кордлар йәнә бир қетим хийанәткә учридиму? (авазлиқ)

дунйа көзники (52)

«кордлар йәнә бир қетим хийанәткә учридиму?»

(пирофессор доктор қудрәт булбул)

түркийә авази радийоси: «дунйаға нәзәр» йәни, «дунйа көзники» намлиқ пирограммимизниң бүгүнки санида әнқәрә йилдирим бәйазит университети сийасий пәнләр факултети башлиқи пирофессор доктор қудрәт булбулниң «кордлар хийанәткә учридиму?» темилиқ анализинидиққитиңларға сунимиз:

америка пирезиденти доналд трамп сүрийәдин америка әскәрлирини чекиндүрдиғанлиқини йәнә бир қетим елан қилди. трампниң америкидики бекип кәткән йәр асти һакимийәткә йәнә бир қетим тәслим болмаслиқи вә ейтқинидәк сүрийәдики америка әскәрлириниң сақ – саламәт йуртлириға кетивелиши үмит қилинмақта.

америкиниң немә үчүн бу қарарға кәлгәнлики, растинла әскәрлирини чекиндүридиған йаки чекиндүрмәйдиғанлиқи, чекиндүргән тәқдирдә райондики мәвҗутлуқини башқа шәкилдә давамлаштуридиған йаки давамлаштурмайдиғанлиқи қизиқ муназиригә айланди. чекингән тәқдирдә исраилийәниң қандақ кеңәймичи сийасәтләрни йолға қойидиғанлиқи, емперийализм һәвәслирини қамдийалмай келиватқан фирансийәниң америка чекингән тәқдирдә америкиниң орнини елишқа күчи йетидиған йаки йәтмәйдиғанлиқи, бу чекинишниң иран, русийә, сурийә һөкүмити, сәуди әрәбистан вә башқа әрәб дөләтлириниң сийасәтлиридә қандақ өзгиришләрни елип келидиғанлиқи қатарлиқ темилар шүбһисизки, чоқум тәтқиқ қилиниши керәк.

мән бу мақалида мәслиниң хәлқара ахбарат вастилирида кордларға алақидар сунулуш шәкли үстидә тохталмақчимән.

***** ** *** ** ** **** *

бәзи ғәрб ахбатлири америкиниң чекинишини, «америка дунйаниң сақчисиму әмәсму.? кордлар сүрийәдә йалғуз ташлап қойулмақта» дегән тәрздә әттуриға қоймақта.  фирансийә пирезиденти макронму «итиипақдашлар бирликтә һәрикәт қилғанларға ишәнч бериши керәк» дегән байанати арқилиқ шу тәрәпкә майил бир позитсийәни има қилмақта.

америка дунйаниң сақчисиму? йаки америка дунйаниң сақчиси болуши керәкму?

сақчи дегән гәп бәлки таза мунасип сөз болмиса керәк, лекин асасән дегүдәк америкиниму өз ичигә алған барлиқ дөләтләр йәр шари характерлиқ адаләт бәрпа қилиш тиришчанлиқлириға йардәм қелиши керәклики ениқ. кишилик һоқуқ дәпсәндичиликлири, өз хәлқигә қаритилған қәтлиамлар, ирқий тазилаш һәрикәтлири, һеч бир дөләтниң ички мәсилиси қатарида көрүлсә болмайду. бу хил сөзләрниң йаки вәқәләрниң йәршари характелиқ актийорлар тәрипидин көпинчә хәлқаралиқ мудахилиләр үчүн вастигә айландурувилинғанлиқиниму билимән, әлвәттә.  шундақ әһвалдиму ирқий тазилаш дәриҗисигә йетип барған кишилик һоқуқ дәпсәндичиликлирини һәргизму дөләтниң ички мәсилиси қатарида көрүшкә болмайдиғанлиқидин ибарәт һәққәт өзгәрмәйду вә өзгәртәлмәслики лазим.

кордлар йәнә бир қетим хийанәткә дучар болидиму?

бәзи ғәрб медийалири өз хәлқлирини бәлки террорлуқ тәшкилати п к к вә п й д ниң кордларға вәкиллик қилидиғанлиқиға қайил қилған болушиму мумкин. бирақ қайил қилалмайдиған бирла хәлқ бар у болсиму кордларниң дәл өзидур. чүнки кордлар п к к вә п й д террорлуқ тәшкилатлириниң онлиған йиллардин бери һәммидин бәкрәк кордларға зийан селиватқанлиқини һәр күни көрүп турмақта. 

