حمایت جهانی برای احیای مصر

نظام جهانی، مصر را که با بحران‌های اقتصادی بزرگ و مشکلات تراز پرداخت‌ها مواجه بود، احیا کرد. ابتدا قرارداد سرمایه‌گذاری 35 میلیارد دلاری با امارات متحده عربی، سپس قرارداد وام جدید با صندوق بین المللی پول، و در نهایت بانک جهانی و اتحادیه اروپا به طور متوالی برنامه‌های حمایتی از مصر را اعلام کردند.

اقتصاد مصر مدت طولانی بحران بزرگی را سپری می‌کند. اقتصاد این کشور از دوره  آغاز اقتدار عبدالفتاح السیسی رئیس جمهور کشور بهبود نیافته است. در حالی که منابع اقتصادی تحت کنترل ارتش با اهداف بد و ناپسند مورد استفاده قرار می‌گرفت، به دلیل واردات بالای محصولات دفاعی، بدهی‌های کشور به تدریج افزایش یافت. در نتیجه کسری تجارت خارجی، بدهی خارجی به سطح 160 میلیارد دلار رسید. بانک مرکزی با سوآپ‌های خارج از کشور سر پا مانده، اما تامین مالی بدهی‌های خارجی با مشکلات زیادی مواجه بوده و در شرایط کنونی بازگرداندن بدهی‌ها بسیار دشوار به نظر می‌رسید. اشغال غزه توسط اسرائیل و اثرات منطقه‌ای آن نیز وضعیت بد اقتصادی مصر را تقویت کرد. در حالی که پویایی اقتصاد کلان در این کشور در آستانه ورشکستگی قرار گرفته است، وضعیت برای یک مصری معمولی بدتر است. قدرت خرید در حال کاهش بوده و تامین نیازهای اولیه نیز به یک موضوع بزرگ تبدیل شده است. جمعیت بیش از صد میلیونی مصر هر سال بیش از یک میلیون نفر افزایش یافته و خشم اجتماعی در حال گسترش است.

در چنین شرایطی، در حالی که اقتصاد مصر در آستانه ورشکستگی قرار داشت، سرانجام یک روند جهانی آغاز شده و اقتصاد مصر، از خارج از کشور حمایت شد. ابتدا امارات متحده عربی وارد عمل شده و تصمیم بر این شد که در شهر رسول الحکمه در سواحل شمالی به میزان 35 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری شود، و بدین ترتیب ورود ارز به مصر فراهم شد. هر چند که این اقدام به دلیل فروش اراضی مصر مورد انتقاد قرار می‌گیرد، اما واضح است که دولت سیسی از این توافق خرسند بوده و به مصر برای رفع نیازهای ارزی و بدهی هایش کمک می‌کند. سپس صندوق بین‌المللی پول وارد عمل شده و تصمیم گرفت به شرط کاهش نرخ ارز و رعایت برخی شرایط دیگر به مصر وام بدهد. باز هم بانک جهانی و اتحادیه اروپا بسته‌هایی به ارزش میلیاردها دلار را اعلام کردند.

در نتیجه، مصر به میلیاردها دلاری که بدان نیاز فوری داشت، دست یافت، فقط، مردم مصر با کاهش ارزش بالا، وارد دوره‌ای فقیرتر و دشوارتر شدند. باز هم هیچ گام ساختاری در کشور برداشته نشده است، در حالی که تسلط ارتش در اقتصاد ادامه دارد، منابع کشور به جای سرمایه‌گذاری به مخارج نظامی و پروژه‌های ناکارآمد منتقل می‌شود. کمک‌های ارائه شده، تنها  می‌تواند مصر را برای مدتی طولانی‌تر سر پا نگاه دارد، اما اگر اصلاحات مربوطه انجام نشود، بازگشت اقتصاد مصر به مسیری پایدار آسان خواهد بود. در اصل، جهان ضمن تایید این که مصر یک کشور بزرگ و پذیرای شکست است، می‌داند که ورشکستگی اقتصادی احتمالی این کشور موجب مشکلات جدی، هم برای منطقه و هم  جهان شده و مهاجرت جدید پناهندگان به ویژه برای کشورهای غربی را به همراه خواهد آورد. باز هم، بازیگرانی وجود دارند که می‌خواهند مصر را برغم هم مرز بودن با غزه، در موازنه‌های مربوطه در کنار خود نگه دارند.

نویسنده: جان آجون پژوهشگر بنیاد تحقیقات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ترکیه