Bolğar häm Safranbolu tuğandaş şähärlär
Töreklär häm tatarlar: urtaq qıymmätlär 47/19
Ruxi yaqtan yaqınlığı bulğan häm tuğandaş şähärlär bulğan Bolğar häm Safranbolu şähärläre turında küzätü
Törkiyä Däwläteneñ häm Tatarstan Respublikasınıñ tarixi tamırları urtaq, tradiŝiyäläre häm telläre ber-bersenä oxşaş. Bezne ğomumtörki miras berläşterä, urtaq tarixıbız, urtaq qıymmätlär bäyli. İke ölkä arasında iq’tisadi häm mädäni êlemtälär kiñ qolaç ala bara.
Tatarstan Respublikasınıñ Bolğar şähäre belän Törkiyä Däwläteneñ Safranbolu şähäre tuğandaş häm dä tarixqa bay şähärlär,alarnı küptänge cılı mönäsäbätlär bäyli. Ä xäzer bu ike tarixi şähär belän bäyle çığanaqlarğa tuqtalıp ütik:
Bolğar şähäre Tatarstan Respublikasınıñ kön’yaq-könbatış öleşendä, İdel yılğasınıñ sul yaq yarında urnaşqan. Älege qala - Böyek İdel Bolğarstanı däwläteneñ berençe başqalası,ä Bolğar cire-barça möselman qardäşlärebez öçen dä iñ qaderle, izge urınnarnıñ berse. 922nçe yılda Almaş xan tarafınnan İslam dinen däwlät dine sıyfatında räsmi räweştä qabul itü Bolğar däwläte tormışında ğacäyep däräcädä möhim rol’ uynıy.
Tarixi mäğ’lümatlarğa qarağanda,Bolğar şähäre 10nçı ğasırda tözelgän. Altın Urda xanı Bulaq-Timer 1326nçı yılda anı cimerä, tar-mar itä. Läkin şähärneñ altın qullı ostaları yañadan torğızuğa ireşälär. Ozaq ta ütmi, 1431nçe yılda Mäskäw kenäze Fedor Pestrıy ğaskärläre borınğı qalanı yänä xärabä xälenä kiterä. Şunnan soñ şähär xalqı bu cirlärne taşlap kitärgä mäcbür bula.
Borınğı şähär urını xäzerge waqıtta mädäni-arxitektura häykäle,yäğ’ni däwlät tarafınnan saqlanuçı tarixi tıyulıq bulıp sanala.
Böyek İdel Bolğarstanı yıldan-yıl nığıy barğan.10-14nçe ğasırlarda biredä bik küp binalar, yözlägän mäçetlär häm mädräsälär safqa bastırılğan. Biredä distälägän buınnarnıñ çal,şanlı tarixı börtekläp saqlana. Soñğı 25 yıl êçendä ul İdel buyı töbägendä kön kürüçe Rusiyä möselmannarınıñ-tradiŝion İslam tarafdarlarınıñ millätebez häm dinebez tarixına baş iyü urınına äwerelde. Şuña da yıl sayın uzdırılğan “İzge Bolğar cıyını”nda ilebezneñ törle poçmaqlarınnan, yıraq çit illärdän kilgän meñlägän millättäşebez qatnaşa.
Tatarstan Respublikası citäkçelege federal’ däräcägä iyä ob’ektnı –Bolğar däwlät tarixi-arxitektura tıyulığın saqlap qalu häm tözekländerü mäs’äläsenä zur iğ’tibar birä.Bolğar tıyulığı berniçä yıl êlek YUNESKO xalıqara oyışmasınıñ Bötendön’ya mädäni mirası isemlegenä kertelgän.
Törkiyä Däwläteneñ Safranbolu şähäre-borınğı şähär.Ul 1994nçe yılda YUNESKO Bötendön’ya Mirası isemlegenä kertelgän.Şähär üzeneñ isemen dä şähär cirlegendä citeşkän qıymmätle “Safran” isemle üsemlektän ala. Safranbolu şähäre geografik yaqtan ğına tügel,tarixi häm säüdä tarmağı buyınça da ölkäneñ üzäk urınnarınnan sanala.İske zamannarda uq Kön’yaq häm Tön’yaq ölkäläre arasındağı säüdä yulınıñ ber tuqtalışı bulğan Safranbolu şähäre üzeneñ İske mäçete, İske törek munçası, Söläyman patşa mädräsäse belän dä, urta ğasırlarğa qarağan Ğosmanlı imperiyäse qorılmaları belän dä kilgän qunaqlarnı da, turistlarnı da üzenä cälep itä. Alarnı äle dä bulsa zur qıymmätkä iyä bulğan tarixi istälek bularaq qaderläp saqlıylar, xörmät kürsätälär. Bu borınğı tarixi, matur, çista häm cıynaq şähärdä 51meñ keşe yäşägänlege bilgele. Alar üzläreneñ milli tradiŝiyälären saqlap häm xörmät itep yäşilär.
2017nçe yılında Törkiyäneñ Safranbolu şähärendä Evraziya Bötendön’äya miras şähärläreneñ sigezençe Xalıqara “Miras,balalar,turizm” iseme astında konferenŝiya bulıp ütä. Bu konferenŝiyädä tuğandaş Bolğar häm Safranbolu şähärläre arasında xezmättäşlek itü turındağı berketmägä qul quyıla. Bu kileşü mädäniyät,tarixi miras häykällären saqlau ölkäsendä üzara täcribä urtaqlaşu öçen tözelä. İke tuğandaş şähär arasında öyränerlek närsälär bik küp, dimäk, mondıy xezmättäşlekneñ faydası bik zur. Bu xezmättäşlek, tarixi miras häm başqa tarmaqlarda da ike il arasındağı duslıqnı, tuğanlıqnı nığıtıp, ike ölkä arasın tağın da yaqınaytaçaq.
Törle çığanaqlardan tuplap äzerläwçe Kädriyä Mäyvacı
Çığanaqlar:
1)https://gezimanya.com>türkiye>sa...
Safranbolu Hakkında Bilinmesi Gerekenler/Gezimanya.
2)https://www.turkcebilgi.com>safra...
Safranbolu-Türkçe Bilgi.
3)spas-rt.ru>news>kön-temasyi>b…
“Bolğar häm Safranbolu-tuğandaş şähärlär!”-Novaya jizn’.28.04.2017
4)search.tatar73.ru>2012/09/25<şä…
Zaitova Ä.,“Şähri Bolğarğa säyäxät-“Ömet”gazetası,N38,21.09.2012
Safranbolu
