نقره‌کاری وان

شهر وان واقع در منطقه آناتولی شرقی ترکیه که در گذشته پایتخت تمدن تاریخی اورارتویی بوده با صنایع دستی، همچنین دریاچه، ماهی بومی کفال مروارید و صبحانه‌اش شهرت دارد. یکی از این محصولات، نقره کار شده یا ساوات است که در سال 2017 با درخواست اتاق بازرگانی و صنعت وان در فهرست محصولات ثبت شده جغرافیایی ترکیه قرار گرفت. ساوات مخلوطی سیاه رنگ است که از ترکیب کانی‌های سرب، نقره، مس و گوگرد به وجود می‌آید و از کلمه عربی "اسود" به معنای "سیاه" گرفته شده است. برای تهیه ساوات ابتدا 500 گرم مس، 500 گرم سرب، 125 گرم نقره و 1 کیلوگرم گوگرد در یک ظرف مخصوص با دمای تقریبی 750 درجه سانتیگراد ذوب می شود. این مخلوط سیاه رنگ را در ظرف فلزی ریخته و اجازه می‌دهند تا خنک شود. مخلوط کاملاً خنک شده را از ظرف خارج کرده و ابتدا روی سندان تکه تکه می‌کنند، سپس قطعات را در هاون به اندازه‌ای می‌کوبند تا به پودر تبدیل شده و از پارچه توری عبود کند. سپس به این پودر ماده معدنی بوراکس اضافه می‌کنند تا به حالت گل تبدیل شود. مخلوط به دست آمده را با دست به جا سیگار نقره ای، بشقاب تنباکو، زین اسب، تسبیح و زیور آلات مختلف می‌مالند. مهارت و قوه تخیل بالا در کسانی که این هنر دستی را انجام می‌دهند و بسیار مهم است. حکاکی روی نقره‌ فراوری شده ساوات که قدمت آن به قبل از میلاد برمی‌گردد و بر روی نقره با عیار بالا انجام می‌شود، تضاد قابل توجهی بین سفیدی حفظ شده توسط نقره و خطوط سیاه ساوات ایجاد می‌کند. یکی دیگر از ویژگی‌های مهم نقره کاری ساوات این است که نقوش روی نقره با قلم‌های فلزی ویژه‌ای حکاکی می‌شود. امروزه تقریباً تمام محصولات این هنر دستی در 4 کارگاه مجزا در وان تولید و صادر می‌شود.