دین وتوپلوم (27)
داها اوّل‌دن ده ایفاده ائتدیگیمیز کیمی اینسان‌لار، هر زامان بیر جمعیت ایچینده وارلیق‌لارینی داوام ائتدیرمک مجبوریتینده اولان بیر وارلیق‌دیر.
قیمت‌لی اوخویوجولار ...
بو گونکو پروقرامیمیزدا اجتماعی بیر ضروریتی اولان سئوگی موضوعسو اوزرینده دایانماغا چالیشاجاغیق.
داها اوّل‌دن ده ایفاده ائتدیگیمیز کیمی اینسان‌لار، هر زامان بیر جمعیت ایچینده وارلیق‌لارینی داوام ائتدیرمک مجبوریتینده اولان بیر وارلیق‌دیر. اونلارین بیر یئرده یاشاما‌لاری، بیر-بیرلریله قارشی‌لیق‌لی ارتباط قورما‌لارینی و بئله‌جه بعضی اورتاق دگرلرین میدانا گلمه‌سینی تامین ائتمیش‌دیر. بون‌لار عینی زاماندا جمعیتی بیر-بیرینه باغلایان عنصورلری‌دیر. بو عنصورلر، عینی زاماندا اجتماعی شعورون قازانیلماسیندا اهمیت‌لی‌دیر.
...
اینسان دونیایا سئوگی، مرحمت، اوتانجاق‌لیق، آجیما، بئینمه و بئینیلمه کیمی بعضی ایچگودوسل باشاریق‌لاری ایله بیرلیکده گلمیش‌دیر. جان‌لی بیر اورقانیزم اولان اینسان، بو قابیلیتینی نئجه ایستیفاده ائتمه‌سی و قیمتلندیرمه‌سی لازیم اولدوغونو اؤز باشینا حیاتا کئچیرمیر. بو آنجاق، اوز-اوزه مناسیبت‌لر توپ‌لوسو ایچینده یئر آلدیغی معین بیر توپلومسال چئوره ایچری‌سینده مومکون اولا بیلمکده‌دیر. فردین یارادیلیش‌دان صاحب اولدوغو بو یئتیم، فرق‌لی مدنیت‌لرده و یا جمعیت‌لرده فرق‌لی فورملاردا خاریجه عکس اولونور.
بورادا سئوگی‌نین اهمیتی بؤیوک‌دور. سئویلن اینسانین اؤزونه اولان دگر و حؤرمتی ده آرتماقدا‌دیر. سئون اینسانین ایسه پایلاشما، وئرمه دویغولاری اینکیشاف ائتمکده، امکداشلیق و بوتونلنمه احتیاج‌لاری قارشیلانیر. سئوگی عنصورو یالنیز بیر احتیاج دویماغی قارشیلاماقلا قالماماقدا، عینی زاماندا اینسانا استئتیک بیر گؤزل‌لیک دویغوسو دا وئره بیلمکده‌دیر. سئوگی‌نین اینسانین موتیواسیونوندا بیرباشا و غیر مستقیم اولماقلا ایکی ایستیقامتده تأثیری اولدوغو دئییله بیلر. سئوگی‌نین غیرمستقیم تأثیری اینساندا گوون دویغوسونو گوجلن‌دیرمک،باشاری حیسینی آرتیرمادا و اینسانین اؤزونو تانیییب شکیللنمه‌سینده گؤرولر. سئوگی‌نین غیر مستقیم تأثیری داها چوخ اینسانین اینکیشاف مرحله‌لرینده اولماقدا‌دیر. گلیشمه دؤورونده سئوگی ایله عبارت اولان شخصیت شکیللنمه‌سی حیاتی خوشبخت و ثمره‌لی ائده‌جک. اؤزونه گوونن اینسان سئوگی‌دن آلدیغی گوجله باشارییا چاتا‌جاق. بئله‌جه الده ائتدیگی موفقیت بیر سونراکی موفقیتینی ده موتیوه ائده‌جک.
سئوگی‌نین اهمیت‌لی نتیجه‌لرین‌دن بیری ده اینساندا گؤزل‌لیک دویغوسونو پئکیشدیرمسی‌دیر. سئوگی ایله دوپدولو اولان اینسان گؤزل اثرلری گؤرمه و نه اوچون گؤزل اولدوغونو آنلاما تلاشینا گیرر. چونکی "سئوگی عنصورو اینسانا استئتیک بیر گؤزل‌لیک فاکتی دا وئره بیلمکده‌دیر." گؤزل‌لیک دویغوسویلا همدم اولان اینسان، شخصیتی‌نین گؤزل‌لیک‌لرینی اورتایا چیخارا بیلر. اینسان‌لار سئودیک‌لری اینسانلا عینی فیکیری بؤلوشدورمگی تامین ائده بیله‌جک شکیلده توتوم‌لارینی دگیشدیررلر. بئله‌جه سئوگی اینسانین توتوم و حرکتلرینی دگیشدیرمه‌یه و یا یئنی توتوم و حرکتلر اینکیشاف ائتدیرمه‌ده موتیوه ائدیجی رومانتیک بیر گوج اولا بیلمکده‌دیر.
...
