نگاهی به سفر روحانی به آذربایجان

حسن روحانی رییس جمهور ایران ظهر روز گذشته سفر دو روزه خود به باکو را آغاز کرد.

گفته می‌شود؛ بعد از هشت سال کش و قوس‌های سیاسی و امنیتی میان جمهوری آذربایجان و ایران که اوج آن در دور دوم ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد دیده شد، نهایتا با آغاز کار دولت حسن روحانی، دوباره روابط دو کشور به صورت ناگهانی و با شتاب بالایی رو به بهبودی نهاده است.
رییس جمهور ایران در آستانه سفر خود به باکو درباره‌ی اهمیت روابط دو کشور ایران و آذربایجان گفت: قفقاز پلی برای ایران به سمت شمال و شرق اروپاست وایران هم پل ارتباطی برای آذربایجان به سمت آب‌های جنوب است، بنابراین این پل باید مستحکم شود.
وی در ادامه اظهار داشت: ‌امیدوارم سفر به آذربایجان مقدمه‌یی برای استحکام هر چه بیشتر روابط دو کشور ایران و آذربایجان باشد.
به نقل از خبرگزاری ایرنا، روز گذشته مقامات  ایران و آذربایجان برای گسترش و شتاب بخشیدن مناسبات و همکاری‌های خود 5 یادداشت تفاهم و سند همکاری برای توسعه همکاری در حوزه های انرژی، صنعت، ارتباطات و حمل و نقل امضا کردند.
اسناد همکاری‌ امضا شده بین تهران و باکو در زمینه اطلاعات و فناوری و ارتباطات، همکاری‌های اقتصادی و فنی، همکاری‌های پستی، همکاری در زمینه انرژی‌های تجدید پذیر و همکاری در بخش ساماندهی رودخانه‌های مرزی را شامل می‌شده است.
همچنین روحانی در آستانه سفر خود با اشاره به اجلاس تجار ایرانی و جمهوری آذربایجان که قرار است امروز برگزار شود، گفته بود: موارد متعددی وجود دارد که تفاهم‌نامه‌های آن در این سفر امضا می‌شود.
وی تأکید کرد در این سفر خود در مورد تروریسم در منطقه، معضلات اروپا از جمله اوکراین، مسایل بین‌المللی و قیمت نفت نیز با رییس جمهوری آذربایجان مذاکره می‌کند.
پیش از جنگ‌های ایران و روسیه در دوران قاجار، جمهوری آذربایجان و چند کشور دیگر این منطقه جزء خاک سرزمینی ایران محسوب می‌شدند. ولی در پی شکست‌های ایران در این جنگ و براساس دو قرارداد گلستان و ترکمنچای، جمهوری آذربایجان و سرزمین‌های شمالی رود ارس از ایران جدا شدند.
ولی چون در هیچیک از این قراردادها صحبتی از تعیین رژیم حقوقی دریای خزر به میان نیامده بود. همین مساله در سال‌های بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و تشکیل کشورهای تازه استقلال‌یافته از آن، موجب اختلاف عمیق بین برخی از این کشورها و ایران شده است که این اختلاف تا امروز ادامه یافته است.
وجود میدان‌های‌نفتی و گازی متعدد در این منطقه موجب اختلاف نظر دو کشور بر سر تعیین خط مرزی دریای خزر شده است. ایران اعلام کرده با توجه به وجود ۵ کشور ساحلی در اطراف دریای خزر، ایران دارای سهمی حداقل ۲۰ درصدی از این دریا می‌باشد. ولی دو کشور جمهوری آذربایجان و ترکمنستان سهم ایران را کمتر می دانند و معتقدند سهم ایران تنها جنوب خط فرضی واصل بین بندر آستارا و بندر حسینقلی خان (۱۳ درصد) است.