عیسی کلانتری: ایران دارد ویران می شود

عیسی کلانتری وزير اسبق کشاورزي و مشاور معاون اول رئيس جمهور ایران در امور آب، کشاورزي و محيط زيست، در مورد وضعيت کنوني آب در ايران با روزنامه شرق گفتگویی انجام داده و مطالبی نقل کرده است که نشان دهنده وضعیت فوق خطر منابع آب در این کشور است.

وی گفته است:  الان وزارت نيرو مي گويد که آب در پشت سدها براي اين وزارتخانه به ازاي هر مترمکعب، هزار تومان تمام مي شود. با اين فرض، اگر با اين آب، گوشت توليد شود، ١٦ هزار تومان پول آبي است که در يک کيلو گوشت مصرف مي شود. يک کيلو گوشت براي واردات، حدود پنج دلار هزينه برمي دارد، يعني حدود ١٦ هزارتومان که فقط هزينه آب مورد نياز براي توليد گوشت است. يعني در حقيقت يک کيلو گوشتي که وارد مي شود، پول آن از نظر اقتصاد کلان معادل آبي است که براي آن مصرف مي شود. پس در يک سري کالاها مزيت داريد که واردات داشته باشيد.

عیسی کلانتری  در بخش دیگری از سخنان خود افزوده است: مديريت آب کشور ما از ابتدا يک مديريت علمي نبوده است. اگر بود، ما نمي آمديم از منابع زيرزميني که تجديدپذيري آنها طبق آخرين آمارهاي وزارت نيرو، ٣٣ ميليارد مترمکعب است، ٥٨ ميليارد مترمکعب برداشت داشته باشيم. همين الان ٢٥ ميليارد مترمکعب اضافه برداشت مي کنيم. اين اعلام خطر است. چندين سال است که اعلام خطر شده است. اما هنوز چون ٣٣ميليارد مترمکعب آب وارد زمين مي شود، مسئولان کم آبي را حس نمي کنند. ما الان در حال برداشت آب هاي فسيلي هستيم؛ آب هايي که از چند ميليون سال پيش زير زمين انباشته شده است.
وی تصریح کرده است: الان وزارت نيرو پروژه تعادل بخشي را آغاز کرده است. منتها اين کافي نيست. تعادل بخشي اي که آنها شروع کرده اند، دشت به دشت است. در غرب کشور دشت هايي داريم که هنوز تراز در آن صفر است يا مثبت. از مجموع ٦٠٠ دشت، ممکن است ٤٠تا هنوز مثبت باشد و در آن جاي برداشت هنوز هست اما به طور کلي ما ٢٥تا اضافه برداشت در سال داريم. به جاي ٣٣ ميليارد مترمکعب، ٥٨ ميليارد مترمکعب برداشت داريم. يعني صرف نظر از اين مناطق، کل کشور در حال ويران شدن است.

کلانتری در توضیح مقصودش از ویران شدن افزوده است: دشت هايي داريم مثل دشت مشهد، دشت رفسنجان، دشت مرکزي، جنوب تهران و همدان که اين آب در زيرزمين در جايي طبقه اي ذخيره مي شود؛ در يک لايه مثلا٢٠ متري. از خلل و فرج اين خاک آب را پمپاژ مي کنند. اين آب ها اگر خالي شود، اين خلل و فرج خالي مي شود. در نتيجه فشار، زمين نشست مي کند و خلل و فرج بسته مي شود. زمين که نشست کرد، اين دشت براي هميشه مرده است. بارندگي هم داشته باشيد، ورودي اي به داخل زمين وجود ندارد. اين ويراني است؛ يعني براي هميشه تاريخ، اين دشت را از دست داده ايم و ديگر آب زيرزميني در آن دشت نخواهيد داشت. ما الان به اين مرحله رسيده ايم. آب قبلاشيرين بود، ١٠ سال پيش لب شور شد و الان شور و کم شده است. اين ادامه پيدا مي کند و وقتي تمام شد، ديگر آن دشت مرده است. اين را ويراني مي گوييم و در نتيجه اين ويراني، نه فقط کشاورزي از اين پس امکان پذير نخواهد بود، بلکه سازه هاي قديمي و لوله کشي ها نيز آسيب جدي مي بينند.

وزیر اسبق ایران در مورد نوع مصرف اب در مناطق مختلف کشور گفته است: استان کرمان، همه مصرف از آب زيرزميني است. استان خراسان، استان فارس غير از منطقه زير سد درودزن، همه آب زيرزميني است. استان آذربايجان شرقي، غير از رودخانه ارس و بخشي از سرچشمه هاي سفيدرود آب هاي زيرزميني است. خود درياچه اروميه ترکيبي از آب هاي سطحي و زيرزميني است. مي توان اين طور تصور کرد که حدود ٦٠ درصد تا ٦٥ درصد از توليدات کشاورزي از آب هاي زيرزميني است. گام به گام بايد جلو برويم. صحبت از اين مي شود که بايد ٢٥ ميليارد مترمکعب از برداشت چاه ها کم کنيم که بشود ٣٣ به ٣٣، ولي ما هنوز بدهکاريم. براي اينکه در هشت سال دولت احمدي نژاد و دو سال دولت روحاني، چيزي در حدود ٩٠ ميليارد مترمکعب اضافه برداشت کرده ايم که بايد برگردد. ٤٥ ميليارد مترمکعب در ٢٥ سالي که از انقلاب گذشته، که در مجموع ١٣٥تاي ديگر بدهکاريم. اگر در يک برنامه ٢٠ساله بخواهيم اين ١٣٥ را هم به زمين برگردانيم، مي شود حدود ٧ ميليارد مترمکعب. حدود ٧ ميليارد مترمکعب را هم در يک دوره ٢٠ساله بايد حساب کنيم؛ به عبارت ديگر، ٣٣ منهاي ٧ . يعني ما نبايد بيش از ٢٦ ميليارد مترمکعب در سال از آب هاي زيرزميني در ٢٠ سال آينده استفاده کنيم که برخي جاها اصلاامکان پذير نيست.
خبرنگار روزنامه شرق از وی پرسیده است:در حال حاضر مناقشه هايي ميان مردم استان هاي مختلف بر سر آب است. اين مناقشه ها روزبه روز بيشتر مي شوند. گويي جنگ آب که مي گويند جنگ آينده خاورميانه است، همين حالاهم وجود دارد. برآوردتان از اين جنگ چيست؟

کلانتری جواب داده است: اين، روزبه روز بيشتر خواهد شد. حالااستان به استان است و فردا شهرستان به شهرستان و روستا به روستا خواهد شد. به تدريج که جلوتر مي رويم، بي نظمي هاي اجتماعي و اغتشاشات بر سر آب از اقتصادي به امنيتي تبديل خواهد شد. الان اقتصادي است، اما ادامه اش امنيتي خواهد شد. شما يزد و اصفهان، اصفهان و چهارمحال، خوزستان و اصفهان، کرمان و اصفهان، آذربايجان شرقي با کردستان با گيلان را نگاه کنيد؛ اينها در آب هاي جاري است. مشکلات آب هاي زيرزميني محلي است، ولي آب هاي جاري، اغتشاشات اجتماعي را به دنبال خواهد داشت.