رنگ‌لری، شکیل‌لری، عیرق‌لری، جینسیت‌لری و قابیلیت‌لری فرق‌لی اولدوغو کیمی اینسان‌لارین سئوگی‌لری و سئودیک‌لری شئی‌لر ده فرق‌لی‌دیر. کیمی اینسان‌لار، سیاحتی، اوزمه‌گی و ایدمانی؛ کیمی اینسان‌لار اوخوماغی، اؤیرنمه‌گی، ایشی و چیخارماغی؛ کیمی اینسان‌لار چوخ دانیشماغی و صحبت ائتمگی؛ کیمی اینسان‌لار دا مالی، مولکو، مؤوقئ و شؤهرتی سئور. بو و بنزری فرق‌لی‌لیک‌لره باخمایا‌راق سئوگی بوتون اینسان‌لاردا اورتاق بیر خصوصیت‌دیر. هر اینساندا دوغوش‌دان سئوگی دویغوسو واردیر. دیگر قابیلیت‌لرینی اولدوغو کیمی سئوگی قابیلیتی ده اینساندا مثبت و یا منفی ایستیقامتده گلیشه‌بیلر. عائله‌نین، موحیطین، مدنیتین، اؤغرنمه و اؤغرتمه‌نین تاثیریله اینسان‌داکی سئوگی یاخشی شئی‌لره ده پیس شئی‌لره ده یؤنه‌له‌بیلیر. بو سببله‌دیر کی کیمی اینسان‌لار؛ "ظلم"، "پیس‌لیک"، "خیانت"، "یالان"، "حیله"، "تنبل‌لیک" "ایچکی"، "قومار"، "اوغورلوق"، "یالان"، "خائین‌لیک" کیمی اؤزونه، عائله‌سینه، جمعیته و بوتون اینسان‌لارا ضررلی اولان شئی‌لری سئور؛ کیمی اینسان‌لار دا "ایمان"، "عبادت"، دوروستلوک "،" یاخشی‌لیق "،" ایش "،" اینسان‌لارا یاردیم "،" تمیزلیک "و" صداقت "کیمی گؤزل و یاخشی اولان شئی‌لری سئور.
...
یوخاریدا وئردیگیمیز معلومات‌لاردان آیدین اولور کی، روح و بدن‌دن عبارت اینسانا الله، بیر سیرا رومانتیک خصوصیت‌لر یوکلمیش‌دیر. بو دویغولاردان بیری ده سئوگی‌دیر. بلکه ده اینسانی اینسان ائدن ان اهمیت‌لی دگرلردن بیری‌دیر. بو مزموندا سئوگی ایسلام دینین اساس قایناقلاریندان اولان قورآن و سونّته ایستیفاده ائتمه شکلیله "بئینمک، رغبت ائتمک، ایستمک، میل ائتمک، خوشلانماق، سئچیم ائتمک و سئومک" معنا‌لارینا گلیر.
اینسان؛ اوشاق، یولداش و مال-مولک سئوگی‌سی کیمی غیری-ایرادی و یا الله، پیغمبر، وطن، میللت، دین و ایمان سئوگی‌سی کیمی ایرادی سئوگییه مالیک‌دیر. مسلمان بیر اینسانین اللهی، پیغمبری، مؤمن‌لری، عائله فردلرینی، اینسان‌لاری، باشاریلی اولماغی، الله‌دان کؤمک گؤرمه‌گی، باغیشلانماق، دونیا و آخیرت نعمت‌لرینی، اللهین سئودیک‌لرینی و خییرلی شئی‌لری سئومه‌سی تعریف‌لنن سئوگی نوع اولا‌راق تعیین اولونموش‌دور. بونون عکسینه الله‌دان باشقا تانری‌لاری، یالنیز دونیا نعمت‌لرینی، یامان دئمک و عصیانی، جمعیتده پیس‌لیک‌لرین یاییلماسینی، اؤلمیه‌جکمیش کیمی یاشاماغی، الله و مؤمن‌لرین دوشمن‌لرینی، مؤمن‌لره چتین‌لیک وئره‌جک شئی‌لری سئومک ایسه پیس و یئریلن سئوگی‌دیر. الله، ظالم‌لاری، خائین‌لری، حدی آشان‌لاری، ایصراف، موتکبّیر، اؤزونو بئینن و چوخ اؤووننلری، اؤیونن‌لری، فیتنه-فساد تؤره‌دن‌لری، چوخ گوناه ایشله‌ین‌لری و پیس سؤزلرین دئییلمه‌سینی سئومه‌دیگی بیلدیریلمیش‌دیر.
اینسانین طبیعی بیر خصوصیتی اولان سئوگی، دینی دگرلرله بیرلشدیگینده پارچالانماغا بیر گوجه چئوریلمکده‌دیر. بو گوج اجتماعی امین-آمانلیغین و موتلوغون تأمیناتی‌دیر. هر شئی الله اوچون سئویلدیگینی فردلر آراسین‌داکی سئوگی قارشی‌لیق‌سیز کمکه، قارشی‌لیق‌سیز دسته‌یه چئوریله‌جک. بو جور حرکتلر سئونی یالنیز سئودیگی‌نین نزدینده دئییل، جمعیت نزدینده ده یوجلته‌جکدیر. اینسان، یارادیلانی سئورم، یارا‌دان‌دان اؤتری دئیه بیلدیگی زامان دونیامیز سئوگی دونیاسی اولا‌جاق. هر شئی سئوگی اولا‌جاق.
