تبدیل ترکیه به قدرتی در صنعت پهپادهای مسلح و غیرمسلح

 قرارداد فروش 24 فروند پهپاد مسلح بایراکتار تی‌بی2 بین ترکیه و لهستان، بازهم دقت جهان را به ترکیه معطوف کرد. پهپادهای مسلح بایراکتار تی‌بی2 که قبلا به قطر، لیبی، اوکراین و آذربایجان نیز فروخته شدند، با این قرارداد برای اولین‌بار به یک کشور عضو اتحادیه اروپا و ناتو صادر خواهد شد. در پشت پرده توجه بین‌المللی به پهپادهای مسلح و غیرمسلح ساخت ترکیه و ترجیح این پلتفورم از سوی لهستان دلایلی وجود دارد.

تولیدات صنایع دفاعی ترکیه در نتیجه استفاده موثر از آنها در جنگ‌های واقعی و دادن نتایج موفقیت‌آمیز، به صورت سیستم‌های تسلیحاتی صاحب قدرت رقابت بالا در بازارهای بین‌المللی در آمدند. بدون شک، پهپادهای مسلح و غیرمسلح ترک در راس این سیستم‌ها قرار دارند. موفقیت برتری که پهپادهای مسلح بایراکتار تی‌بی2 در درگیری‌های واقع در سوریه‌، لیبی و اخیرا در قره‌باغ کوهستانی از خود نشان دادند، توجه بین المللی را صد افزون کرده است. سیستم‌های دفاع هوایی روسیه که گفته می‌شود صاحب قابلیت‌های برتر هستند، در مقابل پهپادهای مسلح بایراکتار تی‌بی2 بی‌تاثیر مانده و حتی راهگشای مباحثات جدید در خصوص دکترین‌های نیروهای مسلح این کشور گردیدند.

تجارب پهپادهای مسلح و غیرمسلح ترک نشان داد، که این پهپادها نه تنها در انجام ماموریت‌های اکتشافی، کنترل و اطلاعاتی، بلکه در امحا سیستم‌های دفاع هوایی موشکی و واحدهای رزهی دشمن نیز موفق می باشند.

عامل دیگری که در تبدیل تولیدات صنایع دفاعی ترکیه به یک قدرت رقابت‌گرا در بازارهای بین‌المللی نقش مهمی ایفا کرده است، کم هزینه بودن آنها می‌باشد. شایان ذکر است، پهپادهای مسلح و غیرمسلح ساخت آمریکا در بین کشورهای عضو ناتو، حاکمیت را در دست داشته، فقط برای استفاده خود این کشور نیز بسیار گران هستند.

از سوی دیگر، بنابه ضرورت قانون اساسی آمریکا، وجود موانع و کنترل جدی در مورد صادرات این پهپادها، برای کشورهای خریدار تاثیر بازدارنده‌ای تشکیل می‌دهد. در مقابل، پهپادهای مسلح و غیرمسلح ترک، قیمتی مناسب و امکانات خرید انعطاف‌پذیری ارائه می‌کنند.

قرارداد منعقده بین ترکیه و لهستان ورای فروش اسلحه، از پتانسیل تولید نتایج ژئوپولیتیک نیز برخوردار است. بطوریکه قرارداد مذکور با در نظر گرفتن عضویت لهستان در پیمان دفاعی ناتو، در موازات توسعه روابط ترکیه - ناتو، نقش سازنده‌ای در گسترش روح همکاری در بنیه پیمان ایفا می‌کند.

از طرف دیگر، لهستان نیز چنان اوکراین، روسیه را بعنوان بزرگ‌‌ترین دشمن مشاهده کرده که این نیز عامل دیگری برای فروش پهپادها تشکیل می‌دهد. فروش پهپادهای تی‌بی2 به لهستان پس از اوکراین حمله‌ای علیه سیاست‌های روسیه محسوب می‌شود. در این چهارچوب افزایش تعداد کشورهای هم‌پیمان با ترکیه و همسایه ‌روسیه و یا توسعه قابلیت‌های این کشورها، نشان خواهد داد که دامنه حرکت روسیه چندان هم وسیع نمی‌باشد. هر چند که روسیه در مورد این موضوع، ترکیه را مورد انتقاد قرار می‌دهد، باز هم آنکارا این انتقادات را نادیده گرفته و به راه خود ادامه می‌دهد.

نویسنده: پروفسور دکتر مراد یئشیل‌تاش مدیر بنیاد تحقیقات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ترکیه