علل حملات شبهه‌نظامیان حوثی‌ به ابوظبی و تاثیر آن بر افزایش بحران در منطقه

دو شب پیش حوثی‌های یمن برای نخستین بار حملات هوایی شدید علیه تاسیسات نفتی و فرودگاه ابوظبی، پایتخت امارات متحده عربی انجام دادند. به گفته یحیی سریع، سخنگوی نظامی این گروه، حملات مذکور در چارچوب عملیات «طوفان یمن» و با موشک‌های بالستیک ایرانی «قدس-2» و «ذوالفقار» صورت گرفته است.

کشورهای مختلف منطقه، از جمله ترکیه این حملات را محکوم کرده‌اند. از سوی دیگر رسانه‌ها و محافل سیاسی در ایران رضایت خود را از این حملات ابراز داشته‌اند و خبرگزاری «فارس» وابسته به سپاه پاسداران نیز آن را «تذکر عملی جدید» به امارات متحده دانسته است.

-چرایی انجام این حملات بی‌سابقه

درگیری‌های یمن، به‌ویژه در جبهه مارب از چند ماه پیش تا اوایل ژانویه جاری حالت ایستا یافته و تنش‌ها و حملات هوایی ائتلاف عربی به رهبری عربستان سعودی نیز فروکش کرده بود. مذاکرات تهران-ریاض و گفت‌وگوهای ایران با آمریکا و دیگر طرف‌های برجام در وین را می‌توان از عوامل کاهش تنش در یمن برشمرد.

دولت سابق ایالات متحده به رهبری دونالد ترامپ برجام را «ضعیف و ناقص» می‌دانست، چون از دیدگاه او این توافق به «سیاست منطقه‌ای» و «برنامه موشکی» ایران نپرداخته است و بدون حل‌وفصل این دو مسئله، اختلافات تهران-واشنگتن و تنش‌های خاورمیانه رفع نخواهد شد.

دولت جو بایدن نیز این سیاست ترامپ را اتخاذ کرد، البته به شرط اینکه مذاکرات منطقه‌ای (بین تهران و ریاض) نه در ضمن برجام، بلکه به موازات آن انجام شود. دلایلی مانند استنکاف تهران از پذیرش متن توافقی که در اواخر دولت روحانی حاصل شده بود، باعث شد تا واشنگتن به اهرم‌های جدیدی علیه ایران بیاندیشد.

در همین راستا، عربستان سعودی بطور غیرمستقیم در مذاکرات حاضر شد. این کشور نیز برای تاثیرگذاری بر روند مذاکرات نیاز به برگ برنده و دست برتر داشت. به همین دلیل همراه با امارات متحده عربی از ارتش یمن حمایت کردند تا عملیات گسترده و شدیدی را در چند جبهه علیه حوثی‌ها آغاز کنند که آزادسازی مناطق بسیار وسیعی از جمله کل استان شبوه و بخش‌هایی از مارب را در پی داشت.

درگذشت سردار حسن ایرلو، سفیر ایران نزد حوثی‌ها (اینکه بر اثر کرونا بوده یا حمله هوایی هنوز محل بحث است و مجال دیگری را می‌طلبد) نیز در تغییر موازنه جنگ در یمن بی‌تاثیر نبوده، چون از زمان اعلام فوت او، هیچ خبر و تصویری از مهدی المشاط و عبدالمالک الحوثی دو لیدر ارشد این گروه هم منتشر نشده است و حتی در مراسم سالگرد ترور قاسم سلیمانی در صنعا نیز حضور نیافتند.

بنابراین یکی از دلایل حمله حوثی‌ها به ابوظبی را می‌توان واکنش به عملیات ارتش یمن با حمایت عربستان سعودی و امارات متحده عربی دانست. دلیل دیگر اینکه؛ حدود دو هفته پس از آغاز عملیات ارتش یمن، حسین امیرعبدالهیان، وزیر امور خارجه ایران به مسقط و دوحه رفت تا با عمان و قطر به نفع حوثی‌ها رایزنی کند. تلاش وی نتیجه‌بخش نبود. حوثی‌ها برای واکنش به این عملیات، ابوظبی را انتخاب کردند، چون تهران و ریاض برای بازگشایی نمایندگی ایران در سازمان همکاری اسلامی در جده و اعزام سه دیپلمات به این شهر توافق کرده بودند و ایران هجومی در این سطح به عربستان سعودی را صلاح نمی‌د‌‌انست.

می‌توان وقوع انفجار بسیار بزرگ چند شب پیش در غرب ایران را نیز محل گمانه‌زنی قرار داد. این کشور همکاری نظامی و امنیتی اسرائیل و امارات متحده عربی را تهدیدی علیه خود می‌داند. به همین خاطر، برخی تحلیلگران سرشناس ایرانی با انتساب انفجار غرب کشورشان به اسرائیل، حمله حوثی‌ها به ابوظبی را واکنشی از جانب ایران دانسته‌اند.

به عنوان مثال، داود حشمتی، تحلیلگر مسایل امنیتی نوشته است: «صدای انفجار غرب ایران + تکذیبیه پدافند هوایی + متوقف شدن پروازها را با خبرهایی که از وین در مورد نزدیک شدن به توافق، جمع کنید، می‌بینید که احتمالا باید منتظر روزهای سخت‌تری باشیم. آیا باید همچنان در مقابل اسرائیل سکوت کرد؟ هم به لحاظ حقوق بین‌الملل و هم نظامی وقت پاسخ است».

عباس عبدی، کارشناس مسائل استراتژیک هم گفته است: «ای‌ کاش توضیح داده شود که چرا یمنی‌ها الآن امارات را زدند؟ ربط این اقدام با اتفاقات دو شب پیش در غرب ایران چیست؟ چرا اخبار آن صدای انفجارها متناقض بود؟ چرا هیچ خبر رسمی و موثقی در این باره منتشر نشده است؟»

فرزانه روستایی، تحلیلگر مسائل بین‌المللی نیز اظهار داشته است: «حمله پهپادی که حوثی‌ها به ابوظبی انجام دادند و همه را شوکه کرد واکنش به چه اتفاقی بود؟ آیا غیر از این است که حمله به ابوظبی پاسخ آن انفجارهایی است که بامداد یکشنبه در همدان و اسدآباد و دیگر شهرهای غربی کشور رخ داده و زمین به لرزه درآمد و کسی نمی‌داند چه اتفاقی افتاده است».

-عواقب حمله به ابوظبی

در مورد پیامدهای این حمله هم می‌توان گفت که امارات متحده عربی که دو سال پیش اعلام کرد دیگر شریک جنگ در یمن نیست، فعالیت نظامی خود در این کشور و حمایت از شورای انتقالی جنوب در عدن و بندر الحدیده را افزایش خواهد داد. حمله نظامی به ابوظبی بر روابط تجاری و سیاسی ایران-امارات متحده که طی چند ماه گذشته رو به گسترش بوده و برقراری مجدد رابطه تهران-ریاض و همچنین مذاکرات وین با توجه به حضور غیرمستقیم این کشور در مذاکرات برجام نیز قطعا بی‌تاثیر نخواهد بود.