آژانس آوراسیا (5)
بو هفتکی دایاناجاغیمیز اوکراین اولا‌جاق
بو گون، اوکراین‌دا یاشانان گلیشمه‌لری اؤیرنمک عذره باشکند کیئوده باغلاناجاغی.
آوروپا بیرلیگی‌نین قونشوسو اوکراین، آیلاردیر سورن پروتستولارلا سانکی بیر ساواش ساحه‌سینه دؤندو.
اوکراین‌دا حکومتین ایجازه‌سیز اعتراض گؤستری‌لرینی قاداغان ائدن یئنی قانونو، اون مین‌لرله آدامی کوچه‌یه تؤکدو.
اوکراین‌دا 4 جانا مال اولان مدت کئچن نوامبر آییندا باش وئردی.
یاخشی، اوکراینی آیاغا قال‌دیران اعتراض گؤستری‌لری نیه و نئجه باشلادی، یاشانان‌لاردان کیمین نه قدر مسئولیتی وار، دونیا حادثه‌لر قارشی‌سیندا نئجه اعتراض وئردی؟
ایشده اوکراین‌دا یاشانان‌لاری بیزه باشکند کیئو‌دن دنیز بئرکتای قیمتلن‌دیره‌جک.
بلی، دئنیز سؤز سنده ...
اوکراین‌دا نوامبر آیین‌دان بری داوام ائدن اعتراض گؤستری‌لری، گئریده بوراخدیغیمیز هفته، یئرینی، چوخ شدتلی حادثه‌لره بوراخدی.
یاخشی، بو گؤستری‌لر بوتون بیر خالقین اعتراضینی می گؤستریر؟
اوکراین‌دا یوز مین‌لرله آدام سبب کوچه‌لره تؤکولدو؟
بو سوال‌لارا جواب وئره بیلمک اوچون اوّلجه اوکراین‌ین سیاسی و جوغرافی قورولوشونا گؤز آتماق گرک.
اوکراینا باخدیغیمیزدا، جوغرافی، مدنی و سیاسی اولا‌راق، بیر-بیرین‌دن آیری ایکی بؤلگه‌نین اولدوغونو گؤروروک:
بیر طرفده، جنوب و شرق اوکراین اوستان‌لاری وار: اودئسا، خارکوو، دونتسک و کریمه مختار جمهوریتی کیمی.
بو بؤلگه‌لرده یاشایان‌لار، آغیرلیق‌لی اولا‌راق روس دانیشیر.
اوکراین مدنیتی‌نین بورا‌لاردا تأثیری چوخ ضعیف.
بو بؤلگه‌لرین خالقی، اؤزونو داها چوخ روسیایا یاخین حیس ائدیر.
هله، اها‌لیسی‌نین بؤیوک اکثریتینی اتنیک روس‌لارین میدانا گتیردیگی کریمه مختار جمهوریتینه باخدیغیمیزدا، بورادا خالقین اهمیت‌لی بیر قیسیمی‌نین، 'روسیا هارا، بیز ده اورایا شکلینده یئکونلاش‌دیریلا یاناشمایا صاحب اولدوغونو گؤروروک.
اؤلکه‌نین اورتا و غرب بؤلگه‌لری ایسه، تام فرق‌لی بیر یؤنده‌دیر.
باشکند کیئوده ده اولدوغو اورتا اوکراین و گالیچیا بؤلگه‌سی‌نین اولدوغو غرب اوکراین‌دا، اوکراین مدنیتی حاکیمدیر.
خالق، داها چوخ، اوکراینجا دانیشار.
ان غرب‌دکی اوستانلار، روسیا علیهدارلیغی‌نین ان چوخ اولدوغو بؤلگه‌لردیر.
اوکراین‌داکی بو سیاسی و مدنی بؤلونموشلوک، اؤلکه‌نین بوتون سیاسی حیاتیندا اؤزونو گؤسترر.
مسئلن، روسیا طرفداری اولدوغو ادعا ائدیلن جمهور باشقانی ویکتور یانوکوویچ دستکله‌ین بؤلگه‌لر، شرق و جنوب اوکراین بؤلگه‌لری‌دیر.
