تاثیر آسیب‌های اقتصادی و بحران انسانی بر زنان و کودکان در افغانستان

پس از خروج نیروهای ناتو و ایالات متحده آمریکا در آگوست2021 و تسلط طالبان بر افغانستان، این کشور با یک بحران انسانی رو به افزایش دست و پنجه نرم می‌کند. سوء‌تغذیه حاد اکنون در سراسر این کشور ریشه دوانده و بیش از 90 درصد خانواده‌های افغان طی سال گذشته به غذای کافی دسترسی نداشته‌اند.

بر اساس سیستم ارزیابی برنامه جهانی غذای سازمان ملل متحد، حدود 20 میلیون نفر یعنی بیش از نیمی از جمعیت افغانستان در سطح 3 "بحران" یا سطح 4 "اضطرار" ناامنی غذایی قرار دارند.

بر اساس گزارش اخیر برنامه جهانی غذا، ده‌ها هزار نفر در ولایت غور در چنگال سوءتغذیه حاد سطح 5 "فاجعه بار" هستند. این وضعیت نشانگر اولیه قحطی بوده و بدین ترتیب افغانستان هم اکنون در حال تجربه یکی از "حادترین بحران‌های مصرف مواد غذایی در سطح جهان" است.

سازمان‌های بشردوستانه بارها در مورد گستردگی این بحران و احتمال گسترش دامنه فاجعه هشدار داده‌اند. آن‌ها شوک‌های اقتصادی را دلیل اصلی گرسنگی و مرگ و میر گسترده در این کشور می‌دانند.

سازمان بهداشت جهانی نیز گزارش داده است که هر ماه هزاران کودک در افغانستان به دلیل سوءتغذیه شدید برای درمان در بخش فوریت‌های پزشکی بستری می‌شوند. بسیاری از مردم در مناطق دور افتاده این کشور قادر به دریافت کمک نیستند و از گرسنگی می‌میرند. از سوی دیگر، بیش از یک میلیون کودک زیر 5 سال به دلیل محرومیت دچار سوءتغذیه مزمن هستند.

کمیته بین‌المللی نجات در اوایل سال جاری اعلام کرد: «اگر به بحران انسانی کنونی رسیدگی نشود، ممکن است آمار کودکان مبتلا به سوءتغذیه بیشتر شود. وضعیت ناامید کننده‌ای مانند افغانستان مشاهده نشده است. ما هر روز با کودکان بدحالی که ماه‌هاست جز نان چیزی نخورده‌اند درمان می‌کنیم. والدین با تصمیمات سختی روبرو می‌شوند. به کدام یک از فرزندان خود باید غذا بدهند؟ آیا باید فرزندان خود را به سر کار بفرستند یا بگذارند از گرسنگی بمیرند؟ اینها انتخاب‌های دردناکی هستند که هیچ والدینی دوست ندارد انجام دهد».

در همین راستا، زنان و دختران که با موانع بیشتری برای دسترسی به غذا، مراقبت‌های بهداشتی و منابع مالی مواجه هستند، به طور نامتناسبی تحت تأثیر قرار می‌گیرند. سیاست‌های طالبان مانع از دستیابی بیشتر زنان به مشاغل شده و این محدودیت‌ها بر خانواده‌هایی که زنان تنها نان‌آور خانه هستند، تأثیر مخربی داشته است.

بررسی‌های برنامه جهانی غذا نشان می‌دهد که تقریباً همه زنان سرپرست خانوار غذای کافی برای خوردن ندارند و تقریباً همه آنها در نهایت به فروش اقلام ضروری خانه، فرستادن فرزندان به کار یا ازدواج برای جهیزیه برای تهیه غذا می‌پردازند.

از سوی دیگر، نظام بهداشتی افغانستان که طی دو سال گذشته به سختی فعالیت می‌کند اثرات مخربی بر سلامت مادر و کودک و دسترسی زنان و دختران به خدمات مراقبت‌های بهداشت بارداری که قبلاً هم به اندازه کافی در دسترس نبود، داشته است. اداره طالبان اعضای مرد خانواده را اجبار کرده که زنان را برای معاینات پزشکی ببرند. همچنین، درمان زنان توسط متخصصان بهداشت مرد را ممنوع کرده است. این ممانعت‌ها دسترسی زنان به امکانات بهداشتی را بیشتر محدود کرده است.

پایان دادن به اعتبار بانک مرکزی افغانستان و کاهش ناگهانی برنامه‌های بانک جهانی منجر به کاهش شدید قدرت خرید در سراسر این کشور شد و این تأثیر عمیقی بر سطح درآمد خانوار و اقتصاد کلان داشت. حتی اگر سازمان‌های بشردوستانه بتوانند در آینده توزیع مواد غذایی و پول نقد را افزایش دهند، نمی توانند عوارض جانبی این کاهش‌ها را جبران کنند.

از سوی هم سازمان‌های غیردولتی طی گزارش‌های اخیر خود اعلام کرده‌اند که زنان و دختران افغان بیشترین رنج را متحمل می‌شوند. اعلامیه‌های طالبان مبنی بر ممنوعیت حضور زنان در دانشگاه‌ها و کار برای سازمان‌های غیردولتی و بین‌المللی بحران را وخیم‌تر کرده است.

براساس آمار کمیته بین‌المللی نجات، 97 درصد از جمعیت افغانستان زیر خط فقر زندگی می‌کنند و بیش از نیمی از مردم این کشور به کمک‌های بشردوستانه متکی هستند. در حال حاضر، 91 درصد از درآمد متوسط یک خانواده افغان صرف غذا می‌شود، و بسیاری از خانواده‌ها را مجبور می‌کند که به جیره بندی و دیگر راهبردهای مقابله‌ای متوسل شوند.

این نهاد افزوده است که «افغانستان بر اساس شاخص زنان، صلح و امنیت جورج تاون از نظر مشارکت، عدالت و امنیت زنان در سطح جهانی در رتبه آخر قرار دارد. طالبان زنان را از تحصیل در دانشگاه‌ها، خدمت به عنوان منصوبین سیاسی و کار برای سازمان‌های غیردولتی منع کرده‌اند. این محدودیت‌ها و ممنوعیت‌ها به شدت زنان را در افغانستان به حاشیه رانده و به حذف زنان از زندگی عمومی کمک می‌کند. همچنین تأثیرات فاجعه باری بر توانایی کشور برای بازسازی خواهد داشت».