
بو مسلمان اؤلکه‌لر ایچینده عرب اولمایان‌لار خصوصی بیر یئر توتور. چونکی مصطفی کمالین اورتایا قویدوغو اینقیلاب‌لارین کناریندا، عرب اولمایان موسلمان خالق‌لارین شخصیت پروبلئمی اورتایا چیخیر. مصطفی کمال ائتدیگی اینقیلابلا، منجه، تاریخین او نقطه‌سینده، عرب اولمایان موسلمان خالق‌لار آراسیندا موستقیل‌لیک، مختاریت، اصلاحات اومیدلرینی جانلاندیریب حرکته کئچیرمه‌سینی بیلدی.
مصطفی کمالین اثرینده منه گؤره ان اهمیت‌لی اولان شئی، 19. عصرده اورتایا چیخان اوروپا‌لی بؤیوک گوجلرین سالدیری‌لارینا معروض قالدیغی بیر دؤورده و I. دونیا ساواشی ایله ده تاریخه قاریشماق اوچون اولدوغو و قالیق‌لاری‌نین بو بؤیوک گوجلر پایلاشیلدیغی بیر نقطه‌ده یئر آلمیش اولماسی‌دیر. مصطفی کمال، تورک اولوسونا، معاصیرلیگی بیر ضرورت اولا‌راق میدانا چیخدیغی بیر موحیطده، بوتون گؤرکمینی و بؤیوک‌لویونو یئنی‌دن قازان‌دیرماق اوچون اورتایا آتیلدی.
مصطفی کمال اورتایا چیخان بو یئنی باتی گوجلره قارشی قویابیلمک و اونلارین سالدیری‌لارینی پوسکورده‌بیلمک اوچون، تاریخین میراث اولان کئچمیشه قاپانماماق لازیم اولدوغونو، ترسینه بو کئچمیش‌دن یولا چیخا‌راق باشقا بیر شئی ائتمه‌نین، یعنی معاصیرلشمه صروری اولدوغونو گؤردو. بونون اوچون مصطفی کمالین اؤهده‌سین‌دن گلمه‌سی لازیم اولان بیر چوخ پروبلم وار ایدی. نه ایدی بو پروبلم‌لر؟ تورک خالقی‌نین اولوسلار اراسی ساحه‌ده مستقیل، گوج‌لو وارلیغینی قوروما پروبلمی، جمعیتینی چاغداشلاشدیرما یولون‌داکی مانع‌لری آشما پروبلمی و بیر جمهوریتی قوروما پروبلمی ... بو پروبلم‌لرین هامیسی، منجه چوخ بؤیوک اؤلچولو، قورخونج سورون‌لاردی. اگر بو گون مصطفی کمالین رئاللاشدیردیغی بو اثره ماراق وئریرسه، منجه بو مصطفی کمالین بیر چوخ باخیم‌دان ماراق جازیبه‌دار اولماسین‌دان اؤتورودور. "
------
سئوگی‌لی اوخویوچولار،
سنگال‌لی سیاست بیلیمچی، پروفسور دوکتور پندا امپو-نو فیکیرلرینه قولاق وئرمه‌یه داوام ائدیریک.
پروفسور پندا امپو، مصطفی کمالین اونون اوچون بیر مراجعت قایناغی اولدوغونو ایفاده ائدیر و داوام ائدیر:
------
"عسگر دئییرسینیزسه، مصطفی کمالین معاصر، گوج‌لو بیر اوردو قورماق و اونونلا اهمیت‌لی نتیجه‌لر الده ائتمه یولون‌داکی ایستگی و قابیلیتی شوبهه‌سیز بؤیوک بیر ماراق موضوعسودور. سنگالدا منیم ائتدیگیم کیمی باشدا قادین حاق‌لاری‌نین معاصر جمعیت‌دکی یئری اولماق اوچون اینسان حاق‌لاری ادعاسینی مدافعه ائدن بیر کیمسه ایسنیز، مصطفی کمال سیزین اوچون تمل بیر مراجعت مرکزی‌نین. چونکی تورک قادی‌نینا چوخ گئنیش حاق‌لار تامین ائتدی. I. دونیا ساواشی سونراسیندا تورک قادینینی اوروپا‌لی قادین‌لارلا قارشیلاشدیردیغینیزدا، مسئلن تورک قادینی‌نین فران‌سیز قادی‌نین‌دان داها اوّل سسوئرمه حاقینا صاحب اولدوغونو گؤررسینیز. یعنی تورکیه هم قادین حاق‌لار حرکتی‌نین دوغولدوغو یئر اولان، هم 1789 اینقیلابییلا جمهوریت رهبرلیگینی باشلا‌دان فرانسا‌دان داها ایره‌لیدئیدی. اما مصطفی کمال آتاتورکون اثرینده بو گون منیم دقتیمی ان چوخ چکن شئی، موسلمان شخصیتی ایله دونیوی‌لیگی نئجه بیرلئشتیرئبیلدیغی‌دیر. "
------
آتاتورکون مسلمان شخصیتی ایله دونیوی‌لیگی نئجه بیرلشدیره‌بیلدیغینه دایر حیران‌لیغینی گیزله‌یه بیلمه‌ین پروفسور دوکتور پندا امپو، بونون اؤزلری اوچون چوخ اهمیت‌لی اولدوغونو وورغولاییر و علاوه ائدیر:
------
"بو چوخ اهمیت‌لی بیر باشاری‌دیر. بیز بو گون اؤز اؤلکه‌میزده دین ایله دولتی بیر-بیرین‌دن آییرماغی نئجه باشارابیله‌جگیمیزی دوشونوروک. دینی، فردلرین خصوصی حیاتینا یئرلشدیریب، دولتین اجتماعی حیاتینی دین‌دن مستقیل، معاصر بیر دولت اولا‌راق ایداره ائتمه‌سینی نئجه ساغلایابیله‌جگیمیزی مذاکیره ائدیریک. بوتون بو فاکت‌لار، مصطفی کمال آتاتورکون اثری‌نین تزه‌لندیکده چوخ بؤیوک و چوخ اهمیت‌لی اولدوغونو گؤستریر. بو اثرده اوزرینده دوشونوله‌جک چوخ اهمیت‌لی و چوخ سایدا اؤگه‌لر تاپیر، چوخ اهمیت‌لی درس‌لر چیخاریریق. بو، حقیقتن چوخ تعجب‌لو بیر اینقیلاب‌دیر. بیر فرد، بوتون گوجو و مقاویمتیله، خصوصیله ده ایستک گوجو ایله، 20 ایلدن آز بیر مدت ایچینده بوتون بو اینقیلاب‌لاری نئجه باشارا بیلدی؟ بو، مصطفی کمالین یالنیز ایراده گوجو صاحبی اولدوغونو گؤسترمکله قالمیر؛ اؤلکه ایچینده اؤزونو چوخ دستکله‌ین گوجلره دایاندیغینی دا گؤستریر. ""