هله ده حبس جزاسی داوام ائدن آنا مخالیفت لیدری یولیا تیموشنکو ایسه، سئچیم‌لرده، اورتا و غرب اوکراین‌لی سئچیجی‌لرین سسینی آلماقدادیر.
اوکراین‌ین یاخین تاریخینده میدانا گلن ان اهمیت‌لی حادثه‌لردن بیری، 2004-جی ایلین سون‌لاریندا میدانا گلن، نارینجی اینقیلاب‌دیر.
او دؤورده، بیر طرفده، غرب اوکراین‌لی‌لارین دستکلدیگی غرب طرفداری نامیزد ویکتور یوششنکو، دیگر طرفده ایسه، شرق و جنوب اوکراین‌ین دستکلدیگی و روسیایا داها یاخین اولان ویکتور یانوکوویچ یاریشییردی.
سئچیم‌لری ایلک باشدا، یانوکوویچ قازاندیغی آچیقلانمیشدی.
لاکین، سئچیم‌لره اوصولسوزلوغو قاریشدیریلدیغی یولون‌داکی ادعا‌لار اوزرینه، اونسوز دا مختلیف سبب‌لرله رهبرلیگه اعتراضلی اولان اورتا و غرب اوکراین‌لی سئچیجی، باشکند کیئوده آخین ائتمیش و آوروپا بیرلیگی ایله آمریکا بیرلشیک دولتلری‌نین آچیق دستک وئردیگی بو اعتراض حادثه‌لری نتیجه‌سینده سئچیم‌لر یئنی‌دن ائدیلمیش و بو سفر، غرب طرفداری نامیزد ویکتور یوشچنکونون قازاندیغی آچیقلانمیشدی.
یوشنکونون جمهور باشقانی اولدوغو و 2010-جی ایله قدر داوام ائدن دؤور، اوکراین‌دا سیاسی استیقرارسیزلیق‌لارین چوخ یاشاندیغی بیر دؤور اولدو.
بونا، 2008-جی ایلدکی قلوبال اقتصادی بحران دا علاوه اولونونجا، نارینجی اقتدار اولا‌راق آدلان‌دیریلان غرب طرفداری رهبرلیک، توپلوم دستگینی اهمیت‌لی اؤلچوده ایتیردی.
نتیجه‌ده، 2010-جی ایلدکی سئچیم‌لری، ویکتور یانوکوویچ قازاندی.
2010 سئچیم‌لرینی ایزله‌ین دؤورده، توپلومون آکتیو سیاسته علاقه‌سی آزالمیشدی. یانوکوویچی دستکلمه‌ین غرب اوکراین‌لی سئچیجی‌لر بئله، بو دؤورده، اؤلکه‌نین اقتصادی بحران‌دان چیخماسین‌دان باشقا بیر شئی دوشونمیرلردی.
بو سببله، کئچمیش باش ناظیر یولیا تیموشنکونون حبس اولونوب حبس جزاسی وئریلمه‌سی بئله، غرب اوکراین‌لی سئچیجی‌لری کوچه‌یه دؤکمه‌میشدی.
لاکین سون بیر ایلدیر اوکراین اقتصادی‌نین دورغونلوق دؤورونده اولماسی و اقتدار پارتی‌سینی دستکله‌ین شرق اوکراین‌لی بؤیوک ایش آداملارینا یؤنلیک اعتراضلار، اورتا و غرب اوکراین‌لی سئچیجی‌لری یئنی‌دن حرکته کئچیردی.
بونون خاریجینده، آوروپا بیرلیگی ایله طرفداش‌لیق و آزاد تیجارت راضیلاشماسی‌نین ایمضالانماسی، هم اقتدار طرفین‌دن، هم ده مخالیفت طرفین‌دن، اوکراین‌ین اقتصادی بحران‌دان چیخیشی اوچون بیر حل اولا‌راق گؤستریلیردی.
لاکین آوروپا بیرلیگی ایله آپاریلان آزاد تیجارت موقاویله‌سین‌دن سون آندا امتیناع ائدیلمه‌سی توپلومین گئنیش کسیملرینده خیال قیریق‌لیغینا سبب اولدو.
