پیامدهای سفر اردوغان به سه کشور عربی حاشیه خلیج

رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه پس از پیروزی‌های انتخاباتی ، در حالی که اولین دوره‌های سیاست خارجی بر ناتو تمرکز داشت، در نهایت سفر خلیج را که انتظار می‌رود تاثیرات بسیار مهمی در موقعیت اقتصادی و سیاسی ترکیه داشته باشد، انجام داد. اردوغان در سفر به عربستان سعودی، امارات متحده عربی و قطر، به همراه هیئت‌های بزرگ به توافقات بسیار مهمی تحقق بخشید. می‌توان گفت که این سفر و توافقات، روند مهمی را که بتواند عمق استراتژیک و اقتصادی ترکیه را افزایش دهد، آغاز کرد.

رئیس جمهور اردوغان در چارچوب سفر 3 روزه خلیج از 3 کشور دیدار کرد. موضوع اصلی این دیدارها را تحولات منطقه‌ای و روابط نظامی، سیاسی و اقتصادی تشکیل داد. اولین توقفگاه رئیس جمهور عربستان سعودی بود. اردوغان با ملک سلمان بن عبدالعزیز آل سعود و ولیعهد محمد بن سلام دیدار کرد. اردوغان با حضور در مجمع تجاری عربستان سعودی و ترکیه، قراردادهای مهم نظامی، سیاسی و اقتصادی امضا کرد. علی‌الخصوص، بین شرکت بایکار مهم‌ترین تولیدکننده پهپاد ترکیه و عربستان سعودی قراردادهای فروش، آموزش و تولید مشترک پهپادهای نسل جدید از جمله آکینجی‌ها امضا شد. هالوک بایراکتار مدیرعامل بایراک طی سخنانی اعلام کرد که این قرارداد بزرگترین قرارداد صنایع دفاعی ترکیه در یک ماده واحد است. وزیران همراه اردوغان نیز با همتایان خود توافقنامه‌های مهمی امضا کردند.

اردوغان سپس رهسپار قطر شده و با شیخ تمیم بن حمد آل ثانی امیر قطر دیدار کرد. رئیس جمهور ضمن شرکت در نشست تجاری قطر و ترکیه در دوحه سخنرانی کرد. چند قرارداد جدید نیز با قطر امضا شد.

آخرین توقفگاه اردوغان روز چهارشنبه 19 جولای امارات متحده عربی بود. اردوغان ضمن دیدار با شیخ محمد بن زاید آل نهیان رئیس امارات متحده عربی، در مجمع تجاری امارات و ترکیه که در ابوظبی برگزار شد، شرکت کرد. مشاهده می‌شود که بیشترین حجم توافقات منعکس شده در رسانه‌ها با امارات انجام شده است. بر اساس اظهارات رسمی، قراردادهایی به ارزش 50.7 میلیارد دلار بین ترکیه و امارات مورد بحث است. علاوه بر ارایه منابع توسط امارات برای استفاده در تامین مالی فرآیند بازسازی مرتبط با زلزله در ترکیه، توافق‌نامه‌هایی با حجم بالا در زمینه‌های بسیاری از جمله صنایع دفاعی، حمل‌ ونقل، بهداشت، زیرساخت‌ها و گردشگری منعقد شد. به نظر می‌رسد تصمیم بر این است که امارات سرمایه‌گذاری‌های مهمی در ترکیه انجام دهد، تاکید شد که امارات برای خرید تسلیحات از ترکیه، علی‌الخصوص با بایکار قراردادهایی امضا کرده است.

اردوغان در تمامی دیدارها با اهدای "توگ" خودروی برقی جدید ترکیه به همتایان خود، دیپلماسی عمومی انجام داد.

می‌توان گفت، به طور کلی سفر اردوغان به خلیج بسیار موفقیت‌آمیز بوده و تاسیس یک شراکت راهبردی جدی با کشورهای فوق‌الذکرآغاز شده است. در حالی که شراکت راهبردی در حال ادامه با قطر تحکیم یافت، بیان این تحول در مورد امارات، علی‌الخصوص عربستان سعودی امکان‌پذیر است. می‌توانیم با فراتر رفتن از عادی‌سازی منطقه‌ای، حرکت به سوی یک اتحاد و رابطه مشارکتی را مشاهده کنیم. در حالی که منافع طرفین در شرایط جدید مکمل یکدیگر هستند، تهدیدها و چالش‌های مشترک نیز این اتحاد را تشویق می‌کند.

نویسنده: جان آجون پژوهشگر بنیاد تحقیقات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ترکیه