Qatar İnqirozi Turklar va Arablar

Qatar İnqirozi Turklar va Arablar

Qatar va Ko’rfaz o’lkalari o’rtasidagi  inqiroz uchinchi haftasiga kirar ekan inqiroz uzluksiz davom etmoqda. Inqirozni yechishga qarata tashabbuslar, jiddiy iqtisodiy va  geosiyosiy  natijalari bo’lib  qoralash kompaniyalari  va siyosiy kuch  kurashi  yakunlanmagan. Inqiroz, Ko’rfazdagi mintaqaviy kuch muvozanati va Yevropaning  AQSh bilan  barqaror bo’lmagan aloqalarning  nozik  jihatini o’rtaga chiqarmoqda.

Terrorizmni  ayblash  va duch kelgan har o’lkaning qilishi kerak  bo’lganidek, Qatar ham  terrorni  himoya qilish ayblov  iddaosini rad etgan va aniq dalillar istagandir. Bu haqiqatan ham  juda jiddiy bir ayblov. Qatarlik rasmiylar ayblashga  u qadar e’tibor bermayatir. Faqat o’lkani, Ko’rfaz, Suriya yoki boshqa bir yerdagi terrorist bir tashkilot bilan aloqa tuzgan   aniq bir dalil o’zlariga hanuz taqdim etilmagan. Qatar alohida mavjud embargoning  odil bo’lmaganini, xalqaro asoslarni buzganini va Musulmon millatlar o’rtasidagi do’stlik va birodarlik asosiga zid ekanini  mudofaa qilmoqda.

Terrorizmni himoya qilish iddaosini isbotlash uchun bir dalillarining yo’qligi nazarga olinganda, Qatarning talablari juda ham ma’qul. Qatarga qarshi olingan chora-tadbir muvozanatsiz va inqirozning  yechimiga hissa qo’shmaydi.

Qatar, Embargoning  bartaraf etilishgacha  inqirozni   yechimi uchun  uchrashmasligini e’lon qilgan. Saudiya Arabiston va Birlashgan Arab Amirliklari ushbu chaqiriqni  e’tiborga olishi kerak va  muloqot va muzokara jarayonini  boshlatish uchun embargonin bekor qilish kerak. Qatar amri bu jarayonda taranglikni kamaytirish va inqirozga bir yechim topish uchun muhim bir rol o’ynagandir  va Uning bu tashabbusning  himoya qilinish kerak. Turkiyaga yordam etishga tayyor.

Inqirozning boshlanishidan beri Prezident Rajab Toyyib Erdo’g’an taranglikni bartaraf  etish  va mavjud muammoga tinchlik sevar va do’stona bir yechim topish uchun mintaqadagi liderlar bilan Juda ko’p marotaba  telefon  orqali uchrashuvlar o’tkazdi. Turkiya, Qatarga tatbiq etilgan  sanksiyalardan ta’sirlangan yurtdoshlarga  yordam berish uchun insoni bir harakat sifatida oziq- ovqat yordami yuborgan.  

Bular bilan  bir qatorda, Majlis, Qatar bilan  oldindan bo’lgan va maqsadi faqatgina Qatar emas, barcha ko’rfaz hududining  xavfsizligini ta’min etish  harbiy baza  kelishuvini  tasdiq qilgan.  

Prezident Erdo’g’an ko’plab marotaba, ikki muqaddas Jomening himoyasi va Ko’rfaz mintaqasining eng kuchli o’lkasining lideri bo’lgan, Salman bin Abdulaziz inqirozning yechimida muhim rol o’z zimmasiga olishini aytganlar. Turkiyaning bu nazariyasi   har qanday bir o’lkaning ichki ishlariga aralashish kabi bir niyat bahs mavzusi emas. Ushbu inqiroz  Arab o’lkalari bilan Turkiyaning munosabatini buzmoqchi bo’lgan ba’zi propaganda  iddaolariga qaramasdan Turkiyaning yagona istagi  ushbu inqirozni tinchlik savar  yo’llar bilan  yechim  topish.

