Vizion ğına citäme?

Professor doktor Qudrät BÜLBÜL yazması

Aldağı tapşıru tezmӓlӓrebezdӓ könbatış belӓn ber rӓttӓn oçraşqan fakt, añ-fiker, problemalarda ciñelü psixologiyasenӓ birelmiçӓ bulğan qimmӓtlӓrneñ ğomüm qağidӓlӓre qısalarında, analitik rӓweştӓ, üz-üzeñӓ ışanıp, totış kürsӓtüneñ zarurlığına işarӓt itkӓn idek.

Lӓkin döres totış kürsӓtü, döres vizion ğına citӓrleme? Lӓkin bu döres qaraş cӓhate belӓn genӓ problemalarnı çişep bulamı?

Döres totış, vizion, perspektiva hiçşiksez hӓrtörle problemanı çişüdӓ, maqsatqa ireşüdӓ bӓlki dӓ iñ töp faktör bulıp tora. Yulıbız yalğış bulğanda ni qadӓr döres ӓyberlӓr yasasaq ta maqsatqa ireşӓ almabız. İkençe yaqtan yalğış maqsat qadӓr maqsatıñnı belmӓw dӓ zur problema. Yulın belmӓwçe köymӓgӓ bernindi cil bulışmas. Şunıñ öçen tormışıbızdağı barlıq barış, fakt, añ-fikerlӓrgӓ qarata döres totış kürsӓtergӓ, perspektiva bilgelӓrgӓ kirӓk. Lӓkin bu ğına citӓrleme soñ? Xӓzer isӓ moña tuqtaliq. Çönki küpçelek fiker tartqalaşuı hӓm intellektual’ berekmӓneñ citӓrle buluı uylanıla. İslam dönyasınıñ problemaları barı tik döres fiker yörtü belӓn genӓ çişelӓ alınamı? Töşençӓ yӓrdӓmendӓ küpme nӓrsӓ başqarıp bula?

Töşençӓlӓr hiçşiksez qimmӓtle. Alar keşelek tarixın üzgӓrtkӓn. Tormışqa tögӓl töşençӓlӓr tügel, ӓ alar belӓn yasalğan tögӓl adımnar şӓkel birӓ.

Döres vizionıbız bulsa da, bernӓrsӓ dӓ başqarmasaq, tormış üzgӓrmi.

Tormış tӓcribӓse bulmağan, çittӓ pӓyda bulğan vizion da bar. Lӓkin mondıy töşençӓlӓr küpçelek zıyanlı da bula. Tarixqa qızğanıç tormış tӓcribӓse bulmağan mondıy töşençӓlӓr küp zıyan saldı.

Tormışnı tuqtatıp, tormıştan çittӓ barlıqqa kilӓçӓk ber vizion paradigma qurqınıç nӓticӓlӓr tudıra ala. Şunıñ öçen döres totış yӓisӓ vizion tormış tӓcribӓse belӓn genӓ, tormış êçendӓ bilgelӓp bula. İslam dine dӓ şulay kilde. Ul ber’yulı hӓm tögӓl rӓweştӓ tügel, ӓ waqıtqa cӓyelep, küp tapqır tögӓl waqiğalarğa bӓylӓneşle bularaq tormış êçennӓn kilü barışınnan uzdı.

Bügenge köndӓ totış kürsӓtü, êş başqaru, adım yasaw bilgesezlektӓ tügel. Barlıqağidӓlӓr ap-açıq. İñ zur mӓs’ӓlӓlӓrebezdӓn berse – döres perspektiva belӓn êş başqarmaw, süzlӓrebezgӓ turı kilmӓwçe ğamӓllӓrebez, passivlık.

Tormışta iman hӓm körӓş bulırğa tiyeş. Körӓş isӓ ğamӓl, ğayrӓt, tırışlıqtır. Körӓşneñ ber töre bulğan cihadqa bügenge köndӓ ixtıyac yuq diyӓrlek. Köndӓlek tormışta başqarğannarıbıznıñ tağın da yaxşısı hӓm dörese öçen körӓşergӓ kirӓk. Monıñ öçen hӓr ölkӓdӓ bar köçebezgӓ körӓş quyu zarur.

Baştağı sorawıbızğa ӓylӓnep qaytsaq, hiçşiksez döres totış hӓm perspektiva hӓrtörle maqsatqa ireşü öçen kirӓkle şart. Çönki yalğış vizion maqsatıbızdan taypıldırıp, bezne fӓlӓkӓtkӓ êtӓrӓ ala. Yalğış totış iñ yaxşı niyӓtlӓrne hӓm xis-toyğılarnı beterӓ ala. Lӓkin döres vizion yӓisӓ totış berüze genӓ citӓrle tügel. Keşelӓr niçek uylıy: vizion üzennӓn-üze bezne maqsatqa ireşterӓ ala. Lӓkin bik yalğışalar. Döres vizion barı tik yaxşı başlanğıç qına. Nӓticӓne isӓ döres totış hӓm pespektivağa qarap yasalğan tögӓl adımnar hӓm başqarılğan êşçӓnleklӓr kiterӓ.

Bügenge köndӓ döres perspektivası bulmağan qaysı citeşsezleklӓrebez üzgӓrergӓ tiyeş soñ? Üz xatalarıbıznı kürmiçӓ, küp tapqır xaqlı bulsaq ta, başqalarnıñ xataların ğına kürep, problemalarıbıznı çişӓ alırbızmı? Torıp, şӓm qabızmasaq, qarañğını tӓnqit’lӓp, yaqtılıq kilerme? Bolarnı kilӓse tapşıqu tezmӓbezdӓ söylӓşerbez.

Professor doktor Qudrät BÜLBÜL - Änkara Yıldırım Beyazıt universitetınıñ säyäsi belemnär fakul'tetı dekanı