Awrupa Berlege Törkiyӓ körӓşen xuplarğa tiyeş

Awrupa Berlege Törkiyӓneň terrorçılıqqa qarşı körӓşen xuplarğa tiyeş

Törkiyӓ öçen Schengen töbӓgendӓ vizasız sӓyӓxӓt milli iminlegenӓ hӓm sӓyӓsi maqsatlarına yanayaçaq qadӓr qimmӓtle tügel.

Awrupa Berlegeneň Törkiyӓ belӓn töziyӓçӓk vizasız sӓyӓxӓt kileşüe şartları arasına ilneň anti-terror qanunınıň üzgӓrtelüen telӓwçe maddӓlӓr quyuınnan soň bu kileşü qurqınıç astında kebek kürenӓ. Bu naçar adım, Törkiyӓneň Awrupa Berlegenӓ quşılu barışın yaňartu hӓm qaçaqlar krizisın kontrol astına alır öçen Törkiyӓ-Awrupa Berlege yul kartasın yuldan çığaru potentsialına iyӓ.

Aylar buyı barğan söylӓşülӓrdӓn soň Törkiyӓ hӓm Awrupa Berlege Törkiyӓ watandaşları öçen vizasız sӓyӓxӓt programmasın ğamӓlgӓ kertü öçen kileşte. Bu qaçaqlar krizisına reaktsiya bularaq Törkiyӓ - Awrupa–Berlege yul kartası isemle ber törkem çaralarnıň öleşe bulıp tora.

Qabat qabul itü kileşüe ğamӓldӓ. Süriyӓdӓge watandaşlar suğışı barğanda hӓm qaçaqlar probleması xroniklaşqan waqıtta Awrupa Berlege dӓwlӓtlӓre Awrupa şӓhӓrlӓre uramnarında pӓyda bulaçaq meňnӓrçӓ illegal’ qaçaqnıň basımın monnan soň xis itmi.

Törkiyӓ watandaşları öçen vizasız sӓyӓxӓt bu tağın da kiň kileşüneň öleşe bularaq çınğa aşırıldı, lӓkin, 2013tӓ imzalanğan ide hӓm bu yılnın üktӓbr ayında ğamӓlgӓ kerüe zarur.

Lӓkin ӓgӓr dӓ Awrupa Berlege bu jestnıň Törkiyӓneň öleşenӓ tigӓnnӓn kübrӓk başqaruı öçen proyektlanğan yaxşılıq buluın uylıy ikӓn qabat uylarğa tiyeş.

Törkiyӓ Schengen töbӓgendӓ vizasız sӓyӓxӓtkӓ uňay qaraw belӓn monı üz milli iminlek mӓnfӓğatlӓre hӓm sӓyӓsi östenleklӓre xisabına qabul itmӓyӓçӓk. Törkiyӓneň ozaq waqıt elek Schengen viza sistemasınıň ber öleşe buluı zarur ide. Farsı qultığınnan Latin Amerikağa qadӓrge illӓr bu sistemağa kergӓndӓ Törkiyӓneň Awrupa Berlege viza rejimına kermӓwe berlek xatasıdır. Törkiyӓ qabul itü söylӓşülӓre barğan, Awrupa Berlege belӓn Tamğaxanӓ kileşüe bulğan hӓm yaqınça 5 milliın watandaşı Awrupada bulğan il hӓm haman da Schengen sistemasınıň öleşe tügel. Bu niçek itep ğadel, mantiqlı bula ala?

Lӓkin monnan tağın da naçar bulğanı – il şaqtıy frontta terrorçılıq belӓn körӓşkӓn waqıtta Törkiyӓdӓn anti-terror qanunın üzgӓrtüen yaňa talӓp belӓn sorawlarıdır. Bu mӓs’ӓlӓ ӓğzalek söylӓşülӓreneň hӓm Awrupa Berlege başçalarınıň ber öleşe bularaq bӓxӓslӓşelӓ alına, lӓkin monı alşart bularaq tӓqdim itü bik yalğıç birelgӓn sӓyӓsi xökemder.

Säbäbe bik ğadi. Törkiyä “PKK”,DEAŞ”,”İnqilabçı xalıqnıñ azatlıq partiyäse frontı”häm başqa terror oyışmalarına qarşı köräşä. Uzğan 8 ayda Törkiyädä tınıç xalıqtan häm iminlek köçennän  400dän kübräk keşe terror oyışmaları höcümnärendä hälaq buldı.Şulay uq bu terror oyışmalarınnan da yözlärçä keşe üterelde. “PKK” Diyarbakır, Hakkâri, Mardin, Änkara häm İstanbulda iminlek köçläre häm tınıç xalıqqa küp sanda höcüm oyıştırdı. Kilis qalası Süriyädän ırğıtılğan “DEAŞ” raketalarınıñ höcüme astında.  

Törkiyä berlektäşläre Amerika Quşma Ştatları häm Awrupa Berlege yärdäm itsä dä, itmäsä dä bu terror yanawlarına qarşı köräşüdä qatği. Monda töp soraw şul: ilgä mondıy qurqınıçlar yanağanda ,il Süriyä suğışı, “DEAŞ”,qaçaq krizisı häm “PKK”terrorı yögen taşığanda Awrupa niçek Törkiyädän antiterror qanunın üzgärtüne sorıy ala?

Awrupa Berlege moña oxşaş taläplärne Parij häm Bryusseldäge terror höcümnärennän soñ tığız çaralar kürüçe Frantsiya häm Belgiyädän taläp itä alamı? Bez bu illärneñ här törle terrorğa qarşı köräşen xuplıybız, ämma terrorğa qarşı üz köräşebezdä “PKK”bulsın, “DEAŞ”bulsın, könbatışlı berlektäşlärebezdän şundıy uq yaqlaw kötü bezneñ dä xaqıbız.

Awrupa şähärlärendä “PKK”belän bäyläneşle distälärçä oyışma irekle räweştä eşçänlek başqarıp propaganda alıp barğanda, yaña terrorçılarnı oyışmağa kertep ,aqça cıyıp bu aqçalarnı “PKK”ğa cibärgändä Awrupa illäre Törkiyägä terror mäs’älasendä basım yasaw urınına üz aralarındağı “PKK”ğa qarata döres bulırğa tiyeş.

Küz aldına kiteregez, ägär Törkiyä yäisä başqa ber möselman il üz cirlärendä “Äl –Qaidä”häm “DEAŞ”belän bäyläneşle törkemnärgä propaganda alıp barırğa ,yaña äğzalarnı üz saflarına quşarğa  häm terror oyışmaları öçen aqça cıyarğa röxsät birsa närsä bulır ide?

Törkiyä yul kartasın ğamälgä aşırırğa häm qaçaq krizisın kontrol astına aluğa yärdäm itärgä teli.

Şengen töbägenä säyäxättä vizadan azat itü dä bu barışnıñ tabiği ber öleşe.

Awrupa Berlegeneñ Törkiyä häm Awrupadağı terror törkemnäre , alarğa yaqlaw kürsätüçelärgä qıyulıq östäwçe yaña qanuni tärtipkä salular taläp itü urınına terrorğa qarşı köräşendä Törkiyäne xuplawı zarur.