«bizning tariximiz qetliamlar tarixi emes»

türkiye awazi radiyosi xewiri:  jumhur reis rejep tayyip erdoghan istanbul sabahattin zaim uniwérstétida 2016 – 2015 – yilliq oqush püttürüsh murasimigha qatnashti we muhim söz qildi. u atalmish ermen dewalirini qollighan gérmaniyeni qattiq tenqid qildi. u: «siler atalmish ermen irqiy qirghinchliq dewalirini awazgha qoyidighan birdinbir axirqi döletsiler» dédi.

 u insanlargha oxshash döletlerningmu qaldurup qoyghanliri bilen xatirilinidighanliqini eskertip, seljuqiylar, osmanli, endulus, baburiylar qatarliq döletlerning, ilim, medeniyet – senet we siyaset qatarliq sahelerge tengdashsiz bibaha töhpilerni qoshqanliqini alahide tekitlidi. u türkiyening pütkül dunyada insanliq hayatigha qoshqan töhpiliri seweblik teqdirleshke sazawer boluwatqanliqini éytip mundaq dédi:

«afriqining qeyirige barmayli yüzimiz yoruq, qeddimiz tik halda barimiz. afriqa qiteside yashaydighanlar bizni chongqur söygü bilen qizghin qarshi élip, baghrigha bésiwatidu. chünki u qitediki héchbir dölette mustemlikichilik qara déghi bilen kirlenmigen pak tarixiqa igimiz. ata – bowilirimiz mustemlike qilish uyaqta tursun, sherqiy afriqining yawropaliq mustemlikichilerge qarshi qilghan küreshte, rayon xelqini pütün küchi bilen qollighan. ata – bowilirimiz bezi waqitlarda armiye ewetish, bezi waqitta hémayisige élish, yene bezi waqitlarda mexpiy yardem qilish arqiliq afriqiliqlarning erkin we shereplik halda yashash iradisige ige chiqqan.»

u bügün türkiyege kishilik hoquq dersi bérishke urunghan döletlerning hemmisining afriqa qitesidiki tarixining köz yéshi, qan, irqiy qirghinchiliq we qetliamlar bilen bézeklik ikenlikini bildürdi. u: «bügün gherb döletlirining paytextliride körgen heshemetning perdisini qayrighinimizda, astida milyonlarche afriqiliqning pajiesi we köz – yéshi barliqini körimiz. bérlin, parizh, biryussélning ésil yollirining astida, afriqiliqlarning jéni, qéni, emgiki we pishanisining teri bar. bu dewrni aqlash üchün ishletken ‹medeniyleshtürüsh› we ‹zamaniwiylashturush› qa oxshash parqirtilghan uqumlarning héchqaysisi, qilinghan qetliamlarning üstini yépishqa yetmeydu» dédi.

jumhur reis rejep tayyip erdoghan sözide, «bizning tariximiz qetliamlar tarixi emes, bizning tariximiz – merhemet tarixi, shepqet tarixidur. mana bu bizning otturimizdiki perqtur» dégen ibarilerge alahide orun ajratti. u türkiyede texminen 100 ming ermen yashawatqanliqini bildürüp: «bularning yérimi öz puqralirimiz, yérimi bolsa puqramiz emes. xuddiy süriyedin, iraqtin kelgenlerni qandaq kütüwéliwatqan bolsaq, erméniyedin kelgenlernimu shundaq kütüwatimiz. eger biz ermen düshmini dölet bolghan bolsaq, bu kelgenlerning hemmisini erméniyege qayturuwétettuq» dédi.