نتایج انتخابات یونان و احتمال بازگشت تدریجی سوسیالیزم

 انتخابات پارلمانی یونان که در روز ۲۵ ژانویه سال ۲۰۱۵ برگزار شد، در تاریخ سیاسی معاصر این کشور، انتخاباتی فراموش نشدنی خواهد بود. در حالیکه دو حزب "دمکراسی نوین" از طیف راست میانه و "پاسوک" از طیف چپ میانه، دچار ریزش فاحش آراء شدند، ۳ حزب تندروی چپ گرا و راستگرا، موفق به کسب آراء بالایی گردیدند.

نتایج انتخابات اخیر پارلمانی نشان داد که یونان وارد مرحله جدیدی از حیات سیاسی خود شده که به احتمال زیاد، با تغییرات رادیکالی همراه خواهد بود.
حزب "سیریزا" که شامل ائتلافی از احزاب رادیکال چپ یونان بود، در انتخابات هفته گذشته یونان با کسب %۳۶,۳ ممیز از کل آراء ماخوذه و تصاحب ۱۵۹ کرسی در مجلس این کشور، تبدیل به حزب پیروز انتخابات شد. اما این حزب برای اینکه بتواند تعداد کرسیهای لازم مجلس را برای تشکیل دولت به دست آورد در اقدامی عجیب به سراغ حزب راست گرای "یونانیان مستقل" موسوم به "آنل" رفت و با ان ائتلاف نمود و به این ترتیب یونان را وارد مرحله جدیدی از تاریخ سیاسی خود نمود.
بازیگران جدید صحنه سیاست در یونان، نه تنها، در اتحادیه اروپا و کل اروپا بلکه در جامعه جهانی نیز، معادلات حساسی را رقم زدند. چراکه این اولین بار است که "آلکسیس تیسیپراس" رهبر حزب سیریزا، پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، برای نخستین بار سخن از اجرای یک برنامه سوسیالیستی در یک کشور اروپایی و حتی به نوعی در جهان می زند.
در فهرست وعده های اقای تیسیپراس تامین درمان، آموزش و نیروی رایگان برق به همراه ارایه برنامه های ویژه حمایتی از بیکاران، افراد کم درامد و بازنشستگان و همچنین انتقال سرمایه از ثروتمندان به فقیران به چشم می خورد. در این میان یکی از تکان دهنده ترین مواعید اقای تیسیپراس، وعده تلاش وی برای درخواست انجام چانه زنیهای مجدد با اتحادیه اروپا و سازمانهای بین المللی، با هدف پاک کردن بدهیهای خارجی یونان است. وی گفته است در حال حاضر قصد ندارد عضویت یونان در اتحادیه اروپا را به حالت تعلیق درآورد، هرچند که موکدانه سخن از مبارزه با تحمیلات این اتحادیه علیه یونان دارد.
بی تردید میزان موفقیت حزب سیریزا در عرصه سیاست داخلی و خارجی یونان، می تواند مبین میزان تاثیرگذاری این حزب بر افکار عمومی و سیاستهای احزاب چپ گرا در عرصه اروپا و حتی صحنه بین الملل باشد. توجه داشته باشیم که حزب سیریزا درست در زمانی که نئولیبرالیستها و کاپیتالیستها خود را به عنوان حاملان یک اندیشه اجتماعی و یک شیوه اقتصادی ویژه، در عرصه جهان قاهر و حاکم و بی رقیب می بینند ظهور و بروز یافته است. اگرچه حزب سیریزا بطور قطع واجد اهدافی مارکسیستی نیست، اما وعده های ارایه شده از سوی رهبران این حزب تا حدودی نشانگر تلاش آنان برای بازگرداندن کمونیزم می باشد. اگرچه اکنون مشخص نیست که نتایج انتخابات یونان چه تاثیری بر دیگر کشورها و بخصوص بر کشورهای اروپایی خواهد داشت اما به نظر می رسد که ادعای سال ۱۹۹۲ فرانچیس فوکویاما مبنی بر افول ایدئولوژیها در کتاب "پایان تاریخ"، می باید مورد نقد دوباره و وسیع قرار گیرد. وی در این کتاب مدعی شده بود که با پیروزی لیبرالیزم، سوسیالیزم بطور کامل ورشکسته شده و قابلیت ظهور مجدد خود را برای همیشه از دست داده است.
اکنون با روشن شدن نتایج انتخابات در یونان سئوالات متعددی مطرح شده است. ایا پیروزی حزب سیریزا در آتن به معنای لغزش یونان و به نوعی اروپا به سوی مارکسیزم- کمونیزم است؟ نتایج انتخابات یونان چه تاثیری بر اتحادیه اروپا خواهد نهاد؟ و سوم اینکه پیروزی چپ گرایان تندرو، چه پیامی را روانه اندیشه بی رقیب نئولیبرالیزم کرد؟
 اکنون به ارزیابیهای پروفسور دکتر رمضان گوزن استاد علوم سیاسی و روابط بین المللی دانشگاه مارمارا (مرمره) توجه فرمایید.

