Nogayşa 42/2023: ALLAH BȊR BOLGAN

Qayda qarasam körgenim; - Nereye baksam gördüğüm,

Är zattıñ aytqanı bîr:  -  Her şeyin söylediği bir:

“Meni bîr yaratqan bar,  -  “Beni bir yaratan var,

Tagı özi bîr bolgan!”  -  Ve de kendisi birdir.

Ävvel qarasaq kainatqa,  -  Önce kainata baksak,

Yaratılgan ne bolsa,  -  Yaratılan ne varsa,

Bolgan bîrbirine gardaş:  -  Birbirine kardeş olmuş.

Topraq, terekke yoldas;  -  Toprak, ağaca yoldaş;

Su, topraqqa qoldas... -  Su, toprağa koldaş...

Kökten su agaberip  -  Gökten su akarak

Sulapturu är orındı.  -  Her yeri sulayıp duruyor.

Ösimlik suvga muqtaj...  -  Bitkiler suya muhtaç...

Bîr yaqtan bäri yanvar,  -  Bir taraftan bütün hayvanlar,

Tolu adem segiz milyar,  -  Sekiz milyar bütün insanlar,

Belli suvsız yaşayalmas!  -  Belli ki susuz yaşayamaz!

Özlerine munşa kerek  -  Kendilerine bunca gerekli

Sosı suvdı bärisi,  -  Şu suyu hepsi,

Tezok, yengil tabıpyatır.  -  Çabuk, kolayca buluyor.

Munşa kerek nav suvdıñ  -  Bunca gerekli bu suyun

Anası bolgan bulut,  -  Anası olan bulut,

Esi em yanı bolmay,  -  Aklı ve canı olmadan,

Är bîr zattı tanıganday,  -  Her bir şeyi tanıyor gibi,

Bastan uşqa dünyadı  -  Baştan uca dünyayı

Aylanıp em gıdırıp  -  Dolaşıp gezerek

Är yaqlardı sulapyatır.  -  Her tarafları suluyor.

Qayerge barıyagını,  -  Nereye varacağını,

Em kîmler suvga muqtaj,  -  Ve kimlerin suya muhtaç olduğunu,

Sosı bulut bilalmas!  -  O bulut bilemez!

Bîr fabriqaga qarasaq,  -  Bir fabrikaya baksak

Alatları birbirine  -  Aletleri birbirine

Är daim kömek bergen. -  Daima yardım ediyor.

Kainat em solay bolgan;  -  Kainat da aynen böyledir;

Yaratılgan är bîr zat,  -  Yaratılan her bir şey,

Är zatqa yardam beredi.  -  Her şeye yardım ediyor.

Är bîrevi bîrbîrine  -  Her biri, birbirine

Tayanıp yaşapyatır.  -  Dayanarak yaşıyor.

Yaratuvşı bîr bolmasa,  -  Yaratıcı bir olmasa,

Sosınlardıñ äş bîrevi,  -  Onların hiç biri,

Bîrbîrini bilalmas... -  Birbirini bilemez.

Yaratılgan ne bolsa,  -  Yaratılan ne varsa,

Nav bîrlikti äş bızbay,  -  Bu birliği hiç bozmadan,

Bîrbîrini tanıganday  -  Birbirini tanıyor gibi

Qollarını sozıpyatır!  -  Kollarını uzatıyorlar!

Ösimlikler yanvarga,  -  Bitkiler hayvanlara, 

Yanvarlar em insanga,  -  Hayvanlar da insanlara,

Käinatta ne bolsa,  -  Kainatta ne varsa,

Är bîrevi, bîrbîrine  -  Her biri, birbirine

Kömek etip turupyatır...  -  Yardım etmeye devam ediyor...

Sosınlardıñ bärisini  -  Onların tamamını

Bîr tek Allah yaratpasa,  -  Bir tek Allah yaratmasa,

Kömekçiler äş bîrevi   -  Yardım edenlerin hiç biri

Basqalardı tanımas...  -  Başkasını tanımaz...

Aynı sonday bîr bîrlik,  -  Aynen buna benzer bir birlik,

Är yazlıqta em körilgen.  -  Hem her baharda görülüyor.

Yer betini tolturgan  -  Yeryüzünü dolduran

Yanı bolgan ne bolsa,  - Canlı olan ne varsa,

So yazlıqta baslarını,  -  O baharda başlarını,

Bîrge turup köteripyatır;  -  Birlikte kaldırıyorlar;

Barabar tîrilipyatır!  -  Beraber diriliyorlar!

So mahluqlardıñ bärisi,  -  O mahlukların tamamı,

Bîrbîrlerin sosınlar,  -  Birbirlerini onlar,

Äş qaşan oylayalmas...  -  Asla düşünemezler...

