دین و توپلوم (38)
اینسان اوغلو هانسی دؤور و شرط‌لرده یاشاسا یاشاسین، هانسی دینه منسوب اولورسا اولسون، اینانج‌دان گلن بیر موئیییده اولا‌راق گوناه آنلاییشی‌نین خصوصی حیاتین‌داکی تأثیرینی گؤز آردی ائده بیلممیش‌دیر
قیمت‌لی اوخویوجولار ...
بوگونکو پروقرامیمیزدا دین‌لردکی گوناه آنلاییشی اوزرینده دایانماغا چالیشاجاغیق.
گوناه آنلاییشی، ایلک اینسان‌دان گونوموزه قدر وارلیغینی قورویان دینی بیر تریم‌دیر. تاریخ بویونجا موشاهیده ائدیلن بوتون دین‌لرده گوناه آنلاییشین راست گلمک مومکون‌دور. اصلینده گوناه اینانجی‌نین وارلیغینی، ایلاهی دین‌لر خاریجین‌دکی دین‌لرده ده گؤرمکدییک.
اینسان اوغلو هانسی دؤور و شرط‌لرده یاشاسا یاشاسین، هانسی دینه منسوب اولورسا اولسون، اینانج‌دان گلن بیر موئیییده اولا‌راق گوناه آنلاییشی‌نین خصوصی حیاتین‌داکی تأثیرینی گؤز آردی ائده بیلممیش‌دیر. اونسوز دا ایسته‌سه ده بونو ائتمه‌سی مومکون دئییل. چونکی اینانان اینسان، ابدی و سون‌سوز آخیرت حیاتینا یاخشی بیر شکیلده حاضیرلانابیلمک اوچون گوناه‌لاردان چکینمک لازیم اولدوغونو بیلیر. موقتی اولان بو دونیا حیاتینی اونا گؤره تنظیم ائدر.
دین‌لر تاریخی‌نین اهمیت‌لی موضوعلاریندان بیری ایلک گوناه اصل گوناه مسئله‌سی‌دیر. آراشدیریلدیغیندا ایلاهی دین‌لرین هامیسیندا عینی موضوعدان ایشاره ائتمکده‌دیر. آنجاق شرح و درک باخیمین‌دان فرق‌لی‌لیک‌لر کسب ائدیر. بورادا مشترک اولان خوصوص، ایلک گوناه اینانجی‌نین حضرت آدم ایله حضرت حوا‌دان باشلامیش اولماسی‌دیر. یهودی اینانجی‌نین اساسینی میدانا گتیرن تورات-ا گؤره یارادیلان ایلک اینسان آدم ایکینجی‌سی ده حوانین. عینی وضعیت ایلاهی دین‌لرین سونونجوسو اولان ایسلام دینینده ده سؤز موضوعسودور. تورات‌دان قایناق‌لانان اصل جینایت دوشونجه‌سی ایله حضرت آدم و حضرت حوا الله نظرین‌دکی اوستون موقیت‌لرینی ایتیرمیش. اؤلوم‌سوز بیر وارلیق ایکن اؤلوم‌لو حالا گلمیش‌لر. دیگر طرف‌دن اینسان‌لارین آجی چکمه‌لری و دونیادا بیتمز توکنمز چتین‌لیک‌لرین قایناغی بو ایلک گوناه‌دیر. آنجاق آچیق اولا‌راق ایفاده ائتسک کی، بو جور بیر شرح، یهودی و خریستیان‌لارجا اینانج موضوعسو اولماقلا بیرلیکده، ایسلامین مسئله‌یه یاناشماسی فرق‌لی‌لیک‌لر کسب ائدیر. ان اهمیت‌لی‌سی، اینسان‌لارین آجی چکمه‌لری و دونیادا بیتمز توکنمز چتین‌لیک‌لرین قایناغی‌نین بو ایلک گوناه اولماسی اینانجی، مسلمان‌لارین قبول ائده‌جک‌لری بیر خوصوص دئییل.
قیمت‌لی اوخویوجولار ...
