دین و توپلوم (36)
اینسانین بیلدیگی شئی‌لری بیر باشقاسینا کؤچوررکن ایزلیجه‌گی اصول، بیر موضوعدا بیر شئی‌لر اؤیرنه بیلمک اوچون صرف ائده‌جگی چاباسی قدر اهمیت‌لی‌دیر
قیمت‌لی اوخویوجولار ...
دینین توپلوم‌داکی اهمیتی، باشدان بری اوزرینده دایانماغا چالیشدیغیمیز آنا سمبول. حقیقتن ده دین توپلومدا وار اولان و ابدی وار اولا‌جاق اجتماعی حادثه‌دیر. آنجاق بونون توپلوما تقدیمده ایزلنیله‌جک اصول اؤزو قدر اهمیت‌لی‌دیر. بوگونکو پروقرامیمیزدا بو موضوع اوزرینده دایانماغا چالیشاجاغیق.
اینسانین بیلدیگی شئی‌لری بیر باشقاسینا کؤچوررکن ایزلیجه‌گی اصول، بیر موضوعدا بیر شئی‌لر اؤیرنه بیلمک اوچون صرف ائده‌جگی چاباسی قدر اهمیت‌لی‌دیر. مسئله اینسان‌لارین بوتون حیاتینی تأثیر ائده‌جک اولان دینی مسئله‌لرین توپلوما چاتدیریلماسی اولونجا تبلیغچی‌لر داها چوخ دقت‌لی اولماسی لازیم‌دیر. چونکی بورادا بیر طرف‌دن الله آدینا بیر ایراده اورتایا قویماق سؤز موضوعسو ایکن، دیگر طرف‌دن بیر داها یاشانماسی مومکون اولمایا‌جاق اجتماعی بیر حیات سؤز موضوعسودور.
موضوعنون جدی‌لیگی باخیمین‌دان ایلاهی مساژ ایله توپلوم آراسیندا بیر ارتیباط اوصولو تعیین ائتمک، تبلیغچی باخیمین‌دان اهمیت‌لی‌دیر. هله گونوموزون شرط‌لرینده اسکی اصول‌لار دینین تبلیغینده غیری-کافی قالماقدا‌دیر. چونکی ایسلام دینی هر دؤورده، هر توپلومون موجود شرط‌لرینده اؤز بیر یئر تاپا بیلمیش‌دیر. قورآنین ایفاده‌سیله قیامته قدر ده اعتبارلی‌لیغینی قوروماغا داوام ائده‌جک. او حالدا اهمیت‌لی اولان، اصولون دینین اساس هدفینی رئال‌لاش‌دیرماق نه قدر باشاریلی اولماسی‌دیر. بو نقطه‌ده اصل وظیفه‌لری دینی اینسان‌لارا تانیتماق اولان پیغمبرلر و اونلارین اصول‌لاری بؤیوک اؤلچوده بیزه ایشیق توتما‌لی‌دیر. چونکی دعوت، تبلیغ دئیه ده آدلان‌دیرا دینی تانیتما ایشی، هر شئیدن اوّل پیغمبر صنعتی‌دیر.
پس دینی تانیتما وظیفه‌سینی اوستلنن‌لرین، باشاریلی اولماق اوچون ائورنسل دگرلرین‌دن ایستیفاده ائتمه یانیندا، اؤز دؤورلری‌نین و همصحبت آلدیق‌لاری کوتله‌لرین خصوصیت‌لرینی یاخشی تثبیت ائتمه‌لی‌دیرلر. ایشه هارا‌دان باشلایا‌جاق‌لارینی و نئجه داوام ائتدیره‌جک‌لرینی یاخشی بیلمه‌لی‌دیرلر. بو سبب‌دن دینین تبلیغینده تبلیغچی‌لر اوّل‌دن بلیرلممه‌سی لازیم اولان بعضی اصول‌لاردان بحث مومکون‌دور.
...
دینی آنلاتیمیندا معلوماتا سؤیکنن، دینی شعور میدانا گتیرمه‌یه یؤنلیک بیر متود ایزلنیلمه‌لی‌دیر. بو نقطه‌ده عقل و علم اؤلچولری چرچیوه‌سینده ایضاح ائدیلمه‌لی‌دیر. نئجه کی قورآن بو موضوعداکی "رببی‌نین یولونا، حیکمتله، گؤزل اؤیود-نصیحتله چاغیر؛ اونلارلا ان گؤزل شکیلده مباحیثه "مساژی بورادا اهمیت‌لی‌دیر. کئچمیشین عکسینه ایندیکی واختدا اینسان‌لار، قاریشیق بیر توپلوم قورولوشونا صاحب‌دیرلر. اوّل‌لر معین بیر اینانج و مدنیت سویه‌سین‌دکی اینسان‌لار بیر یئرده یاشایارلار و حال-حاضردا ایسه وضعیت ائله دئییل.
هر شئیدن اوّل دین ندیر سوالینا جواب آختاریلما‌لی‌دیر. قورآندا بیر چوخ آیه دینی قاتقی‌سیز اولاراق الله‌ا خاص قیلمامیزی ایستنیلیر. اللهین دینینی، اللهین ایستدیگی شکیلده آنلاییب یاشامامیز امر ائدیلمکده‌دیر. بو دا آنجاق قورآن ایله اولار. او زامان ایستیفاده ائدیله‌جک ان یاخشی ماتریال قورآن آیه‌لری‌دیر. سؤزون ان ساغلامی دا بودور.