بو سببله، نوامبر آیی‌نین سون‌لاریندا، ایلک باشدا آوروپا بیرلیگی یان‌لی‌لاری اعتراضلارا گیریشدی.
لاکین بو اعتراضلارا ایلک بیر هفته‌نین پولیس مداخیله ائدیلمه‌سی نتیجه‌سینده، بو سفر یانوکوویچ رهبرلیگینه مختلیف سبب‌لرله اعتراض ائدن چوخ داها گئنیش قروپلار کوچه‌یه تؤکولدو.
آنجاق جمهور باشقانی ویکتور یانوکوویچ آوروپا بیرلیگین‌دن و آمریکا‌دان گلن بوتون اعتراضلارا باخمایا‌راق ایمضالادیغی قانون لاییحه‌لری بیر یئرده سؤنمکده اولان یانغینا بنزین تؤکدو دئیه بیلریک.
سؤز موضوعسو قانون لاییحه‌لری هر شئی‌دن اوّل درنک و گؤستری حاق‌لارینا یؤنلیک چوخ سایدا محدودیت‌لر ایچریر.
کیئوده داوام ائدن گؤستریلرده چوخ سایدا کاسک و ماسک تاخا‌راق اوزلرینی گیزلمه‌یه چالیشدیغی گؤرولموشدو.
سؤز موضوعسو بو یئنی قانون‌لاردا ایسه میتینق‌لرده کاسک و ماسک تاخا‌راق اوزونو گیزله‌دن آغیر جزا‌لار گتیریلیر.
عینی شکیلده ایجازه‌سیز گؤستری دوزنلمه‌نین جزاسی دا آغیرلاشدیریلیر.
لاکین اؤلکه‌ده اورتامی اصل حرکتلن‌دیرن، مخالیفتی حرکته کئچیرن دگیشیک‌لیک ایسه، میللت وکیلی دوخونولمازلیغیندا گؤرولدو.
چونکی یئنی قانون تاساریلاریندان بیری، میللت وکیل‌لیگی توخونولمازلیغینی قالدیرما پروسه‌سینی آسانلاشدیریر.
بو سببله بعضی مخالیفت لیدرلری اوکراین‌دا آنایاسا سیستمین ییخیلدیغینی و اقتدارین اؤلکه‌ده بیر وطنداش کودتا ائتدیگینی ادعا ائتدی‌لر.
بو چرچیوه‌ده یاخین دؤوره باغلی نه کیمی اؤنگؤرولرده اولا بیلریک و نئجه قیمتلندیریب نه دئیه بیلریک؟
بونو ایفاده ائتمک لازیمدیر هر شئی‌دن اوّل 2004-جو ایلدکی تورونجو اینقیلاب‌دان فرق‌لی اولا‌راق ایندی اورتا و غرب اوکراین‌لی سئچیجی کوتله‌سی‌نین داها رادیکاللشدیغینی بیل‌دیرمک لازیمدیر.
یعنی اورتا و غرب اوکراین‌لی سئچیجی‌لر عمومیتله میللیتچی لاکین بون‌لارین ایچری‌سینده داها لیبرال میل‌لره باغلی اولان بیر میللتی.
ایندی ایسه رادیکال میللیتچی عنصرلارین غرب و اورتا اوکراین‌لی سئچیجی ایچین‌دکی آغیرلیغی‌نین داها آرتدیغینی گؤروروک.
و گؤستریلرده اصل چابا دا بو رادیکال میللیتچی قروپ‌لارین الینه کئچمه‌یه باشلامیش وضعیتده.
اگر بو موضوع اوکراین‌داکی اعتراضلار، ایلک باشلادیغی محورده قالسایدی، یعنی آوروپا بیرلیگینه گیریلسین می گیریلمسین می؟ مباحیثه آکتوال‌لیغینی قوروسایدی، او زامان شرق و جنوب اوکراین‌لی سئچیجی‌لرین بیر قارشی اعتراضیندان بحث ائتمک سؤز موضوعسو اولمایا بیلردی.
بو چرچیوه‌ده اوکراین‌داکی گرگینلیگین اؤنوموزدکی هفته‌لرده یوکسلمه‌سی و باشقا ترکیب قازانماسی احتیمالی دا چوخ یوکسک گؤرولور.
