Global' problema: terrorçılıq

Uzğan könnärdä Törkiyädä “PKK” xalıqara  terror oyışması Awrupanıñ iñ zur häm iñ xäräkätle şähärlärennän berse bulğan İstanbulda ber ük waqıtta ike bombalı höcüm oyıştırdı.

Bombalı höcümdä tulısınça tınıç xalıq maqsat itep alındı. Keşelär futbol qararğa kilgän cirdä terror höcümenä duçar buldı. Bu höcümdä 44 keşe şähit buldı häm küp sanda keşe yaralandı.

Terror maqsat itep alğan şähär Könbatış śivilizaśiyäseneñ dä yözlärçä yıl bişege bulğan Könçığış Rim imperatorlığınıñ başqalası bulğan İstanbul ide. Bügenge köndä İstanbulda Könbatış śivilizaśiyäseneñ şahitı bulğan äsärlärneñ sanı qaysı da bulsa Awrupa başqalasınnan tağın da kübräk.

İstanbul barı tik tarixi yağı belän genä tügel , bügenge köndäge bay mädäniyatı häm täwlek buyı özleksez tormış däwam itkän ,barlıq illärneñ diyärlek hawa yulıllarınıñ iñ möhim üzäge,xalıqara konferenśiyälär, zamanca sänğät’ çaraları ,dön’yaküläm tanılğan muzıkantlar konśert quyu öçen tırışqan möhim Awrupa şähäre dä.

”PKK” terrorı maqsat itep alğan keşelär Awrupa mädäniyat häm śivilizaśiyäseneñ şundıy möhim şähäreneñ keşeläre ide.

Maqsat itep alınğan massa awrupa ligalarında uynayçı Törkiyä futbol komandası ide.

Qısqaça ğına äytkändä “PKK”nıñ 44 keşe şähit bulğan, küp sanda keşe yaralanğan bombalı höcüme awrupalı şähär häm bu şähärdä yäşäwçe keşelärgä yasaldı.

Bu höcümgä awrupalı däwlätlär, Awrupa Berlege ,Awrupa parlamentı,Awrupa komissiyäläre,Awrupa Keşe xoquqları oyışmaları nindi reakśiya kürsätte soñ?

Barısı da qırıslıqnı ğayeplädelär.Törkiyäneñ yanında buluların belderdelär.

Şul iğtibarnı cälep itä: İspaniya häm Franśiyadan berär tanılğan gazettan tış ber genä awrupalı matbuğat oyışması, däwlät yäisä xökümät räsmi zatları ,yäisä Awrupa Berlegeneñ nindi dä bulsa oyışması “PKK”nıñ wäxşi höcümen terror ğamäle dip äytmäde,äytä almadı.

Qırıslıqqa qarşı çığuların söyläw belän nigezdä ber yaqtan da “DEAŞ”,”Äl Qaidä”,”Äl Nusra” ,”PKK” kebek xalıqara terror oyışmaları belän ayawsız köräşüçe Törkiyäne bäreleş, qırıslıqnıñ ber yağı itep kürsättelär.

Awrupa tarixında mondıy cirängeçlek,keşelärne kümäk räweştä häm wäxşilärçä üterülärne, terrornı  uñay itep kürsätüçe kümäk totış xäterlämim.

Meksikanı yawlap alğan Êrnan Kortesnıñ törkeme dä bu qadär wäxşi tügel ide. Kortesnıñ Meksikanı yawlap alğanda başqarğan küpläp üterüläre Awrupa tarixında oyat dip bäyälänä. Anı ğına tügel, tuğannan tuğan abıysı  Fransisko Pisarronıñ da bügenge köndä Peru bulğan İnka cirlärendäge wäxşäten dä xurlıq dip bäyälilär.Çönki bügenge Awrupa qimmätlärenä kürä Kortes  häm Pisarronıñ ğamälläre tınıç xalıqqa yasalğan häm keşelek qimmätläre cähätennän mäsxärä,oyat.Bu ike tuğannıñ tınıç xalıqqa qarata höcümnären bügenge Awrupa qimmätlärenä kürä oyat dip bäyälägän awrupalı berlektäşlär häm duslarıbız “PKK” terorçılarınıñ meñnärçä Törkiyä watandaşın ütergän terror ğamällären nigä xurlıq ,mäsxärä itep kürmi? Nigä monı ğadäti qırıslıq waqiğası itep qabul itälär?

Millionnarça törektä şundıy soraw tua.Bügenge köndä Meksika häm Peru xalqı tulısınça xristiannardan tora. Awrupalı säyäsätçelär dindäşläre belän aralarında problema kilep çıqmasın öçen ütkännärdäge gönahların oyat ğamäl bularaq telgä kiterälär. Awrupalı bulıp ta möselman bulğan törek keşesenä yünälgän “PKK” terror oyışmasınıñ höcümnären ,küpläp üterülären nigä terror itep kürmilär? Monıñ säbäbe dini reflekslarmı? Ägär bu çınnan da şulay ikän Awrupa üz säyäsätçeläre häm liderları tarafınnan xıyanätkä duçar bulmıymı?

Moña oxşaş höcüm Myunxen’ olimpiada stadionında,yäisä Gollandiyanıñ Amsterdam stadionda bulsa awrupalı säyäsätçelär nindi reakśiya kürsäter ide soñ?

Törkiyä  ilbaşı Räcäp Tayyip Ärdoğan awrupalı säyäsi liderlar häm säyäsi êlitalarğa bolay dip cawap birde:” Bez awrupalılarnıñ bu ikeyözle süzlärenä ışanmıybız. “PKK” terror oyışması Awrupa  başqalalarınnan finans häm logistik yärdäm ala. Üz yarabıznı üzebez häm üzebez belän ber ük yazmışqa duçar bulğan duslarıbız belän bergä tözätergä tırışabız”.

Ärdoğannıñ bu üpkäle reakśiyäsenä awrupalı säyäsätçelär süzlären üzgärtmädelär. Monnan soñ awrupalı keşelär sośial’ mediada citdi protest başlattı. Berençe çiratta Awrupa parlamentı bulu belän bergä üz däwlät êşleklelären terrorğa qarşı bu ikeyözle säyäsätläre öçen tänqit’lädelär. Monnan soñ säğät’lär uzğaç awrupalı säyäsi liderlar qırıslıq süze urın alğan belderülären sośial’ mediadan alıp anıñ urınına terror ğamäle süze bulğan belderülär urtaqlaştılar.

Awrupa keşese terrornıñ cirängeç yözen kürä.Anıñ xalıqara problemağa äwerelüen belä. Çönki ul Bryussel’dä ,Parijda, Londonda,Berlinda metroda, uramda restoranda terrornıñ ayawsız yöze belän oçraşa. Terror anı här cirdä bombalar şartlatıp üterä.  

Awrupalı keşelär global’ problema buluın bik yaxşı añlağan terrornı awrupalı säyäsätçelär häm liderlar qayçan añlayaçaq soñ?