بو گون دینی تانیما، دوغرو آنلاما و قبول ائتمه نقطه‌لرینده فرق‌لی سویه‌لردکی بیر چوخ اینسانلا بیرلیکده یاشایان مسلمان تبلیغچی‌لر، یاشادیق‌لاری توپلوملارین دییشیک قروپلاری ایله بعضن اویوم ایچینده اولاماماقدادیرلار. توپلومه چاتمادا پروبلم یاشاییرلار. حالبوکی مکه‌ده و مدینه‌ده فرق‌لی اینسان‌لارلا اوز-اوزه حضرت پیغمبر، عزم‌لی و قرارلی مباریزه‌سی نتیجه‌سینده قارشیلاشدیغی بوتون پروبلم‌لرین عهده‌سین‌دن گله بیلمیش‌دیر.
دین آدامی، دین آنلاتیمیندا ان اویغون زامان و شرایط‌لر سئچمه‌لی‌دیر. اویغون موحیط و ایمکان‌لار یاخشی قیمتلندیریلمه‌لی‌دیر. دوغرو آچیقلامالار اوچون کؤک‌لره، اساس قایناق‌لارا، کیتاب و سنته ائنمک لازیم‌دیر. اما کیتاب و سنتین مساژینی دوغرو آنلاییب، گونوموزه داشیماق شرط‌دیر. دین، یاشانا بیلر بیر حیات‌دیر. بیر اوتوپیا دئییل. بو سببله آنلاتیمیمیز، نیفرته، قاریشیق‌لیق و کاوسا یول آچماما‌لی‌دیر. چونکی ایسلام سئوگی، باریش و امین-آمان‌لیق دینی‌دیر. حضرت پیغمبریمیز سؤزلرینده بو موضوعیا دقت چکمیش و "موژده‌لیین، نیفرت ائتدیرمیین. آسان‌لاش‌دیرین، چتینلشدیرمیین "بویورموش‌دور.
هر شئیدن اوّل دین خیدمتی قارشی‌لیق گؤزلمه‌دن ائدیلمه‌لی‌دیر. دین کیمی اوجا بیر دگری ساده عمللره آلت ائتمک‌دن شدتله قاچینیلماق لازیم‌دیر. بیر دولانیشیق قایناغی ائدیلممه‌لی‌دیر. تبلیغچی چوخ یؤنلو و هر کسه یؤنلو اصول‌لار عمل ائدین. اینانجی، سویه‌سی، یاشی، ایشی، مؤوقئیی نه اولورسا اولسون هئچ کیمی دیشلاما‌دان هر کسه یؤنلیک اولما‌لی‌دیر. همصحبت‌لرین اعتراضا و رفتارلاری، ییلقین‌لیغی، اونلاری محرومیته سوق ائتممه‌لی‌دیر. دعوتچی گولر اوزلو و سمپاتیکلیغینی هر زامان محافظه ائتمه‌لی‌دیر.
دین، بوتؤو یاناشما ایله شعارلاشدیرما‌دان ایضاح ائدیلمه‌لی‌دیر. موضوعلار بیر بوتونلوک ایچینده اولما‌لی‌دیر. اساس‌سیز اولماما‌لی‌دیر. بیر بیری ایله ضدیت تشکیل ائتممه‌لی‌دیر. چیخیش‌لار رومانتیک اولماما‌لی‌دیر. مباحیثه‌لی موضوعلاری اؤنه چیخاریب باش قاریشدیرما یئرینه، ائورنسل و دقیق قانون‌لار اؤنه چیخاریلما‌لی‌دیر. قورانین تدریجی اولاراق ایندیریلیشیندکی حیکمتینه باخا‌راق بیر متود اینکیشاف ائتدیریلمه‌لی‌دیر. بئله کی قوران هدفلدیگی دینی دوشونجه‌نین میدانا گلمه‌سینده، عبادت‌لر و معاملات دئییلن اجتماعی حیاتلا علاقه‌دار تطبیق‌لری معین فن‌لر حالینا گتیررکن همیشه بو متودو ایزلمیش‌دیر.
...
نتیجه اولاراق بون‌لاری سؤیله‌یه‌بیلریک، دینی ایضاح کیمی اهمیت‌لی بیر وظیفه‌یه طالب اولان‌لار، مسئولیت‌لری‌نین بیلینجینده، اوّل اؤز وضعیت و سویه‌لرینی گؤزدن کئچیرمه‌لی‌دیر. سونرا دا صحبت‌لری‌نین وضعیت‌لرینی یاخشی تثبیت ائتمه‌لی‌دیر. دینی اینسان‌لارا نقلیات وظیفه‌سی‌نین ان اؤنجه‌لیقلی شخص‌لری اولان پیغمبرلرین دعوت متودلاریندان فایدا‌لانا‌راق، چاغین شرط‌لر یؤنونده یئنی یاناشما و متودلار اینکیشاف ائتدیرمه‌لی‌دیر. اللهین بوتون قول‌لارینی قوجاقلا دئیه گؤندردیگی ائورنسل دینی، اساس قایناق‌لارا باغلی اولاراق، دوغرو و دقیق بیر شکیلده ایضاح ائتمک لازیم‌دیر. هئچ بیر دینی علمی دگری اولمایان خورافات و افسانه‌لری وسایل اولاراق ایستیفاده اولونماما‌لی‌دیر. اونودولماما‌لی‌دیر کی، اینسان‌لاری دین‌دن سویوتماق، دینین آشان دگرلرین‌دن قاچیرماق اوچون دئییل؛ اونلاری دینه قازان‌دیرماق، دینین گؤزل‌لیک‌لرین‌دن هر کسی ایستیفاده‌سی لازیم‌دیر.
ایلگیلی‌لی خبرلر
تۆرک جمهوریتلرینین گوند‌مینده‌کی گلیشمه‌لر
۱ ژوئن ۲۰۲۴ تاریخینده شوشادا تۆرک دؤولتلری تشکیلاتی تحصیلدن مسئول باخانلاری ۸.جی ییغینجاغی ائدیلدی
