Nogayça: İnsan küşi qaydan kelgen

Nav käinat işinde,
Oqşapturu so insan,
Nezik, erke bîr balaga...

Arıklıqta quvvatı bar,
Qaygılı, tek küşi bar...
So quvvatı so küşimen
Bolgan barı käinat,
İnsan üşün qızmetkär!

İnsan üşün bîr sır bu!
Añlavıysa öz alin;
“Öz özümden küşüm yoq,
Qaygılıman men." dese,
Em tilimen em alimen,
İşten duva qılavıysa;
Barı acetti Allah'tan,
Äş taslamay tilavıysa;
Etip turgan duvası,
Bolıyak soga bîr şükür!

Öktem bolıp duvadı,
Turgan yerde taslasa,
Qarayberip islerine,
“Özim ettim" dep aytsa,
Ötürük bolur sözi mında!

Qaysı isi bolsa bolsun,
Qaydan yetsin küşi sonun...
Yüz qat küşi em bolsa,
Acetine yetip qalmas...

Eger esi bolmay berse...
Eki közi körmey berse...
Qulaqları espey turup...
Qolları em tutpay berse...
Ayaqları baspay qalsa...
Eteyegi ne eken sonun!

Nav misal bizge aytqan
Qaygılı, yarlı insan,
Küşi qaydan kelip turgan:

Kişkenekey şipeydin,
Qaygılı em arıqlıgı,
Muqtaj etken sonlardı,
Qorşalavga ol betten...
So sebepten anası,
Şipey tiri qalsın dep,
Qasındagı kîm bolsa,
İster aslan, iyt bolsa,
Şorşur, şapşır eş qorqpas...
Eş özine acımas!
Soñda basın qaptırar...

Basqa misal em bolgan:
Aş aslandın balası,
Yañı tuvgan vaqıtta,
Toyurayım dep sonı,
Yugurup turur anası!
Öz aline qaramay,
Barı maqsad balası...

Endi körüp añladıq,
Äcizlikte küş bolgan...
Qarayberse är insan,
Köreberir er yaqta,
Süytüp etken ol Rahman...
Uzaq ketpey yuvıqta
Özi balasına qarasa
Navı manadı añlasa:

Bala degen qaygılı,
Tek, tilegen bîr zattı,
Ökinişke kösterse,
Yılay berip tilese,
Tilegendi azır qılıp,
Beriyek bolur anası...
Äzır sonun emrine,
Yuvıgında kîm bolsa,
Padşa bolsun atası!

Nege desen äciz bolgan...
Küşü yetpey arıq bolgan...
Qorşalavga muqtaj bolgan...
So allerde bolgan üşün,
Yuvıq bolgan kim bolsa,
Tögereginde tört aylangan...

So alde bolgan bala,
Özi alin bile turup
Bîr de bizge dep aytsa;
“Kördüñüzbe etkenimdi?
Üyken üyken ademlerdi,
Aldım emrim astına!
Neşe küşlü bolganımdı,
Köre berip añlañız taga!

So balaga bolgan yavap,
Ärüvünden tek bir toqat

İnsan özi sonday em,
Är yagıman qaygılı;
Bolup turgan em yarlı,
Käyinatta ne bolsa,
Baresine muqtaj so!

Qolundagı ne bolsa,
Oga kelgen Allah'tan,
Oylaptursa özini,
Menim degen nesi bar?
So alimen bîr adem,
Öktem bolup maqtansa,
Bolsa bolsa özin aldar...

Nesip bolsa keliyek yuma,
So barede basqa mane,
Aytabilsek inşallah...

Savlıqpan qalıñız!

Dr. Yusuf ALTINIŞIK

altinisikyusuf@gmail.com