آتاتورک، بیر میللتین یئنی‌دن دوغوشو(24)
اؤز معاصرلری ایچینده اؤلکه‌لرینی ایداره ائدن لیدرلر آراسیندا بو گون هله بئله‌سینه حؤرمت گؤرن باشقا کیمسنی بیلمیرم. آتاتورکه دقته دگر بیر سئوگی و حؤرمت ائشیدیلیر
24
آتاتورک، بیر میللتین یئنی‌دن دوغوشو:
سلام سئوگی‌لی اوخویوجولار، آتاتورک سئوگی و ماراغیندا بیرلیکدییک.
بؤیوک لیدر مصطفی کمال آتاتورکون آردین‌دان، دونیاجا تانینمیش دولت آدام‌لاری‌نین، یازارلارین و موتفککیرلرین، تاریخین حافیظه‌سینه هدیه ائتدیگی سؤزلری میننتدارلیغیمیزی تقدیم ائتمه‌یه داوام ائدیریک.
-----
بو گون سیزلرله مشهور تایمز ژورنا‌لی‌نین ائتدیگی بیر آراشدیرمادا "عصریمیزین ان سئچکین نیظامی قهرمانی‌نین آتاتورک اولدوغونو" سؤیله‌مسیله بؤیوک سس سالان بیر افسرین فیکیرلرینه باخاجاییق. بو نفر، آمریکان باش قرارگاه باشقانلاریندان آدمیرال ویلیام کراولر.
آدمیرال کراولر، بیر رپورتاژیندا بو سؤزلری‌نین حکایه‌سینی بئله ایضاح ائدیر:
--------
"اؤز معاصرلری ایچینده اؤلکه‌لرینی ایداره ائدن لیدرلر آراسیندا بو گون هله بئله‌سینه حؤرمت گؤرن باشقا کیمسنی بیلمیرم. آتاتورکه دقته دگر بیر سئوگی و حؤرمت ائشیدیلیر. منجه او، حؤرمته و اوجالدیلماغا لاییق. منه گؤره آتاتورک، عصریمیزین ان سئچیمن عسگریدی. بیر دفعه تایمز ژورنا‌لی منه قهرمان اولا‌راق کیم‌لری تانیدیغیمی سوروشدو. چوخ اولمادیغینی سؤیلدیم. حیران‌لیق دویدوغوم عسگرلر اولوب اولمادیغینی سوروشدوق‌لاریندا 'وار دئدیم. 'عصریمیزین ان بؤیوک نیظامی کیم‌دیر؟ 'دئیه سوروشدوقدا دا کمال آتاتورک‌دور 'دئیه جوابلادیم. بو یایین اوزرینه بیر چوخ ده مکتوب آلدیم. حقیقتن ده مطبوعاتدا ائتدیگیم دانیشیق‌لار ایچینده ان چوخ سس سالان، بو دانیشمام اولدو. "
... "آتاتورک، چوخ قرارلی و چوخ درین دوشونن بیر اینسان ایدی. یالنیز کاریزما صاحبی دئییل، عینی زاماندا وضعیتی گوزل بیر دوغرو آنلاما قابیلیتی واردی. بیر عسگر اولا‌راق بونو چوخ آچیق شکیلده گؤستردی.
بیر چوخ دفعه وضعیتی چوخ تئز قاورامیش و دوشمه‌نین هارا‌دان گله‌جگینی، اونو قارشیلاماق اوچون ان اویغون یئرین هارا اولدوغونو، بیرلیک‌لرینی هارا گؤندرمه‌سی لازیم اولدوغونو آز قالا سزگیسیله اؤنگؤره‌بیلمیشدی. بونو دفعه‌لرله ثبوت و چوخ یوکسک سویه‌ده باشاریلی اولدو.
-------
سئوگی‌لی اوخویوجولار،
آمریکان باش قرارگاه اسکی باشچیلاریندان آدمیرال ویلیام کراولر–ین قیمتلندیرمه‌لرینه گؤز آتماغا داوام ائدیریک. آتاتورکون خصوصیله چاناققالا ساواشی اثناسیندا' سیپر سالدیری مقصدیله دئییل ده داها چوخ قورونما مقصدیله ایستیفاده ائتمه‌سی مغلوبیت سببی اولور "دئدیگین‌دن حرکتله، بونو نیظامی باخیم‌دان بئله قیمتلندیریر:
----------
"شوبهه یوخ‌دور کی، مصطفی کمال سالدیری‌لاریندا دا چوخ باشاریلی ایدی. رسمی اینگیلیس تاریخچی‌سی چاناققالا ساواشی‌لارینا باغلی اولا‌راق 'بوتون تاریخده بیر تک بیرلیک قوموتانی‌نین بیر توققوشمانین، حتی تامامیله بیر ساواشین نتیجه‌سینی بئله درین‌دن تأثیر ائتمه‌سی‌نین هرحالدا بیر آز اؤنگی واردیر، دئییر. بونونلا گئلیبولو ساواشینین ایضاح ائتمک ایستییر.
... آتاتورک، تورک عسگرینی تام مناسییلا تانیییردی. ... تورک اوردوسونا سسلنرکن عمومیتله تورک خالقینا سسلنیردی. بو اوردو اونون امرلرینی درین بیر باغلی‌لیقلا یئرینه گتیردی.
