Кыргызстан уран казууга кайтып келет

Кыргызстан 2019-жылдагы «уран чатагынан» кийин киргизилген уран жана торийди казууга тыюу салган мыйзамды жокко чыгарууну пландоодо. Кыргызстандын Жаратылыш ресурстары, экология жана техникалык көзөмөл министрлиги уран жана торий кендерин экспертизалоого, чалгындоого жана казууга тыюу салууну алып салууну сунуштаган мыйзам долбоорун жарыялады. Мыйзам долбооруна жооптуу болгон Айлана-чөйрөнү коргоо жана айыл чарба мамлекеттик агенттиги тыюу салуу Кыргызстандын экономикасына жана өнүгүүсүнө терс таасирин тийгизип жатканын билдирди.

«2020-2023-жылдар аралыгында болуп өткөн окуялардын оор экономикалык чыгымдарын эске алуу менен Кыргызстандын экономикасы ар кандай киреше булактарына олуттуу муктаж экени аныкталды»,-деп айтылат мыйзам долбоорунда.

Мыйзам долбоору интернет-порталга жарыяланып, коомчулукка жарыя кылынар алдында президент Садыр Жапаров уран тууралуу айтыла баштаганда эле «дүрбөлөңгө түшүүнүн» кажети жок экенин айтты.

Жапаров: «Экинчи «Кумтөр» табылды деп айтсак болот. Аймакта болжол менен 10 резерв бар. 2 миллиард доллар таза кирешеге жетебиз. Өткөн жылы «Кумтөрдүн» таза кирешеси 300 миллион долларды түзсө, компания 30 миллиард сомго жакын салык төлөгөн. Бул кендин иштеши коомчулукка жана мамлекетке да пайда алып келет», - деди.

Президент жана адистер белгилегендей, титаномагниттин курамында уран минималдуу көлөмдө жана коркунуч туудурбайт. Алар ошондой эле байытылган уранды кылдаттык менен кайра иштетүү жана кен казылгандан кийин жерди рекультивациялоону пландаштыруу зарылдыгын белгилешти.

Уран жана торий кендерин иштетүүгө тыюу салган мыйзам 2019-жылдын декабрында Таш-Булак кенинде уран казууга каршы петициялар жана митингдер (окуя Кыргызстанда «уран чатагы» деп аталат) болгондон кийин күчүнө кирген. Өкмөт бул жааттагы иштерди токтотуп, андан кийин парламент бизнеске таптакыр тыюу салган.

Эске салсак: 2019-жылдын жазында, Ысык-Көл облусундагы Кызыл-Омполдогу уран кенин иштетүү долбооруна каршы чыккан демонстрация толкунунан улам өлкө таң калтырды.

Көптөгөн нааразычылык акциясынын натыйжасы уран иштетүүгө берилген лицензияны кайтарып алуу болду.

Кийинчерээк өлкөдө уран жана торий кендерин чалгындоого жана иштетүүгө тыюу салган мыйзам кабыл алынган.