Suriya urushining shiddatli ishoralari  va insoni natijalari bilan davom etgan va  mazhabi  taranglik bunga jadal ravishda qo’shilgan  va terrorizmning hech bir milliy chegara tanimagan ahvoli  ana shu zamonda ehtiyoj his etilgan paytda , ayniqsa birlik va birodarlik ruhiy bilan mos kollektiv bir ama hisoblanadi. Barcha tomonlar bu maqsad uchun faoliyat olib borish kerak va kichik farqliliklar bilan maxfiy maqsad va b niyatlarini bir tomonga qo’yish lozim.

Faqat hozirgacha tushunilgan bo’lishi kerak ki ushbu inqiroz terrorni ayblashdan tashqari bir  narsadir.

Bu ayni zamonda Musulmon qardoshlar va Hamas  kabi siyosiy Islomi harakatlarga qarshi bir tashabbusdir. Musulmon birodarlar terrorni uzoq muddat oldindan  rad etgan va shiddatga aralashgan har guruh bilan  avvalo   o’zlari bilan qarashli bo’lganlar bilan birgalikda, ulardan uzoqlashgan. Misr Prezidenti Muhammad Mursi, General Abdulfattah Al Sisi tomonidan qonli bir harbiy to’ntarish bilan lavozimdan uzoqlashtirilganda hatto, Musulmon qardoshlar shiddatga murojaat qilmagan. Minglab a’zosi o’ldirilgan va yana ko’prog’i hibsga olingandir.

Liderlari 4 yildan beri qamoqda tutilmoqda.  Bularga qaramasdan Musulmon Qardoshlar siyosiy bir vosita sifatida shiddatga murojaat qilmagan.

Musulmon Qardoshlarni  yer ostiga rag’batlantirish vahshiy radikallarning manfaatiga.  

Hamasni , Arab olamining  barchasi Falastin ozodlik kurashining bir parchasi sifatida ko’rmoqda. Holi hozir agar bunday bir niyat mavjud bo’lsa Hamasni terror bilan ayblash hech ham mantiqli emas.

Hamas Falastin jamiyatining  va Isroil ishg’olini bittirish kurashining bir parchasidir. Hamas Byurosi  Dohada bo’lishi ham Qatarning terrorni himoya qiladi deb taqdim etilmas chunki yillar oldin ofisi  Damashqdan Dohaga ko’chirilishi  mintaqadagi barcha yirik kuchlarning istagi bilan amalga oshirilgan.

Ushbu   tashabbus davom etar ekan,  inqirozdan foydalanish uchun  Turklar va Arablar o’rtasiga fitna va dushmanlik tuxumi  ekishga  harakat qilganlar mavjud. Bular  barcha tomonidan rad etilishi kerak bo’lgan bir o’yindir.  Asrlardir davom etib kelgan Arablar  Usmoniy imperiyasini orqadan xanjarladi iddaosi,

Turklar  va Arablar yillardir ayri ko’rilmoqda. Ayni shaklda, yangi tashkil topgan Respublika ichidagi Turklar, Arablarga va Islom olamiga orqasini burdi  iddaosi  Turkiyaning Arab olami bilan aloqalariga doir Arab jamiyati orasida chuqur shubhalar uyg’otgan.

Faqat, ushbu o’zaro  xiyonat  fikri oxirgi o’n yilda Prezident Rajab Toyyib Erdo’g’an boshchiligida yo’q qilindi. Turklar va Arab birodarlarimiz, ittifoqdosh, qo’shni va sherikdir va Arab va Islom olamining xavfsiz va porloq  bir kelajagi uchun barobar faoliyat olib borish kerak.

 Farqli fikrlarini  hech qachon ayblamaslik kerak.  Ishonmaslik  va qoralash kompaniyasiga tayangan bo’sh  narsalarga  sabab bo’lmaslik kerak.

Turklarni va Arablarni bir- biriga dushman qilisha harakat qilganlar faqat o’z ahamiyatsiz manfaatiga xizmat qiladi. Media urushlari ham kimsaning manfaatiga emas. Intellektual va siyosiy manbalarimizni o’zi o’zidan yo’q qilgan raqobatlarda va tamsili  urushlar va  yo’q qilish tashabbuslariga qarshi barchamiz tadbirli bo’lishimiz  lozim.  Buning o’rniga, energiyamizni ikki tomonni ham kuchaytirgan va ikki tomonga ham  foyda ta’min etgan vaziyatlar yaratishga  yo’nalishimiz kerak.