Demek perde kerisinde,  -  Demek perde gerisinde,

Bäri isler artında,  -  Bütün işlerin arkasında,

Sosınlardıñ köteresin - Onların hepsini

Tanıgan bîrevi bar! - Tanıyan biri var!

Bîr Yaratuvşı Quday bar... -  Bir yaratıcı Allah var...

İnsanga em qarasaq, - İnsana hem baksak

Allah soga em bîrlik salgan: - Allah ona da bir birlik vermiş:

Bärisinin qolı bar, - Hepsinin kolu var,

Ayagı bar, bası bar; - Ayağı var, başı var;

Qasları bar, şaşı bar; - Kaşları var, saçı var;

Är bîr adem müşesi, - Her bir insanın organı,

Bîrbîrevine usagan! - Birbirine benziyor!

Orus’taqı ademde, - Rusya’daki insanda,

Tursiya’da, Yemende, - Türkiye’de, Yemende, 

Yer betinde är yerde - Yeryüzünde her yerde

Yaşapturgan är kîmde,  -  Yaşayan her kimsede,

Öpke aynı, avız aynı;  -  Ciğer aynı,  ağız aynı;

Közler aynı, yürek aynı... -  Gözler aynı, yürek aynı...

Demek bäri insandıñ   -  Demek bütün insanların

Yaratuvşısı bîr bolgan...  -  Yaratıcısı birdir...

Dünyada qayer bolsa,  -  Dünyada, neresi olsa,

Yaşapturgan bîr yanvar,  - Yaşayan bir hayvan,

Mısıq bolsa, qus bolsa, -  Kedi olsa, kuş olsa,

Sıyır, qoy, eşki bolsa,  -  İnek , koyun, keçi olsa,

Bärisi em bîr bolgan!  -  Hepsi de birdir!

Bîr vaqıt Tursiya’dan - Bir vakit Türkiye’den

Baska îlge bargan edim. - Başka bir ülkeye gitmiştim.

So yerde bîr savusqandı  -  Orada bir saksağanı

Körgenimen sasanladım!  -  Görüverince şaşırdım!

Nege dese sosı quspan  -  Çünkü o kuşla

Menim bîr atirem bar:  -  Benim bir hatıram var:

Bala bolgan zamanımda,  -  Çocukluk zamanımda,

So savusqan avlamızda,  -  O saksağan avlumuzda,

Yañı şıqqan şipeylerdi,  -  Yeni çıkan civcivleri,

Qavıp qaşıp aşar edi.  -  Kapıp kaçıp yer idi.

Ol sebepden savusqanlar,  -  Bu sebeple saksağanlar,

Esimden äş şıqpas edi...  -  Aklımdan hiç çıkmıyordu...

Ene sosı düşpan kustı  -  İşte o düşman kuşu 

Bîrdenbîrge körgenimen  -  Aniden görünce,

Qolumdan kelmeyturup:  -  Elimde olmayarak:

 “Qaydan kelgen so yerge,  -  “Nereden gelmiş buraya,

Şipeyimdin düşpanı!” dep  -  Civcimin düşmanı!” diye

Öz özüme söylendim...  -  Kendi kendime söylendim...

Nav atiremden maqsatım,  -  Şu hatıramla maksadım,

Savusqanlar dünyadıñ   -  Saksağanlar dünyanın

Qayerinde bolsa bolsun,  -  Neresinde olursa olsun,

Bärisi aynı bolgan.  -  Hepsi aynıdır.

Demek savlay savusqandı  -  Demek bütün saksağanları

Yaratqan em bîr bolgan. - Yaratan da birdir.

Nav aytılganlardan maqsat;  -  Şu söylenenlerden maksat;

Dünyadakı är bîr zat,  -  Dünyadaki her bir şey,

Tuqımları barabar  -  Cinsleriyle beraber

Bîrge bolup yaratılgan.  -  Birlikte yaratılmış.

Em är bîrevi ayrı ayrı,  -  Hem her biri, ayrı ayrı,

Bîr tek bolup yaratılgan...  -  Bir tek olup yaratılmış...

Yaratılgan bîr bolsa, -  Yaratılan bir ise,

Yaratqan em bîr bolgan!.. - Yaratan da birdir!..

Savluqban qalıñız!  - Sağlıcakla kalınız!

Dr. Yusuf ALTINIŞIK

Nogayşa 41/2023: ÄR ZATTAN HAQ KÖRİNGEN (3) | TRT Tatarça

 

Nogayşa 40/2023: AXİRET BOLMASA BEK KÖP MAQSAT BOSQA KETKEN | TRT Tatarça