به نظر میرسد که پیروزی حزب سوسیالیست سیرزا در انتخابات یونان بیشتر از آنچه که ناشی از استقبال مردم از ایدئولوژی سوسیالیستی این حزب باشد منتج از شرایط نابسامان اقتصادی در یونان است. مهمترین دلیل این ادعا تشکیل دولت ائتلافی نه با حزب کمونیست یونان بلکه با حزب راست گرای آنل می باشد. اساسا وقوع چنین ائتلافی میان دو حزبی که از تضاد جهان بینی برخوردار هستند بیشتر از هر چیزی ناشی از نگاه واحد آنان به مسئله ریاضتهای اقتصادی یونان است که از سوی اتحادیه اروپا در رابطه با این کشور تهیه شده و اجرای آن بصورتی موکدانه از سوی این اتحادیه بر دولتهای پیشین آتن تحمیل شده است. هر دو حزب سیریزا و آنل، مدعی پیدا کردن راهی برای خروج مردم یونان از سیاستهای سخت گیرانه و کمر شکن اقتصادی ای هستند که در نتیجه بحران های مالی جهان و سیاستهای اقتصادی اتحادیه اروپا در این کشور ظهور یافته است.
این دو حزب دارای مواضع شدیدی علیه سیاستهای اقتصادی تحمیل شده از سوی اتحادیه اروپا و بخصوص آلمان و صندوق بین المللی پول (که منابع اصلی تامین اعتبارات مالی برای یونان هستند) می باشند. به این ترتیب به نظر میرسد رای دهندگان یونانی در انتخابات اخیر پارلمانی به کاهش قابل ملاحظه حقوق ماهیانه، تورم شدید، شرایط رو به وخامت اقتصادی و از دست رفتن استقلال اقتصادی یونان، توجه کرده اند.
در انتخابات سالهای ۱۹۹۴ و ۲۰۰۰ ترکیه نیز مسائل اقتصادی سبب بروز تغییر در نتایج انتخابات شده بود. اما برخلاف دیگر کشورها، پیشتازی احزاب چپ گرای تندرو در یونان ریشه در نیرومندی احزاب چپ و قیامهای اجتماعی چپ گرایان در تاریخ این کشور دارد. چراکه بخش مهمی از آراء ریخته شده به حساب سیریزا، قبلا به حزب چپ میانه روی پاسوک واریز شده بود.
پیروزی حزب سیریزا در یونان، موقعیت منطقه ای و بین المللی یونان را تحت تاثیر خود قرار خواهد داد. هنوز نمیتوان گفت که انعکاس تشکیل دولت جدید سوسیالیست آتن، بر عضویت یونان در اتحادیه اروپا، ناتو و پول واحد یورو و روابطش با صندوق بین المللی پول چگونه خواهد بود؟! باید در این خصوص منتظر نتیجه مذاکرات و چانه زنیهای اقای تیسیپراس بمانیم.
ایا وی موفق به پاک کردن قروض یونان و یا به دست اوردن تسهیلات ویژه ای در زمینه بازپرداخت این بدهیها خواهد شد؟! صاف کردن قروض یونان و یا پذیرش تسهیلات بیشتر در امر پرداختها، از سوی اتحادیه اروپا و یا صندوق بین المللی پول، معنایی جز موفقیت حزب سوسیالیست سیریزا و اقای تیسیپراس نخواهد داشت. اگر چنین اتفاقی بیفتد شاهد بروز دومینویی از حوادث در دیگر کشورها با اوضاعی مشابه یونان، خواهیم بود. به این ترتیب به احتمال قوی در این کشورها نیز احزاب تندرو به قدرت خواهند رسید و خواه ناخواه جبهه گسترده تری علیه نئولیبرالیسم در عرصه جهانی پدیدار خواهد شد و راه را برای تغییرات رادیکال خواهد گشود.
اما اگر اتحادیه اروپا و صندوق بین المللی پول به مطالبات دولت جدید آتن روی خوش نشان ندهند، این احتمال وجود دارد که اوضاع اقتصادی یونان به مراتب یدتر از گذشته شود و در این صورت سیریزا قادر به تحقق وعده های انتخاباتی خود نخواهد شد. چنین وضعیتی می تواند بحرانهای بیشتر و عمیقتر اجتماعی در یونان را به همراه اورد و در کنار خود بر ناصواب بودن انتخاب چنین حزب رادیکالی در یونان دلالت کند و در نهایت مردم را به سوی گزینش احزاب میانه روتر تشویق و ترغیب نماید.
اما انچه که مسلم است این است که در هر دو حالت، یونان و تحت تاثیر ان اتحادیه اروپا، شاهد دوره ای پر التهابتر و پر تلاطمتر از قبل بود. 

مترجم: فرزاد مصدلی