بدون عدالت، صلح برقرار نخواهد شد

ترجمه مقاله روز ششم اکتبر ابراهیم کالین سخنگوی ریاست جمهوری ترکیه در روزنامه دیلی صاباح

بدون عدالت، صلح برقرار نخواهد شد

صلح به عنوان یک ارزش ماندگار، تنها در صورتی عملی است که بر عدالت تکیه کند. دیگر گزینه ها محکوم به عدم موفقیت میباشند.

سال 2012 در حالی که جنگ سوریه را دنبال میکردیم، مرحوم "آنتونی شدید"، روزنامه نگار امریکایی لبنانی تبار که دو بار جایزه پولیتزر را از آن خود کرده بود، گفته بود که در خاورمیانه و در جهان اسلام به هر جایی که میخواهید بروید، به شکلی مداوم تنها کلمه ای که خواهید شنید، نه دموکراسی، نه حقوق بشر و نه حتی آزادی، بلکه "عدالت" خواهد بود. این یک بررسی تصادفی نیست. به اصل مسئله نه تنها در خاک مسلمانان، بلکه در کل جهان اشاره میکند: این موضوع را که بدون عدالت، صلح، نظم و امنیت برقرار نخواهد شد، به شکلی ساده ولی با ایده ای اساسی تکرار میکند.

مسئله فلسطین را بررسی کنیم. طولانی مدت ترین اشغال در تاریخ مدرن محسوب میشود. مقایسه حماسه ای که مردم فلسطین آفریده اند، با هر درگیری سیاسی، امکان ناپذیر است. با تلاشهای بی شمار از سال 1948 تاکنون، سعی گردید تا راه حلی برای آن یافته شود. به دلیل این مسئله، ملتها تصمیم به جنگ گرفتند. ولی هیچ یک از تلاشهای صلح، این درگیری را به پایان نرساند. چرا؟ علی رغم ادعاهای مبلغان اسرائیلی، دلیل این امر دوری فلسطینیان و یا اعراب از برقراری صلح و یا عدم یافتن شریکی برای صلح از سوی اسرائیل نمیباشد. دلیل آن، عدم وجود عدالت برای فلسطینیان در عناصر اصلی پیشنهادات به اصطلاح صلح است. تقسیم اراضی فلسطین و محروم کردن فلسطینیان از حقوق اصلی شان به دلیل امنیت اسرائیل، به دور از عدالت میباشد و به همین دلیل، راه صلحی مداوم را مسدود میکند. یک صلح ماندگار، تنها و تنها با شناختن حقوق فلسطینیان و رفتار برابر و عادلانه با فلسطینیان امکان پذیر خواهد بود. هیچ نگرانی امنیتی و یا اجبار سیاسی، این واقعیت را تغییر نخواهد داد.

مورد دیگری که با برقراری اصل عدالت برای همه، قابل حل میباشد، جنگ سوریه است. رژیم سوریه میتواند با کمک متفقانش ادعا نماید که در جنگ پیروز شده است. ولی این وضعیت نتیجه را عادلانه و یا قانونی نمیکند. تلاشهای بی شرمانه رژیم برای پاک کردن مخالفان سوری از صحنه و میز مذاکرات، صلح و یا ثبات را به سوریه نخواهد آورد. صلح ماندگان تنها زمانی امکان پذیر خواهد بود که با سوریان رفتاری عادلانه و برابر نشان داده شود.

همین اصل در رابطه با تفاوت فراوان میان کشورهای ثروتمند و فقیر که روز به روز در حال افزایش است نیز قابل ذکر است. در حالی که سیستم اقتصادی موجود، کشورهای ثروتمند را روز به روز ثروتمند تر میکند، کشورهای فقیر را در گردابی از فقر بی نهایت انداخته و جهان را به شکل جایگاهی بهتر تبدیل نمیکند.

عدالت در سنت تفکر اسلامی، به معنای "جایگذاری اشیا در مکان صحیحشان" میباشد. جایگذاری هر شیء در محل خودش، حق آن را به شکلی کامل ادا کردن. به رسمیت شناختن حق همه، بدون توجه به جایگاه، ریشه قومی و یا دین آنها میباشد. این امر، به عنوان اصلی جهانی، جامعه را در کنار یکدیگر نگاه میدارد. به عنوان یک اصل اجتماعی – سیاسی نیز نظم و ثبات را حفظ میکند.

در این راه، صلح تنها به معنای عدم وجود جنگ نمیباشد، چرا که پیشگیری موقت از درگیری، برای رسیدن به صلح کافی نیست. باید دارای عناصر دیگری که صلح را به یک واقعیت ماندگار تبدیل میکند نیز بود.  رویکرد "صلح مثبت" که از سوی برخی آکادمیسینها نامگذاری شده است، توسط اصول اخلاقی و سیاسی، میتواند صلح را ماندگار ساخته و برای همه امنیت، ثبات و رفاه تامین نماید. این امر نیز ما را به اصل عدالت بازمیگرداند. یعنی جایگذاری همه چیز در جایگاه خود و به جای آوردن حقوق آن.

همه اینها، در میان مباحثی بود که امسال طی روزهای سوم و چهارم اکتبر، در نشست TRT World Forum که با تم "فکر صلح و امنیت دوباره در دنیایی که تکه پاره شده است" برگزار شده بود، مورد بررسی قرار گرفت. این نشست که رهبران جهان و متخصصان بسیار مهم را گرد هم آورد، پیغامهای مهمی در خصوص برقراری صلح، نظم، امنیت و عدالت در دنیایی که به شکلی پرهرج ومرج و نامنظم در آمده است، داده شد. رجب طیب اردوغان رئیس جمهور، طی سخنرانی اش در اجلاس اختتامیه این نشست، بر اعتقادش به جهانی صلح آمیز که بر پایه هدالت استوار است، تاکید کرد. رئیس جمهور از ساختار فعلی سازمان ملل گرفته تا عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا و از جنگ سوریه گرفته تا درگیریها در فلسطین، دیپلماسی صلح جهانی نه تنها در ترکیه بلکه در همه ملل جهان خلاصه کرد.

در این جهان که وابستگی متقابل روز به روز افزایش می یابد، تا زمانی که همه در امنیت باشند، هیچ کسی در امنیت نیست. تا زمانی که ثروت به شکلی عادلانه تقسیم گردد، هیچ یک از ملتها، لذت رفاه را به شکلی کامل احساس نخواهند کرد. دنیای به دور از عدالت، برای هیچ کسی امن نخواهد بود. تنها درگیری، ترس و اضطراب به میان خواهد آورد و همه را به شکل انسانهایی خطرناک و غیر مطمئن تبدیل خواهد کرد.

صلح به عنوان یک ارزش ماندگار، تنها در صورتی عملی است که بر عدالت تکیه کند. دیگر گزینه ها محکوم به عدم موفقیت میباشند. درگیریهای مدرن نیز اثباتی تاسف بار از این حقیقت تلخ میباشند.