برگزاری دور دوم انتخابات ریاست جمهوری ترکیه در 28 می

ترکیه در 28 می بار دیگر پای صندوق‌های رای می‌رود. در انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی که در 14 می برگزار شد، ائتلاف جمهور اکثریت پارلمان را به دست آورد، در حالیکه رجب طیب اردوغان رئیس جمهور با کسب 49.5 درصد آرا به موفقیت بزرگی دست یافت، بدلیل عدم کسب حد نصاب لازم برای عنوان ریاست جمهوری، انتخابات به دور دوم کشید. کمال قلیچداراوغلو رهبر حزب جمهوری خلق نیز علیرغم انتظارات ایجاد شده، تنها 44 درصد آرا را کسب کرد. اکنون که کشور به سمت انتخابات مجدد می‌رود، کل روند به طور مسالمت‌آمیز ادامه یافته و این وضعیت، به صورت شاخص مهمی برای بلوغ دموکراسی ترکیه در آمد.

انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی که دور اول آن در 14 می برگزار شد، نتایج شگفت‌انگیز بسیاری به همراه داشت. انتظارات زیادی به خصوص از طرف مخالفان و در محافل بین‌المللی حامی آن ایجاد شده بود، ادعا می‌شد که کمال قلیچداراوغلو در دور اول به عنوان رئیس جمهور انتخاب شده و ائتلاف ملت اکثریت پارلمان را به دست می‌آورد. در اصل این یک مهندسی ادراکی بود و نمی‌توانست توسط برخی از نظرسنجی‌های دستکاری شده پشتیبانی شود. اما در نهایت، حقیقت دوباره آشکار شد و مخالفان در دور اول شکست سنگینی را در برابر اردوغان و ائتلاف جمهور متحمل شدند. اردوغان در دور اول با اختلاف حدود 2.5 میلیون رای از قلیچداراوغلو پیشی گرفت، در حالی که ائتلاف جمهور اکثریت پارلمان را به دست آورد، ائتلاف ملت در موقعیت اقلیت قرار گرفته و یک بار دیگر پوچ بودن ادعاهای آنها تأیید شد.

بنابراین، چرا با وجود همه‌گیری، جنگ اوکراین و فاجعه زلزله که در آن بیش از 50 هزار نفر جان خود را از دست دادند، چنین نتیجه‌ای حاصل شد؟ اول از همه، اردوغان، علیرغم همه چیز، به عنوان یک رهبر قابل اعتمادتر از قلیچداراوغلو، از مردم ترکیه پاسخ گرفت. برداشتی مبنی براینکه، حل مسائل اقتصادی موجود ترکیه و ساخت و ساز در مناطق زلزله‌زده تنها توسط اردوغان امکان‌پذیر می‌باشد؛ مورد بحث است. باز هم ائتلاف 6 حزبی بودن اپوزیسیون، دورنمای عدم همکاری منسجم با یکدیگر و مهمتر از همه شراکت قلیچداراوغلو با حزب دموکراتیک خلق‌ها(ح‌د‌پ) شاخه سیاسی سازمان تروریستی و تجزیه‌طلب پ‌ک‌ک، واکنش شدید رای دهندگان را در پی آورد. در نهایت اردوغان در دور اول پیروز شده و قلیچداراوغلو و ائتلافش شکست سنگینی را متحمل شدند. اکنون کشور در 28 می به دور دوم می‌رود.

قلیچداراوغلو با چرخش 180 درجه‌ای، موضعی ملی گرایانه و ضد پناهنده اتخاذ کرده و با تشکیل ائتلاف با راست افراط‌گرا اومیت اوزداغ با رای دهندگان روبرو خواهد شد. او باید بطور همزمان بین اومیت اوزداغ، راست افراطی و پ‌ک‌ک/ح‌دپ تعادل برقرار کند. سینان اوغان که در دور اول با کسب 5 درصد آرا خود را مطرح کرد، تصمیم گرفت از اردوغان حمایت کند.

به نظر می‌رسد اردوغان در ادامه سیاست‌های فعلی، با نشان دادن تناقضات قلیچداراوغلو و ائتلافش به رای دهندگان، موقعیت خود را تقویت کرده و باز هم با اکثریت مجلس در مقابل رای دهندگان ظاهر می‌شود. از آنجایی که مردم ترکیه به طور کلی ثبات را در اولویت قرار می‌دهند، این کارت نیز از نظر اردوغان به عنوان یک عامل بسیار قوی مطرح می‌شود.

نویسنده: جان آجون پژوهشگر بنیاد تحقیقات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ترکیه