مصطفی کمال داها سونرا بیر دولت آداملاری و سیاستچی اولدو. اؤلکه‌سی‌نین گوج‌لو و ضعیف طرف‌لرینی چوخ یاخشی بیلیردی. چوخ حقیقی بیر اینسان ایدی. گئرچک‌لری گؤرمه‌یه هر زامان آچیق ایدی. بوشلوق یا دا ضعیف‌لیک‌لری اؤرتمه‌یه هئچ گیریشمز، اونلاری اورک‌لی شکیلده قارشیلاردی. اؤلکه‌سینه و اؤلکه‌سی‌نین اینسان‌لارینا قارشی ظرفیتی ده بونو آچیقجا گؤستردی. اونو باشقا سیاستچی‌لردن چوخ باخیم‌دان آییرد ائدن شئی ده بو خصوصیتی‌دیر، سانیرام.
--------
آمریکا بیرلشیک دولتلری باش قرارگاه اسکی باشچیلاریندان آدمیرال کراولر، آتاتورکون هم تورکیه، هم ده اینسان‌لیق اوچون قالیجی دگرینی ایسه بو سؤزلرله آچیقلاییر:
----------
"آتاتورکون تورکیه اوچون قالیجی دگری آنلادیلماقلا بیتمز. آتاتورک معاصر تورکیه‌نین بیرباشا قوروجوسو، بیچیملییجی‌سی و ان قاباقدا گلن اؤندری‌دیر.
تورکیه‌نی اولوسلار آراسی ایرتیباطلار حیاتی‌نین آنا ایستیقامتی ایچینه یئرلشدیردی. اؤلکه‌نی، بوگونکو تکنولوژی چاغینا چات‌دیران تمل داش‌لاری او دؤشه‌دی. بیر تک اؤندری‌نین، اجتماعی و مدنی حیاتی‌نین هر ساحه‌سینده بو قدر درین تأثیرلرینی داشییان باشقا بیر اؤلکه بیلمیرم.
آیریجا آتاتورک باتی اوروپادا اولوسلار آراسی علاقه‌لرده باش‌لیجا رول صاحبی اولدو. اؤلدوگونه چوخ اوزولنلر، اگر بیر آز داها یاشاسایدی، II. دونیا ساواشینا یول آچان آنلاشیلمازلیق‌لاری حل ائتمه‌ده اهمیت‌لی آغیرلیغی اولاجاغینا اینانان‌لار اولدوغونو بیلیرم. آتاتورکون چوخ اوزاقگؤرن‌لیک‌لری رئال‌لاشدی. II. دونیا ساواشینین نظرده توتموشدو. بو، سیاسی حادثه‌لری اؤنگؤرمسی‌نین تک نومونه‌سی دئییلدی. نیظامی حادثه‌لری ده بیر آز نیظامی اؤندرین ائده بیله‌جگی بیر دوغرو نظرده توتموشدو. بو قابیلیتینی، تورک جمعیتی و مدنیتی ساحه‌لرین‌دکی سیاسی حرکت‌لرینده ده گؤستردی.
... آیریجا باتی اوروپا توپلوملارینا دویدوغو تقدیر اوروپا‌لی‌لاردان دا قارشی‌لیق گؤردو. خصوصیله چرچیل، کمال آتاتورکون نه ائتمک ایستدیگینی درحال گؤردو و آلقیشلادی. تورکیه الدن گلن هر ساحه‌ده بیرلیکده ایشه قویولدو. آتاتورکون بو چئوره‌دکی محترم‌لیگی چوخ بؤیوک ایدی. "
--------
سون اولا‌راق، آدمیرال کراولر ، آتاتورکه هئیران‌لیغینی بو سؤزلرله ایفاده ائدیر:
-----------
"آتاتورکه همیشه اؤز عسگرلیک پئشه‌سی‌نین باخیمین‌دان باخمیشیم‌دیر. اونون بیر چوخ بؤیوک عسگردن بیر بوی بؤیوک اولدوغونو دوشونمه‌میز سببی، I. دونیا ساواشین‌ادن سونرا یالنیز تورک اوردوسونا امر ائتمه‌سی دئییل، عینی زاماندا بیر حکومت قورماق و ساواشابیلمک اوچون سؤزون حقیقی معناسیندا یئنی بیر اوردو یارادماق مجبوریتینده اولماسی ایدی. بو چوخ بؤیوک بیر ایش ایدی. اوسته‌لیک بونو اؤلکه‌نین سون درجه قیت قایناق‌لارینا ائتمک مجبوریتینده ایدی. ائله چوخ دستگی، پولو یوخ ایدی. اما معاصیر بیر اوردو یاراتدی و اونو ساواش میدانیندا ایداره ظفره چاتدیردی. بو اونون چوخ یؤن‌لو بیر اینسان اولدوغونو، یالنیز بیر نیظامی قوموتان‌دیر اولمادیغینی گؤستردی. او چوخ گئنیش قاپساملی، درین بیر اینسان ایدی. ساواشدان سونرا دا عسگرلیک‌دن سیاست و دولت آدام‌لیغینا کئچدی و 20 ایل بویونجا بونو دا چوخ بؤیوک بیر باشاریله ائتدی.
من آتاتورک‌دن سؤز ائتمک‌دن هر زامان ذوق آلیرام. آغدنیزینده وظیفه ائدرکن یالنیز اؤلکه‌نیزه دئییل، خصوصیله آتاتورکه یاخین ماراق دویدوم. چوخ دقته دگر بیر احوالاتی وار. اینانیلماز بؤیوکلوکده بیر اینسان. "
--------
سئوگی‌لی آتاتورک دوست‌لاری، سؤزون گوجونو ایتیردیگی نقطه‌دییک ... داها نه دئییله بیلر کی ...
گله‌جک هفته یئنه عینی ساعاتدا عینی سئوگیده گؤروشمک دیلییله اسن قالین ...