ایسلاما گؤره هر کسین ائتدیگی، قازاندیغی اؤزونه‌دیر. کیمسه باشقاسی‌نین گوناه یوکونو داشیماز. هر دوغان لکه‌سیز، ترتمیز بیر طبیعتده دوغولار. دوغوش‌دان گلن گوناه یوخدور، جینایت فردی‌نین. ایسلامدا یهودی‌لیک و خریستیان‌لیقدا اولدوغو کیمی اوّلکی اینسان‌لارین ایشلمیش اولدوق‌لاری گوناهین سونراکی نسیل‌لره اینتیقال ائتمه‌سی طرزینده بیر اینانج یوخدور. ایسلام خاریجین‌دکی سؤز موضوعسو اینانج‌لار جینایت‌لرین فردیلیغینه سؤیکنن گونوموز حقوق آنلاییشینا دا ضد دوشمکده‌دیر. بو موضوعدا قوراندا بیر چوخ آیه واردیر. بون‌لاردان بیر نئچه دنه‌سی بئله‌دیر: "هر کسین قازاندیغی یاخشی‌لیق اؤزونه، ایشلدیگی پیس‌لیک یئنه اؤزونه" (ال-بقره 286). "کیم پیس‌لیک ایشلرسه اؤز نفسینه ظلم ائتمیش اولار" (نیسا، 4/111). "هر کیم دوغرو یولو تاپسا اؤز جانی اوچون هیدایته چاتمیش اولار، هر کیم دوغرو یول‌دان منحرف اولورسا یئنه اؤز نفسی‌نین علیهینه اولار. هئچ بیر کیمسه باشقاسی‌نین یوکونو داشیماز "(ال-اسرا 17/15). "بابانین اوغولا، اوغولون آتاسینا هئچ بیر خیریه دوخونمایاجاغی گون‌دن قورخون" (لقمان 31/33). "بو گونده هر کس نه قازاندی ایسه اونونلا قارشی‌لانا‌جاق. بو گون حاق‌سیزلیق اولماز" (کافر 40/17).
...
قیمت‌لی اوخویوجولار ...
گوناه سؤزو فارسجادیر. تورکجه‌ده گوناه، "ویجدانا توخونان، اینسانا آجی گلن حرکت" کیمی معنا‌لاری ایفاده ائتمک اوچون ایستیفاده ائدی‌لر. داها گئنیش معنادا اله آلینسا گوناه، آخیرت عالمینده جزانی طلب هر نوع داورانیشی ایفاده ائدیر. گوناهکار، گوناه ایشله‌ین آدام‌دیر. گوناهین ضدی "صواب" دیر. صواب، آخیرتده موکافات قازانماغی ایفاده ائدن داورانیش‌لاردیر.
ایسلام دینی، بیلینن معناسی ایله الله و رسولونون قاداغان ائتدیگی شئی‌لری ائتممک، امر ده یئرینه یئتیرممک کیمی بیر حرکت قارشیلیغیندا گوناه ترمینینی ایشلتمیش‌دیر. ایسلامی ترمینولوژی‌ده الله، گوناه‌لاری باغیشلایان‌دیر. گوناه‌لارین باغیشلانماسی اوچون اونون خاریجینده هر هانسی بیر شخص یا دا وارلیق‌دان کؤمک ایستمک دوغرو دئییل. گوناه اونا قارشی تؤردیلدیگی اوچون باغیشلانماغی دا اوندان ایستمک لازیم‌دیر. دینین اساس قایناق‌لاری آراشدیریلدیغیندا، الله‌ین بو صلاحیتی هئچ کیمه وئرمدیگی آیدین اولا‌جاق.
نتیجه اولا‌راق دئیه بیلریک کی، گوناه اینانجی، بعضی فرق‌لی‌لیک‌لرله بیرلیکده، ایلاهی اولسون اولماسین اینسان‌لیق تاریخی بویونجا بوتون دین‌لرده وارلیغی قورونموش‌دور. بو آنلاییش، بیر باخیما بشری و آخیرت حیاتین بیرلیکده دوشونولمه‌سی‌دیر ده طبیعی بیر نتیجه‌سی‌دیر.
الله‌ا، آخیرته، اؤلدوک‌دن سونرا دیریلمیه، قیساجا حاق دینه اینانماق، یارادیلیشی نورمال اینسانین ان طبیعی خصوصیتی‌دیر. بو و بنزری اولوی اینانچسال دگرلردن محروم اولان کس‌لر ساغلام بیر بدن و ذهن قورولوشونا صاحب دئییل‌دیرلر. خسته روح‌لو بو اینسان‌لارین معا‌لیجه‌سی ده رحمانی هیدایتله مومکون‌دور.
مسئله‌یه بو پرسپکتیودن باخیلدیغیندا اینانج‌لی آدامین مسعود بیر آخیرت حیاتی سورمک اوچون بو دونیا حیاتیندا گوناهین هر نوعوندن چکینمک مجبوریتینده اولدوغونو آنلاماسی لازیم‌دیر. چونکی هئچ بیر دین، گوناهکار اینسانا خوشبخت بیر آخیرت حیاتی وعد ائتممیش‌دیر. وعد ائتمسی ده مومکون دئییل. عکس حالدا، گوناها گیرممک اوچون مین بیر چابا ایچینه گیرن اینسانین و پاباسی‌نین معناسی قالماز. مؤمن آداما دوشن گوناهین هر نوعون‌دان چکینمک‌دیر.