шундақ, түрк бовақлар, айаллар, айбүкәгә охшаш йап - йаш оқутқучилар, пуқралар, сақчилар вә әскәрләрму улар тәрипидин шеһит қилинди. бирақ п к к ниң 40 йилдин буйан өлтүргән адәмлириниң асаслиқ көп қисми корлар болуп кәлди. п к к маркисизимчи, ленинчә дектатор идиологийәсигә қарши чиққан вә террорлуқтин узақ турған кордларға өлүмдин башқа йол таллаш сунуп баққини йоқ. п к к ниң сүрийәдики қойруқчиси п й д ниң тутқан йолиму буниңдин пәрқлиқ әмәс. өзигә охшаш қарашта болмиған кордларға вә әрәбләргә қаратқан ирқий тазилаш һәрикәтлириниң әң йеқин шаһитлири йәнила кордлардур. п к к вә п й д террорлуқлиридин қачқан кордларниң панаһлинидиған йери болса, гәрчә бу тәшкитлатлар һәр қанчә иғвагәрчилик қилсиму йәнила түркийә болмақта. әпсуски, ғәрб дунйасида түркийәдин панаһлиқ тилигән корд айаллар, кичик балилар вә қарши пикирдики кишиләргә қарита һеч қандақ хәвәр тепилмайду. бәрсиму йоқ дейәрлик дәриҗидә аз. бәзи ғәрб медийа органлири ирқий тазилаш һәрикити елип барғучиларни һәрқанчә партизанлар, әркинлик чәңчилири дәп көрситип йүрсиму зулумға учриғучи корд хәлқи буниң һәқиқәт әмәсликини обдан билиду.

түркийәдики 4 милйон панаһланғучи кимләрдин тәшкил тапиду?

бир қанчә йүз миң сүрийәлик панаһланғучиниң ғәрб дөләтлиригә бериши билән тәң ғәрб демократийәсиниң қандақ чоң йеңи натсизм вә йеңи фашисизм астиға кирип қалғанлиқи вә бу тәһдитниң барғанчә әвҗ еливатқанлиқи һәммәйләнгә мәлум. түркийә саһибханлиқ қиливатқан 4 милйон панаһланғучи билән ғәрб демократик дөләтлиригә нисбәтән гойа бир тәңпуң район болуш ролини ойнимақта. шундақлиқиға қаримастин, бәзи ғәрб дөләтлири п й д ни кордларға вәкил қилишқа урунуш билән аварә. әҗиба улар бу 4 милйон панаһланғучиниң кимләрдин тәшкил тапқанлиқини биләрму? уларниң асаслиқ көп қисминиң сүрийәлик әрәбләр вә корлардин тәшкил тапқанға охшаш аз бир қисминиң хиристийанлар вә түркмәнләрдин тәшкил тапидиғанлиқини билмәсму? бу һәқиқәтләр оп - учуқ уттурида туруғлуқ, ғәрбтә «панаһланғучилар п й д террорлуқидин қачқанлардур» дейишниң орниға п й д ни кордларниң вәкили қилип көрситишкә урунмақта.

әҗиба ғәрбтә мутидиллиқ қалдиму?

бәзиләрниң маңа «һәқиқәт немә болушидин қәтий нәзәр ғәрб истихбаратлири вә хәвәр қаналлири ғәрб хәлқигә п й д корд хәлқиниң вәкили, дегәнни сиңдуруп болди. сиз бекар аңлитип аварә болуватисиз» дейишиму мумкин. бу қисмән тоғра болуши ениқ. бирақ йәнила ғәрб қатарлиқ барлиқ дөләтләрдә емперийализмни әмәс, қиммәт қарашни мәркәз қилған бир дунйани издиниватқан, мөтидиллиқини истихбарат тәшкилатлириниң мәнпәәт мәркәзлик хәвәрлиригә тапшуривәтмигән инсанларму бар. йеқин кәлгүсидә болмисиму йирақ кәлгүсидә дунйани шәкилләндүридиған амил мөтидил инсанларниң тиришчанлиқлири болиду. шуңа уларниң һәқиқәтләрни билиш һәқ - һоқуқи бар. худди даеш әрәбләргә, гитлер германийәликләргә вәкил қилинмиғанға охшаш, п й д му кордларға вәкиллик қилалмайду. һеч бир хәлқ бир террорлуқ тәшкилати билән охшаш көрүлсә болмайду. бундақ қилиш алди билән у хәлққә нисбәтән әң еғир һақарәттур.

хуласилап ейтқанда, әгәр оттурида бир хийанәт йаки йерим йолда ташлап қойуш дегәндәк әһвал болса, бу кордларни ташлап қойғанлиқ әмәс бәлки п к к, п й д вә даешни ташлап қойғанлиқтур. террорлуқ тәшкилатлириниң вә сүрийә һөкүмитиниң зулми астида езиливатқан корд хәлқи буниңдин қилчиму биарам болмайду.

райондики террорлуқ тәшкилатлирини аҗизлаштуридиған һәр қандақ ишта алди билән улар хатириҗәмлик һес қилиду. шуңа оттурида қалған корлар әмәс, дәл әксичә дәврниң арқида қалған идиологийәләрни кордларға зорлап таңмақчи болған вә бойун әгмигәнләрни йоқутуш үчүн хилму хил усулларни ишлитиватқан террорлуқ тәшкилатлиридур. 

   һөрмәтлик радийо аңлиғучи қериндашлар! йуқирида йилдирим бәйазит университети сийасий пәнләр факултети башлиқи пирофессор доктор қудрәт булбулниң мәслигә мунасивәтлик анализини диққитиңларға сундуқ. «дунйа көзники» намлиқ пирограммимиз мушуниң билән ахирлашти. йеңи йилда йеңи йеңи программилар билән қайта көрүшкичә аман болғайсиләр хәйир хош!!