салда көли илим - пән мәркизи

түркийә авази радийоси: муһит, шәһәр пиланлаш вә келимат өзгириши министирлиқи тәбиий байлиқларни қоғдаш баш идариси салда көлидә елип берилған «микро җанлиқларниң екологийәси вә җанлиқларниң көп хиллиқи тәтқиқати» арқилиқ насаниң хизмәтлиригә һәмдәм болуш мәқситидә «салда көли илим - пән мәркизи» түрини тәййарлап чиқти.

тәтқиқатчиларниң тез үнүм һасил қилишини қолға кәлтүрүш вә зийарәтчиләрниң салда көлиниң илмий қиммитигә болған тонушини ашуруш мәқситидә қурулидиған бу илим - пән мәркизи, ақ араллар күтүвелиш райониға 620 метир келидиған җайдики 3396 квадрат метир йәргә қурулиду.

америка аләм қатниши идарисиниң салда көлидики тәтқиқатиға қатнашқан истанбул пән  -  техника унверситити канчилиқ факултети геологийә инженерлиқи кафедраси оқутқучиси, геомикробиологийә - биохимийә тәтқиқат гурупписи башлиқи пирофессор доктор нургүл балҗи, салданиң дунйаға тонулған алаһидә көл икәнликини ейтти.

геологийә җәһәттин муһим орунға игә болған салда  көлидә қиммәтлик илмий тәтқиқатларниң елип берилғанлиқини оттуриға қойған балҗи, дунйаниң мушуниңға охшаш җайлирида болупму йаш әвладларни җәлп қилиш мәқситидә қурулған илим - пән мәркәзлириниң барлиқини, районға һәр қетим кәлгән чағлирида илим - пән мәркизигә болған еһтийаҗни һес қилғанлиқлирини тилға елип өтти.

«мәркәзниң қурулуши гео -  сайаһәтчиликниму җанландуриду»

бу мәркәзниң давамлишиватқан дала тәтқиқатлириға қолайлиқ йаритип беридиғанлиқиға ишарәт қилған балҗи сөзини давамлаштуруп: «бизниң әвришкиләрни сақлийалайдиған вә соғуқ зәнҗир орниталайдиған бир системиға игә болушимиз, бу йәрдә ишләйдиған һәр бир адәм үчүн интайин муһим. шуңлашқа, бу пәқәт америка аләм қатниши идариси әтрити биләнла әмәс, бәлки буниңдин кейин бу йәрдә ишләйдиған барлиқ кишиләрни өз ичигә алидиған, маслаштуридиған, мәниви күч беғишлайдиған бир мәркәз болуши керәк. йашлиримизни җәлп қилип, илмий ул әслиһә вуҗудқа чиқиридиған бир муһитниң йаритилиши башқа һәрқандақ нәрсидин муһим. буниңдин башқа, бундақ бир мәркәзниң қурулуши геосайаһәтниму җанландуриду» деди.

балчи, аңни өстүридиған илим - пән мәркизиниң көлни қоғдаш ролиниму ойнайдиғанлиқини сөзлиригә илавә қилди.

* * * * *

«муһитқа мас һаләттә %100 йағачтин йасилиду»

салда көлини қоғдаш түрини контрол қилиш инженери, бинакар, салда илим - пән мәркизи түр дериктори алпәрән кәркүклү болса, муһит, шәһәр пиланлаш вә келимат өзгириши министири мурат қурумниң көрсәтмисигә асасән, илмий тәкшүрүшләрни өз орнида елип бериш үчүн пиланлиған илим - пән мәркизи түрини тамамлиғанлиқлирини ейтти.

кәркүклү пат йеқинда бу түрни әмәлийләштүрүш басқучиға қәдәм қойулидиғанлиқини көрситип: «биз илим - пән мәркизимизниң қурулуш түри қисмини пүтүнләй районға мувапиқ шәкилдә лайиһәләп чиқтуқ. тәбиийликигә дәхли йәткүзмәстин, пүтүнләй муһитқа мас мәркәз %100 йағачтин йасилиду, сәзгүр дәп қариливатқан ақ қумлуқ деңиз саһилидин йирақ болиду» деди.

салда көлигә кәлгәнләрниң елип бериливатқан илмий тәтқиқатларни биваситә көрәләйдиғанлиқини тәкитлигән кәркүклү, мәркәздики филим қойуш өйидә зийарәтчиләргә көлни қоғдаш хизмәтлири тоғрисида чәшәнчә берилидиғанлиқини сөзлиригә илавә қилди.

«тәтқиқатчилар шу вақитниң өзидила нәтиҗиләргә еришәләйду»

көлдә тәкшүрүш елип барған академикларниң алған әвришкилирини мәркәздә тәкшүрүштин өткүзүп, шу вақитниң өзидила нәтиҗигә еришәләйдиғанлиқини билдүргән кәркүклү: «биз илим - пән мәркизини түркийәдики университетлар вә насаму ишлитәләйдиған шәкилдә йасап чиқимиз. салда көлиниң қиммити бу йәрдики тәтқиқатларға йеңичә тәсәввур беғишлиди. министирлиқимизму қоғдаш тәдбирлирини йолға қойғандин кейин еһтийаҗ һес қилинған бундақ бир илим – пән мәркизини түркийәдә тунҗи болуп бу йәрдә ройапқа чиқириду. илим - пән мәркизимиз марсқа мунасивәтлик салда көли тәтқиқатлирииғиму төһпә қошиду» дегәнләрни қәйт қилди.

салда көли насаниң 2020 – йилидики тәтиқат обйекти җезеро ойманлиқидики қәдимий көлгә «геологийәлик вә минералогийәлик» җәһәттин охшайдиған бирдинбир көл болуш алаһидиликигә игә болғанлиқи үчүн дунйаниң диққитини қозғиди.

авиатсийә - аләм қатниши идариси — наса 2021 – йили феврал иҗтимаий таратқудики адресида «марсқа бериш вақти йеқинлашмақта» дегән тема астида, «марстики җезеро ойманлиқиға һечким қәдәм басмиди, әмма түркийәдики салда көли сайисида, бизниң у йәрдә немиләрни күтидиғанлиқимиз һәққидә бәзи ой - пикирлиримиз бар» дегән учурлар һәмбәһриләнгәниди.

мәнбә: TRT Haber