җәлсус кутупханиси

дунйаға даңлиқ әфәс қәдимки шәһиридә, қәдимки дәврниң әң чоң кутупханилиридин бириниң барлиқини биләмсиз?

 тарихта пәлсәпә вә мәдәнийәтниң муһим мәркәзлиридин бири болған әфәс қәдимки шәһири билән бир гәвдилишип кәткән әң мәшһур йадикарлиқ, мислисиз түврүклири билән адәмни һаң – таң қалдуридиған «җәлсус кутупханиси» дур. тәхминән 12 миң әсәргә саһибханилиқ қилған бу кутупхана,  рим дунйасиниң искәндирийә вә бәргамадин қалсила үчинчи чоң кутупханси болуп , бүгүнки аммиви күтүпханиларға охшаш аммиға мулазимәт қилатти.

рим империйәсиниң сақлинип қалған бирдинбир үлгиси болған җәлсус кутупханиси, «бинакарлиқ мөҗизиси» дәп қарилиду. мол безәклик алди тәрипи билән кишиләрниң диққитини тартидиған бу кутупханиниң кәңлики 21 метир, егизлики 17 метир келиду. бу кутупхана қурулуп 130 йилдин кейин йүз бәргән йәр тәврәштә еғир зийанға учриған. кутупханидики муһим әсәрләрниң көпинчиси йәр тәврәш апитидин кейин вәйран болған. алди тәрипи  1970-йилдин 1978-йилғичә болған арилиқта археологлар тәрипидин қайта йасалғанға қәдәр әсирләр бойи харабә һалитидә қалған.

кутупханиниң сиртқи йүзидә, төт айал һәйкәл бар болуп, булар парасәт вә әқилгә вәкиллик қилидиған софийә, пәзиләт вә җасарәткә вәкиллик қилидиған арете, илим-пән вә билимгә вәкиллик қилидиған епистеме вә тәпәккурға вәкиллик қилидиған еннойадур. бу һәйкәлләрниң әсли нусхиси бүгүнки күндә вейенна музейида көргәзмә қилинмақта.